Wojewódzka Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Warszawie

Antybiotyki to leki stosowane w zwalczaniu zakażeń bakteryjnych. Mogą działać bakteriobójczo, tzn. zabijać drobnoustroje lub bakteriostatycznie – wówczas powodują zahamowanie procesów życiowych bakterii, aby uniemożliwić namnażanie.

Antybiotyki są stosowane w leczeniu od blisko 100 lat. Pierwszym antybiotykiem była penicylina, odkryta w 1928 r. przez Aleksandra Fleminga. Dziś powszechna dostępność antybiotyków ułatwia leczenie chorób bakteryjnych i pomaga zapewnić bezpieczeństwo przy wykonywaniu zabiegów medycznych. Niestety, niewłaściwe stosowanie i nadużywanie antybiotyków prowadzi do rozwoju antybiotykoodporności. Nowe szczepy bakterii, na które nie działają znane antybiotyki, mogą stać się zagrożeniem dla zdrowia publicznego.

W wyniku lekooporności antybiotyki i inne leki przeciwdrobnoustrojowe stają się nieskuteczne, a infekcje mogą być coraz trudniejsze lub nawet niemożliwe do wyleczenia

Utrzymanie skuteczności antybiotyków to odpowiedzialność każdego z nas. Zarówno personelu medycznego, pacjentów, rodziców, jak i decydentów, mających wpływ na procedury leczenia. Co możemy zrobić, aby nie dopuścić do rozwoju antybiotykoodporności?

• Stosuj tylko antybiotyki przepisane przez lekarza – nie naciskaj na ich przepisanie.
• Antybiotyki nie są skuteczne w przypadku COVID-19, przeziębienia ani grypy, które są spowodowane przez wirusy. Używaj ich wyłącznie w uzasadnionych przypadkach przy zakażeniach bakteryjnych.
• Bierz antybiotyki zgodnie z zaleceniem lekarza: we właściwej dawce, z odpowiednią częstotliwością,przez taki czas, na jaki zostały przepisane (nie przerywaj kuracji przed jej końcem, nawet jeśli czujesz się lepiej).
• Nie bierz antybiotyków na własną rękę, nawet jeśli zostały ci z poprzedniej kuracji lub brał je znajomy z podobnymi objawami. Zbliżone symptomy mogą wystapić w przebiegu różnych chorób.

Wielu infekcjom bakteryjnym da się łatwo zapobiec. Myj często ręce wodą i mydłem przez co najmniej 20 sekund lub dezynfekuj preparatami na bazie alkoholu. Właściwa higiena i szczepienia przyczyniają się do zmniejszenia liczby infekcji, mniejszej liczby przepisywanych antybiotyków, a co za tym idzie - mniejszego ryzyka antybiotykoodporności.

To bakterie, nie ludzie, nabywają oporności na antybiotyki.

Przed odkryciem antybiotyków tysiące ludzi umierało z powodu zakażeń bakteryjnych, takich jak zapalenie płuc lub infekcje po zabiegach chirurgicznych.
Od samego początku ery antybiotykowej obserwowano pojawianie się bakterii opornych, ale przez wiele lat było to zjawisko sporadyczne. Z upływem czasu coraz więcej bakterii, które początkowo były podatne na tę grupę leków, stawało się opornymi dzięki wypracowaniu wielu różnych sposobów walki z antybiotykami. Wykazano, że nadużywanie i niewłaściwe stosowanie tej grupy leków przyśpiesza ten proces. Ponieważ oporność stale wzrasta, a w ostatnich latach odkryto i wprowadzono do obrotu niewiele nowych antybiotyków, oporność na antybiotyki jest obecnie poważnym zagrożeniem dla zdrowia publicznego. Naukowcy oszacowali, że oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe u bakterii spowodowała około 1,27 miliona zgonów w 2019 r.

Nawet zdrowe osoby, którzy rzadko biorą antybiotyki i są w dobrej formie fizycznej, mogą doświadczyć komplikacji, jeśli zarażą się antybiotykooporną bakterią. Skutki anybiotykooporności może odczuć każda osoba, na każdym etapie życia. Już teraz UE, Islandii i Norwegii łącznie ponad 35 000 osób rocznie umiera na skutek infekcji spowodowanych przez antybiotykooporne bakterie.

Bez efektywnych antybiotyków możemy powrócić do braku efektywnego leczenia zakażeń, które występowały przed erą antybiotyków.  Przeszczepy organów, chemioterapia, intensywna opieka medyczna i wiele innych procedur mogą być w przyszłości znacznie utrudnione. Choroby, którym dziś możemy skutecznie zapobiegać, będą się znów szerzyć w społeczeństwie. Nie wszystkie choroby da się wyleczyć. Dlatego zapobieganie antybiotykoodporności jest naszą wspólną odpowiedzialnością.

Więcej informacji o wydarzeniu oraz o stosowaniu antybiotyków: http://antybiotyki.edu.pl