Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu

Zrealizowane przez Wody Polskie RZGW we Wrocławiu zadanie w ramach Projektu Ochrony Przeciwpowodziowej w Dorzeczu Odry i Wisły obejmowało budowę 9 nowych wałów przeciwpowodziowych o łącznej długości 5,9 km oraz odbudowę, rozbudowę i budowę 5 kanałów ulgi o łącznej długości 2,6 km. Cel to ochrona przeciwpowodziowa położonej po lewej stronie koryta głównego Odry części miasta Krosno Odrzańskie w województwie lubuskim, na wypadek fal wezbraniowych, przemieszczających się drugą co do długości rzeką w Polsce.

Wykonawcą robót budowlanych, które kosztowały ponad 150 mln złotych i były prowadzone od stycznia 2021 roku do grudnia 2023 roku, była firma Budimex S.A. z Warszawy. Do września 2024 roku będą prowadzone jeszcze drobne prace wykończeniowe oraz budowa placu dla składowania mobilnych systemów ochrony przeciwpowodziowej.

W zakres inwestycji wchodziła między innymi budowa 9  wałów opaskowych, chroniących tereny wydzielone rzeką Odrą i kanałami, znajdujące się w obszarze narażonym na niebezpieczeństwo przejścia wysokiej fali wezbraniowej. Dla dodatkowego wzmocnienia ochrony przeciwpowodziowej rozbudowano i przebudowano zabezpieczenia przeciwerozyjne koryt kanałów ulgi w obrębie miasta oraz wykonano zabezpieczenia na wylotach istniejących kolektorów deszczowych do rzeki Odry i kanałów ulgi. Jednocześnie znacznie poprawiono przepustowość tych budowli i urządzeń. Zmodernizowany został także system odprowadzania wód deszczowych i przesiąkowych z chronionych wałami terenów miasta.

Przedsięwzięcie na każdym etapie było objęte nadzorem przyrodniczym oraz realizowane z poszanowaniem miejscowej natury i z zachowaniem wszelkich procedur środowiskowych oraz przepisów dotyczących ochrony przyrody. Wykonanie prac wiązało się także z działaniami kompensacyjnymi. Nowe nasadzenia drzew pojawiły się w dwóch lokalizacjach Krosna Odrzańskiego, gdzie nasadzono łącznie 706 drzew z gatunków charakterystycznych dla lasów łęgowych. To dęby szypułkowe, wierzby kruche, wiązy szypułkowe i polne, topole białe i czarne, olsze czarne, klony polne, lipy drobnolistne oraz 154 m² krzewów tarniny. Warto dodać, że zarówno lipy jak i głogi są roślinami miododajnymi - ich kwitnienie zapewnia bazę pokarmową dla pszczół oraz innych owadów zapylających.

Szczegółowe wytyczne dotyczące chronionych gatunków roślin i zwierząt oraz ich siedlisk, były stosowane między innymi w postaci zainstalowania płotków herpetologicznych, zapobiegających niebezpieczeństwu dla miejscowych gadów i płazów. Wygląd kanałów ulgi został dodatkowo poprawiony dzięki usunięciu zalegających w korytach śmieci, a po udrożnieniu poprawiły się warunki migracji organizmów wodnych oraz warunki bytowania płazów. Zadbano również o zabezpieczenie drzew przed przypadkowym uszkodzeniem przez maszyny budowlane.

Ze względu na prace w kanałach Odry bardzo istotny był nadzór ichtiologiczny oraz współpraca z kołami wędkarskimi. W okresie suszy i znacznego obniżenia się wody w jednym z kanałów ulgi zastosowano pompy napowietrzające, co zapobiegło zagrożeniu zjawiskiem przyduchy dla ryb, które bezpiecznie przetrwały do momentu przywrócenia właściwego przepływu wody. Przy innym kanale zachowano łachę nabrzeżną z siedliskiem przyrodniczym i stanowiskami lęgowymi ptaków - kokoszki wodnej i wodnika.

Rezultat tych kompleksowych działań ma poza wymiarem przeciwpowodziowym i prośrodowiskowym również charakter rekreacyjny, ponieważ w ramach zadania powstały drogi serwisowe, mogące być na co dzień wykorzystywane przez mieszkańców i turystów jako ciągi pieszo-rowerowe. Komunikację w obrębie ogólnodostępnych budowli hydrotechnicznych ułatwia również budowa w dziesięciu lokalizacjach schodów skarpowych, co umożliwia poruszanie się po nadodrzańskich obwałowaniach.

Projekt Ochrony Przeciwpowodziowej w Dorzeczu Odry i Wisły jest realizowany przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie z funduszy Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju, Banku Rozwoju Rady Europy, Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko w ramach Funduszu Spójności oraz budżetu państwa i środków własnych. To 60 różnych inwestycji, obejmujących tereny najbardziej zagrożone powodzią: Dolny Śląsk, Górny Śląsk, Małopolskę, Podkarpacie i rejon Dolnej Odry. System docelowo ma zabezpieczyć 15 mln Polaków, a jego łączna wartość wynosi około 5,5 mld złotych.