Wojewódzka Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Szczecinie

Celem głównym wojewódzkiego programu „Zdrowe zęby mamy, marchewkę zajadamy„ jest kreowanie  postaw  prozdrowotnych  w  zakresie  zdrowia  jamy ustnej  wśród  dzieci  uczęszczających  do  żłobków  i  przedszkoli  na  terenie województwa  zachodniopomorskiego  oraz  ich  rodziców i nauczycieli,  kobiet  w ciąży i przyszłych rodziców.

Głównymi odbiorcami przedsięwzięcia są:

• W grupach żłobkowych dzieci w wieku 2-3 lat.
• W grupach przedszkolnych dzieci w wieku 3-6 lat.

W roku przedszkolnym 2020/2021 w województwie zachodniopomorskim do realizacji programu profilaktyki próchnicy przystąpiło 242 z 522 placówek wychowania przedszkolnego (przedszkoli, oddziałów przedszkolnych itp.) co stanowi 46% zasięgu programu.

Do powiatowych koordynatorów zostało zwróconych 203 kwestionariuszy sprawozdawczych, z których wynika, że treści programu realizowało łącznie 14 821 dzieci, w tym 4 566 4-latków, 4 143 – 5-latków, 3 707 dzieci w wieku 6 lat oraz 2 405 dzieci z innych grup wiekowych (najczęściej 3- i 7-latkowie). Warto wspomnieć, że stanowi to wzrost w stosunku do poprzedniej edycji – w 2019/2020 uczestniczyło 13 880 przedszkolaków.

W realizację programu zaangażowanych było 7 606 rodziców dzieci przedszkolnych. Rodzice uczestniczyli najczęściej w czynnościach takich jak:

• przygotowanie dzieci do udziału w konkursach;
• zaopatrzenie dzieci w niezbędne przybory higieniczne w profilaktyce próchnicy oraz w produkty spożywcze wykorzystywane podczas zajęć kulinarnych;
• ustalanie wspólnie z wychowawcami grup zasad panujących w przedszkolu, wzmacniających cele programu;
• regularne wizyty dzieci u stomatologa.

Ciągłość realizacji programu została przerwana przez zamknięcie placówek przedszkolnych, a w miarę możliwości zajęcia prowadzono  w formie zdalnej lub w ramach zadań domowych.

W niektórych placówkach program urozmaicono o dodatkowe działania:

• zajęcia kulinarne, z wykorzystaniem zdrowych produktów;
• uczestnictwo w projekcie „Czyściochowo”, którego celem było dbanie o higienę całego ciała;
• czytanie książeczki „Tupcio Chupcio dba o zęby”
• spotkanie z pielęgniarką szkolną i przedstawienie prezentacji „Prawidłowo ząbki myjemy, resztki wymiatamy, do tego własną szczoteczkę mamy”
• konkursy powiatowe,
• zabawa Dzień Marchewki,
• doświadczenia, np. wykonanie eksperymentu „Jak powstają dziury w zębach” – rozpuszczanie kredy kwaśnym roztworem;
• zajęcia ruchowe;
• założenie ogródka przedszkolnego we współpracy z rodzicami;
• wykonanie modelu uzębienia z wykorzystaniem surowców wtórnych.

Wśród dzieci żłobkowych program został wdrożony w 30 z 91 żłobków na terenie województwa (zasięg 30%). Edukacją zostało objętych łącznie 600 dzieci, w tym: 176 – 2-latków, 392 – 3-latków oraz 32 dzieci w wieku 1,5-2 r.ż. Wśród młodszych dzieci realizacja programu dostosowana była do ich możliwości psychofizycznych.

Zdecydowana większość placówek składających sprawozdanie deklarowała swój udział w kolejnej edycji programu profilaktyki próchnicy.

Według opinii realizatorów programu w żłobkach i przedszkolach oraz rodziców program wzbudza bardzo duże zainteresowanie. Prowadzenie edukacji prozdrowotnej w zakresie higieny jamy ustnej wśród dzieci jest niezbędne. Wszyscy nauczyciele zaangażowali się w realizacje programu a dzieci bardzo chętnie w nim uczestniczyły.

Program ma pozytywny wpływ na kształtowanie właściwych nawyków higienicznych, dietetycznych związanych ze zdrowiem jamy ustnej. Ponadto minimalizuje strach dzieci przed wizytą u dentysty.

Wzbogaceniem oraz podsumowaniem programu „Zdrowe zęby mamy, marchewkę zajadamy” w 2020/2021 była organizacja konkursu fotograficznego „Uśmiech na medal”. Prace konkursowe miały przedstawiać dziecko w sytuacjach, które sprzyjają utrzymaniu zdrowych ząbków: codzienne zabiegi higieniczne, spożywanie odpowiednich produktów, regularne wizyty u stomatologa. Głównym motywem konkursu miały być metody profilaktyki choroby próchnicowej zębów u dzieci w wieku żłobkowym i przedszkolnym (2-6 lat).

Partnerem przedsięwzięcia oraz fundatorem nagród dla zwycięzców było Polskie Towarzystwo Higieniczne Oddział w Szczecinie. Komisja konkursowa dokonała oceny łącznie 101 prac.