Wojewódzka Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Warszawie

Tegoroczne hasło przyjęte z okazji Światowego Dnia AIDS przez Wspólny Program Narodów Zjednoczonych ds. HIV/AIDS (UNAIDS) brzmi: WYRÓWNUJMY (ang. Equalize) i jest wezwaniem do działania.

Symbolem solidarności z osobami żyjącymi z HIV, chorymi na AIDS i ich rodzinami jest kokardka w kolorze czerwonym, zaprojektowana w latach 80-tych XX wieku w USA. Znak ma kształt odwróconego „V” (victory) – co ma podkreślać, że wirus jest wciąż niepokonany. Czerwony kolor symbolizuje krew i miłość. 1 grudnia zachęcamy do włączenia się do obchodów Światowego Dnia AIDS poprzez przypięcie do ubrania lub/i udostępnianie poprzez swoje social media Czerwonej Kokardki – symbolu solidarności z osobami żyjącymi z HIV, chorymi na AIDS i ich rodzinami/ bliskimi.

W roku 2019, przed pandemią COVID-19, zagrożenie wirusem HIV zostało wpisane przez Światową Organizację Zdrowia na listę 10 największych zagrożeń dla zdrowia publicznego. Mimo sukcesów, jakie niewątpliwie odnoszą lekarze we wprowadzaniu nowych form terapii i leczenia, mimo sukcesów w prowadzeniu profilaktyki i edukacji, wirus HIV jest nadal groźny.

HIV od lat dotyka miliony osób na całym świecie. W 2021 roku:

• 38 400 000 osób żyło z HIV;
• 650 000 osób zmarło z przyczyn związanych z HIV;
• wykryto 1 500 000 nowych zakażeń HIV;
• 28 700 000 osób dorosłych żyjących z HIV otrzymywało terapię antyretrowirusową.

 W naszym kraju, według danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH – Państwowego Instytutu Badawczego, od wdrożenia badań w 1985 r., kiedy to wykryto pierwszy przypadek w naszym kraju, do 31 grudnia 2021 r. zostało zgłoszonych i zarejestrowanych:

• 27 552  osób zakażonych HIV
• 3 868 osób chorych na AIDS
• 1 448 chorych zmarło 

W połowie listopada 2022 r. leczeniem ARV w Polsce objętych było ok. 18 tys. pacjentów, w tym 181 dzieci. Leczenie jest prowadzone i finansowane w ramach Rządowego Programu Polityki Zdrowotnej pn. „Leczenie antyretrowirusowe osób żyjących z wirusem HIV w Polsce na lata 2022–2026”.

Dane UNAIDS dotyczące globalnej odpowiedzi na HIV pokazują, że w ciągu ostatnich dwóch lat pandemii COVID-19 i innych światowych kryzysów, postęp w walce z AIDS spowolnił, a zasoby się skurczyły, w rezultacie zagrożone są miliony istnień ludzkich.

Pozostało tylko osiem lat do osiągnięcia wyznaczonego na 2030 rok celu, jakim jest wyeliminowanie AIDS jako globalnego zagrożenia dla zdrowia. Należy pilnie zająć się nierównościami ekonomicznymi, społecznymi, kulturowymi i prawnymi, które dodatkowo pogłębiła pandemia. Koniec AIDS można osiągnąć tylko wtedy, gdy te problemy zostaną rozwiązane. Przywódcy krajów muszą działać odważnie i odpowiedzialnie,  a my wszyscy, musimy włączyć się w działania, aby również pomóc w tej walce.

 Popieramy przesłanie Winnie Byanyimy, dyrektora wykonawczego UNAIDS na 1 grudnia: „Możemy zakończyć AIDS – jeśli zlikwidujemy nierówności, które je utrwalają. W Światowy Dzień AIDS podzielmy się przesłaniem, że wyeliminowanie nierówności będzie miało korzystny wpływ na każdego z nas”.

Aby wszyscy byli bezpieczni, aby chronić zdrowie wszystkich, wyrównujmy. Equelize”.

