Wojewódzka Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Warszawie

Światowy Dzień Wody przybliża ludziom na całym świecie problemy związane z wodą i dostępem do niej. Głównym celem obchodów jest zwrócenie uwagi międzynarodowej społeczności na to, jak destrukcyjnie na systemy wodne świata wpływają  gwałtowny wzrost populacji ludzkiej, industrializacja, zmiany klimatyczne, konflikty zbrojne czy klęski żywiołowe. Obchody Dnia mają stanowić inspirację do podejmowania działań służących lepszemu, zrównoważonemu gospodarowaniu zasobami wody zarówno w perspektywie globalnej, jak i lokalnych społeczności. Organizacje i podmioty, podejmujące w tym zakresie różnorodne działania, starają się poprzez realizowane zadania kształtować świadomość społeczną na temat odpowiedniego gospodarowania zasobami świeżej wody na świecie.

Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych ustanowiło pierwszy Światowy Dzień Wody na 22 marca 1993 r. rezolucją z dnia 22 grudnia 1992 r., w ramach Agendy 21, w czasie konferencji Szczyt Ziemi 1992 (UNCED) w Rio de Janeiro w Brazylii. Każdego roku UN-Water, agencja koordynująca prace Organizacji Narodów Zjednoczonych dotyczące wody i warunków sanitarnych, ustala temat Światowego Dnia Wody odpowiadający obecnym lub przyszłym wyzwaniom.

W poprzednich latach tematami przewodnimi Światowego Dnia Wody były: Woda i kultura (2006), Niedobór wody (2007), Woda a stan sanitarny świata (2008), Wody transgraniczne (2009), Jakość wody (2010), Woda dla miast (2011), Znaczenie wody dla produkcji żywności na świecie (2012), Współpraca w dziedzinie wody (2013), Woda i energia (2014), Woda a zrównoważony rozwój (2015), Woda a praca (2016), Ścieki jako nieograniczone źródło wody (2017), Natura dla wody (2018), Nie pominąć nikogo (2019), Woda a klimat (2020), Szacując wartość wody (2021).

Tegoroczne obchody Światowego Dnia Wody kierują uwagę na znaczenie właściwej ochrony i zarządzania zasobami wód podziemnych dla skutecznej walki z ubóstwem, tworzenia godnych miejsc pracy, budowania odporności społeczeństw i gospodarek na zmiany klimatyczne i ogólnie dla zrównoważonego rozwoju.

Wody podziemne należą do najważniejszych zasobów naturalnych świata. Są źródłem zaopatrzenia w wodę gospodarstw domowych i przedsiębiorstw: zapewniają połowę ilości wody pobieranej do użytku domowego przez światową populację, w tym wody pitnej dla większości ludności wiejskiej, która nie korzysta ze zorganizowanych systemów dostawczych.

W różnych regionach świata 50% lub więcej wody wykorzystywanej do nawadniania pochodzi z zasobów gruntowych. Według szacunków, pobór wód gruntowych będzie zwiększał się wraz ze wzrostem populacji, a tym samym dostępność wód powierzchniowych będzie coraz bardziej ograniczona.

Zmiany klimatyczne, coraz większa zmienność opadów i rosnące zapotrzebowanie na wodę we wszystkich dziedzinach sprawią, że cenne zasoby wód gruntowych staną się niebawem jeszcze bardziej poszukiwane. Pomimo znacznych zapasów i ogólnej dostępności, nagły wzrost popytu spowoduje, że wydobycie wód gruntowych osiągnie niezrównoważony poziom (co ma już miejsce na wielu obszarach) i ostatecznie doprowadzi do ich wyczerpania.

Każdego roku wyspecjalizowana agenda ONZ – UN Water przygotowuje World Water Development Report. Jest to najważniejszy dokument na temat stanu zasobów wodnych świata, koncentrujący się co roku na innym aspekcie problemów związanych z wodą. Co roku w trakcie obchodów Światowego Dnia Wody UNESCO publikuje raport (UNESCO World Water Assessment Programme – WWAP). Raport, opierający się na danych dostarczanych przez kraje członkowskie, zbiera aktualną wiedzę na temat stanu i sposobów gospodarowania zasobami świeżej wody, a także na temat dostępu do urządzeń sanitarnych na świecie. Zawiera też przykłady dobrych praktyk oraz sposobów rozwiązywania problemów związanych z wodą w skali lokalnej i regionalnej. Dzięki temu może stanowić źródło wiedzy oraz inspirację dla zrównoważonego gospodarowania zasobami wodnymi – dla wszystkich instytucji podejmujących decyzje w tej dziedzinie.

