Botulizm (zatrucie jadem kiełbasianym)

Botulizm jest chorobą zakaźną powodowaną przez silną neurotoksynę produkowaną przez bakterie Clostridium botulinum w warunkach beztlenowych. Zarodniki tej bakterii występują w glebie, przewodzie pokarmowym zwierząt (w tym ryb), osadach z dna morskiego. Choroba może wystąpić po spożyciu skażonej toksyną żywności, a także w wyniku rozwoju bakterii w skażonych ranach oraz u małych dzieci, w wyniku kolonizacji jelit, wzrostu bakterii i produkcji toksyn w świetle jelita. Botulizm nabyty drogą pokarmową występuje najczęściej.

Jak dochodzi do zatrucia?

Głównym źródłem zakażenia jest źle konserwowana żywność, zanieczyszczona laseczką jadu kiełbasianego. W Polsce są to głównie przetwory mięsne i warzywne. Do zatrucia może dojść także po spożyciu niewłaściwie zakonserwowanych (w warunkach domowych) ryb i owoców morza. Nie można zarazić się od chorego na botulizm człowieka.

Objawy zatrucia

Po okresie inkubacji trwającym 12-36 godzin (nawet do kilku dni) od momentu spożycia skażonej toksyną żywności, pojawiają się:

trudności w mówieniu,
zaburzenia połykania (objawy porażenia opuszkowego),
zaburzenia widzenia (podwójne widzenie, opadanie powiek),
symetryczne porażenie wiotkie mięśni szkieletowych postępujące od górnych partii mięśni do dołu.

Mogą pojawiać się również:

złe samopoczucie,
zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego (nudności, wymioty, bóle brzucha, biegunka),
zawroty i bóle głowy.

W ciężkich przypadkach może dochodzić do porażenia mięśni oddechowych, co doprowadza do śmierci.

Leczenie

Choroba może mieć bardzo ostry przebieg, chory wymaga intensywnej opieki medycznej i podania antytoksyny botulinowej. Nawet w przypadku zastosowania powyższych środków około 5-10% osób zakażonych umiera. W przypadku braku leczenia śmiertelność sięga 100%.

Jak zmniejszyć ryzyko zakażenia?

Bardzo ważne jest przestrzeganie zasad higieny osobistej, jak i przy obróbce żywności – ścisłe przestrzeganie zasad konserwowania żywności (właściwe oczyszczenie, obróbka termiczna, przechowywanie).