 ***

DROGI ZAKAŻENIA HIV

 Wirus może przenieść się tylko na 3 sposoby:

• Podczas stosunków seksualnych z osobą zakażoną z penetracją (analnych lub dopochwowych) bez zastosowania zabezpieczenia (prezerwatywy) oraz przy kontakcie oralnym, gdy jest się strona aktywną, czyli ma się kontakt z wydzielinami narządów płciowych partnera.
• Przez kontakt z zakażoną krwią innej osoby, gdy widoczna ilość świeżej krwi dostanie się do otwartej rany bądź też błon śluzowych, np. poprzez wielokrotne wykorzystywanie igieł i strzykawek (narkomani).
• W czasie ciąży, podczas porodu lub karmienia dziecka piersią przez matkę zakażoną HIV.

JAK NIE MOŻNA ZAKAZIĆ SIĘ HIV?

• HIV nie można zakazić się w taki sam sposób jak przeziębieniem lub grypą. HIV nie przenosi się poprzez kaszel lub kichanie.
• Nie można zakazić się HIV od psów, kotów lub innych zwierząt. Jak sama nazwa HIV mówi, jest to LUDZKI (human) wirus upośledzenia odporności, czyli zakazić się nim można tylko od innego człowieka.
• Komary nie przenoszą HIV!!! Udowodniono to badając same komary, a także wykonując badania wśród osób mieszkających w miejscach, gdzie komary występują przez cały rok.
• Mieszkanie pod jednym dachem z osobą zakażoną HIV nie stwarza ryzyka przeniesienia zakażenia, pod warunkiem przestrzegania podstawowych zasad higieny: każdy z domowników powinien mieć własną szczoteczkę do zębów i maszynkę do golenia.
• Nie można zakazić się HIV poprzez dotykanie skóry osoby zakażonej, nawet, jeśli jest spocona (pot nie zawiera wirusa HIV, co wykazano w badaniach doświadczalnych). Łzy także nie zawierają HIV.
• Nie można zakazić się HIV poprzez korzystanie ze wspólnych sztućców, talerzy i innych naczyń, poprzez korzystanie ze wspólnej łazienki czy ubikacji, podczas pływania w basenie, w teatrze, w kinie, w autobusie i tym podobnych miejscach.

 GDZIE WYKONAĆ TEST?

Testy wykonywane są w Punktach Konsultacyjno-Diagnostycznych, gdzie można je zrobić bezpłatnie i anonimowo; a także w wybranych przychodniach, szpitalach, laboratoriach. Czas oczekiwania na wynik testu trwa od jednego do kilku dni, w zależności od miejsca wykonywania badania. Wynik testu odbiera się wyłącznie osobiście.

Aktualizowana na bieżąco lista Punktów Konsultacyjno-Diagnostycznych na terenie województwa mazowieckiego i całej Polski jest dostępna na stronie Krajowego Centrum ds. AIDS https://aids.gov.pl/pkd/

Nadzór nad realizowanymi w Polsce działaniami profilaktycznymi i informacyjnymi oraz finansowanie leczenia pacjentów sprawuje Krajowe Centrum ds. AIDS, agenda Ministra Zdrowia. Dzięki Programowi polityki zdrowotnej Ministra Zdrowia, polski system opieki nad osobami zakażonymi uważany jest za wzorcowy. Korzystając ze skutecznej, bezpłatnej dla pacjenta terapii, z HIV można żyć wiele lat. Co więcej, według wyników ostatnich badań, osiągnięcie niewykrywalnego poziomu wirusa we krwi, poprzez regularne przyjmowanie leków przepisanych przez specjalistę, może powodować, że dana osoba nie zakazi swojej partnerki czy partnera.

Jeśli ktoś ma wątpliwości lub pytania, związane z HIV czy innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową, może zadzwonić pod bezpłatny numer Telefonu Zaufania HIV/AIDS: 800 888 448.

(więcej: Krajowe Centrum ds. AIDS)

 Źródła rzetelnej wiedzy o HIV/AIDS:

https://aids.gov.pl/

www.pzh.gov.pl

https://fes.edu.pl/

https://aids.gov.pl/hiv_aids/450-2-2

https://aids.gov.pl/hiv_aids/jakniemoznazakzic

https://www.unaids.org/en/2022-world-aids-day

(mm, jn)