Szacuje się, że miliardy ludzi nadal żyje bez dostępu do bezpiecznej wody w gospodarstwach domowych, szkołach, miejscach pracy, gospodarstwach rolnych i fabrykach. Zwraca uwagę na utrudniony dostęp do wody w szczególności grup marginalizowanych, tj. kobiet, dzieci, uchodźców, ludów tubylczych, osób niepełnosprawnych i innych, które są często pomijane, a czasem spotykają się z dyskryminacją, ponieważ próbują uzyskać dostęp do bezpiecznej wody. A przecież dostęp do czystej wody jest podstawowym prawem człowieka! Potwierdziła to rezolucja przyjęta w 2010 r. przez Zgromadzenie Ogólne ONZ.

Tymczasem słodka woda przestała być zasobem odnawialnym – zużywana jest przez ludzi w większym stopniu i szybciej, niż jest w stanie się odtworzyć. Termin „błękitna planeta”, którym określa się czasem Ziemię, jest zwodniczo mylący. Choć w ok. 70% glob ziemski pokrywa woda, to zaledwie 2,5% tych zasobów to woda słodka, która nadaje się do picia. Kwestia dostępu do wody jest w pełni zgodna z agendą ONZ na 2030 r., a w szczególności z celem zrównoważonego rozwoju ONZ nr 6: Zapewnienie wszystkim ludziom dostępu do wody i warunków sanitarnych poprzez zrównoważoną gospodarkę zasobami wodnymi.

Dostęp do bezpiecznej wody w Polsce

Polskie zasoby naturalne są skromne, porównywalne wręcz z zasobami pustynnego Egiptu. Kraj nad Wisłą ma najmniej wody spośród wszystkich państw europejskich i amerykańskich, a także w porównaniu z wieloma krajami środkowej Afryki czy południowej i środkowej Azji.

Polacy, mając ją na co dzień na wyciągniecie ręki – wystarczy przecież odkręcić kran – bardzo rzadko zastanawiają się nad konsekwencjami niedoboru wody.

Wykorzystywaną w domach mieszkalnych wodę coraz trudniej jest oczyszczać. Dlaczego? Paradoksalnie, przyczyną jest troska o zdrowie i higienę – wzrost używanych przez ludzi detergentów i kosmetyków. Choć Polacy deklarują, że nie nadużywają środków chemicznych przy sprzątaniu, zmywaniu czy praniu, to polski rynek detergentów wciąż rośnie. Tymczasem woda, która wraz z detergentami odpływa do kanalizacji, kiedyś ponownie wraca do użytkownika. Należy zatem wybierać mniej szkodliwe produkty czyszczące, np. bez fosforanów, pamiętając, że oczyszczalnie ścieków to w rzeczy samej sprzymierzeniec mieszkańców, wobec tego warto ułatwiać im pracę!

W roku 2021 w województwie mazowieckiem około 5,3 mln konsumentom dostarczano wodę w ramach zbiorowego zaopatrzenia zgodną z wymaganiami określonymi w rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, natomiast jedynie około 62,5 tys. mieszkańcom dostarczano wodę warunkowo dopuszczoną do spożycia.

Wraz ze wzrostem świadomości konsumentów na temat wymagań, jakie powinna spełniać bezpieczna i „zdrowa” woda do spożycia, wodociągi podnoszą stale jakość świadczonych usług, starając się dostarczyć produkt o jak najwyższej jakości, co znajduje odzwierciedlenie w uzyskiwanych wynikach badań jakości wody w kraju.

Jakość wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi jest systematycznie kontrolowana przez przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne i inne podmioty prowadzące zbiorowe zaopatrzenie w wodę (zgodnie z częstotliwością określoną w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r.). Ponadto, organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej wykonują badania jakości wody zgodnie z ustalonym planem działania na dany rok. Podstawą nadzoru nad jakością wody przeznaczoną do spożycia przez ludzi jest ocena zgodności z wymaganiami określonymi w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. w aspekcie zagrożeń zdrowotnych, jakie mogą powodować zanieczyszczenia pojawiające się w wodzie.

Organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej na bieżąco analizują wyniki badań wody przeznaczonej do spożycia, wykonanych zarówno w ramach nadzoru sprawowanego przez Inspekcję Sanitarną, jak również otrzymane od podmiotów prowadzących zbiorowe zaopatrzenie. W zależności od wyników podejmują działania zgodnie z wymaganiami rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. Każdorazowo w przypadku kwestionowanej jakości wody wszczynane są postępowania celem jak najszybszego podjęcia działań naprawczych przez podmiot zbiorowego zaopatrzenia i doprowadzenia jakości wody do wymagań rozporządzenia Ministra Zdrowia. W proces przywracania jakości wody i nadzoru nad działaniami naprawczymi włączone są nie tylko podmioty zbiorowego zaopatrzenia i organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej, ale również gminy, tj. wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Zgodnie bowiem z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, zbiorowe zaopatrzenie w wodę jest zadaniem własnym gminy.

Nadzór nad jakością wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi sprawują organy Inspekcji Sanitarnej na zasadach określonych w przepisach o Państwowej Inspekcji Sanitarnej.

Państwowa Inspekcja Sanitarna, aby zapewnić właściwą jakość wody do spożycia przez ludzi i zapewnić bezpieczeństwo zdrowotne wody:

• prowadzi monitoring jakości wody,
• ustala harmonogram poboru próbek wody do badań laboratoryjnych,
• wydaje stwierdzenia o jakości wody, 
• dokonuje okresowej oceny jakości wody w strefach zasilania, stwierdzając przydatność wody do spożycia, warunkową przydatną lub brak przydatności wody do spożycia przez ludzi,
• sprawuje nadzór nad jednostkami realizującymi zadania zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków oraz ujęciami zakładowymi, lokalnymi i indywidualnymi,
• kontroluje ujęcia wody, stacje uzdatniania i urządzenia wodociągowe,
• ustala harmonogram badań jakości wody realizowany przez firmy wodociągowe w ramach bieżącej kontroli wewnętrznej,
• w trosce o zdrowie konsumentów wdraża postępowania administracyjne mające na celu skuteczne doprowadzenia jakości wody do obowiązujących wymagań sanitarnych,
• wydaje oceny higieniczne na materiały, preparaty i wyroby kontaktujące się z wodą oraz stosowane do uzdatniania, dezynfekcji lub dystrybucji wody,
• prowadzi wykaz przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych i podmiotów realizujących zadania zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków,
• prowadzi wykaz punktów pobierania wody do badań,
• prowadzi ogólnopolską bazę danych urządzeń wodnych EBDUW wraz z wynikami badań wody,
• przekazuje na bieżąco informacje o realizacji monitoringu jakości wody w wodociągach raportowanych do Komisji Europejskiej.

Czynniki mogące mieć wpływ na bezpieczeństwo zdrowotne wody:

• lokalizacja ujęć wody oraz wyznaczenie i wzmożony nadzór nad strefami ochronnymi,
• stosowanie właściwych materiałów do ujmowania, uzdatniania, magazynowania i dystrybucji wody, (w tym uzyskanie oceny higienicznej właściwego państwowego powiatowego inspektora sanitarnego dotyczącej zastosowanych materiałów),
• stan techniczny i sanitarny sieci wodociągowej, przyłączy oraz instalacji wewnętrznych,
• niewłaściwe i zmienne warunki hydrauliczne oraz zmiany ciśnienia w sieci wodociągowej,
• bezpośrednie podłączenia do sieci – bez zaworów zwrotnych, antyskażeniowych,
• intruzja zanieczyszczeń do wnętrza sieci ze środowiska zewnętrznego poprzez mikro nieszczelności przy wystąpieniu podciśnienia,
• zaniedbanie podczas usuwania awarii na sieci i wymianach elementów mających bezpośredni kontakt z wodą,
• brak stabilności mikrobiologicznej i fizyko-chemicznej wody wprowadzanej do sieci wodociągowej,
• zastosowanie właściwej metody uzdatniania wody,
• błędy popełnione na etapie projektowania – np. przewymiarowanie sieci.

Na terenie naszego województwa  zlokalizowanych jest 457 wodociągów zbiorowego zaopatrzenia w wodę, będących pod nadzorem Państwowej Inspekcji Sanitarnej.

Mit złej wody w kranie

Przy okazji Światowego Dnia Wody warto obalić błędne mity o złej jakości wody „z kranu”. Należy mieć świadomość, że nad jakością wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi czuwają kompetentni pracownicy firm wodociągowych, a także stały nadzór prowadzą organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Powiatowi Inspektorzy Sanitarni przekazują oceny jakości wody w poszczególnych wodociągach wójtom i burmistrzom, w celu poinformowania mieszkańców o jakości wody.

Jakość spożywanej wody zależy od jakości wody dostarczanej przez Przedsiębiorstwo wodociągowe oraz od stanu wewnętrznej instalacji wodnej w nieruchomości. Przedsiębiorstwo wodociągowe odpowiada za jakość wody do zaworu głównego w budynku i w tym punkcie woda odpowiada obowiązującym normom. Stan instalacji wewnętrznej może mieć wpływ na jakość wody docierającej do indywidualnego odbiorcy.

Można więc pić wodę z kranu, choć należy pamiętać, że pod względem smakowym wiele zależy od stanu rur i kranów w budynku.

Samodzielnie jakość wody konsument może określić wyłącznie organoleptycznie poprzez rozpoznanie niewłaściwego smaku zapachu i koloru wody.

Ponieważ za jakość wody w kranach w danej nieruchomości odpowiadają właściciel nieruchomości oraz Przedsiębiorstwo wodociągowe, do tych podmiotów należy zwrócić się w pierwszej kolejności z pytaniem o stan wody, jeśli coś zaniepokoi konsumenta.

W przypadku niewłaściwej jakości wody w kranie można również zgłosić interwencję do organów Państwowej Powiatowej Inspekcji Sanitarnej.

Indywidualne urządzenia doczyszczające wodę.

W ostatnim czasie pojawiły się na rynku urządzenia doczyszczające wodę, szeroko reklamowane, choć nie zawsze do końca uczciwie. Często są to bardzo drogie filtry działające na zasadzie odwróconej osmozy lub wymianie jonowej (tzw. zmiękczacze). Nie są to urządzenia konieczne do stosowania przy zaopatrzeniu w wodę pitną z wodociągów miejskich. Wręcz przeciwnie, stosowanie odwróconej osmozy lub wymieniaczy jonowych powoduje pozbawienie wody wszelkich jonów i związków mineralnych, których obecność w wodzie jest pożądana i stanowi dla konsumentów ich źródło zaopatrzenia w codziennej diecie.

Zawartość uciążliwych dla konsumenta związków żelaza (manganu) można zmniejszyć poprzez zastosowanie zwykłych filtrów w przystępnych cenach, redukujących związki żelaza a pozostawiających inne związki mineralne.

Podobnie jest z „nielubianą” obecnością kamienia w czajnikach – należy pamiętać o tym, że twarde wody są zasobne w związki wapnia i magnezu oraz inne minerały. Część tej twardości (węglany wapnia i magnezu), zostaje wytrącona podczas gotowania wody właśnie w postaci osadzającego się kamienia na dnie i ściankach czajnika. Nie jest to nic szkodliwego.  Warto zapamietać, że mając w kranie wodę średniotwardą i twardą, konsument uzupełnia część zapotrzebowania organizmu na związki mineralne (bez ponoszenia dodatkowych kosztów). Nie warto więc bezpodstawnie stosować zmiękczaczy, które zubożają pitną wodę i pozbawiają tego, co w niej najlepsze.

Uwaga na bakterie z rodzaju Legionella!

Bakterie z rodzaju Legionella występują we wszystkich naturalnych akwenach i w glebie.
Rozmnażają się potencjalnie w każdej instalacji ciepłej wody, każdego budynku.

Bakterie te wywołują: chorobę legionistów – postać płucną – śmiertelność 15-30%, gorączkę Pontiac- zachorowania grypopodobne, ustępujące samoistnie oraz postać poza płucną u pacjentów po transplantacjach. Zakażenie następuje przez wdychanie aerozolu lub przez zachłyśnięcie się zakażoną wodą. Szczególnie narażeni na zakażenie Legionellą są mężczyźni w wieku powyżej 40 lat, palacze, alkoholicy, diabetycy oraz osoby po lekach immunosupresyjnych.

Zapobieganie i zwalczanie źródeł zakażenia Legionellą:

• utrzymywanie temperatury wody w sieci  55^º - 60^ºC,
• czyszczenie zbiorników, sieci wodnej, urządzeń klimatyzacyjnych oraz końcówek kranów z osadów i kamienia,
• likwidacja ślepych końcówek i odcinków ze stojącą wodą/lub ich częste przepłukiwanie,
• przeprowadzanie dezynfekcji termicznej przez czasowe przegrzanie wody do 70^ºC i przepuszczenie gorącej wody przez krany użytkowe.

Jak najlepiej dbać o wewnętrzną instalację wodociągową?

• należy regularnie czyścić krany i akcesoria wodne zdejmując perlatory i sitka umocowane na końcówkach w celu usunięcia kamienia i zanieczyszczeń,
• raz w roku należy dokonać czyszczenia wnętrza zbiorników służących do magazynowania wody, również bojlerów,
• w przypadku dłuższej stagnacji wody i jej nie używania należy pamiętać o przepłukaniu instalacji przed ponownym korzystaniem z wody,
• zachować odpowiedni odstęp lub izolację pomiędzy rurami wody ciepłej i zimnej,
• utrzymywać temperaturę wody ciepłej w kranach powyżej 55^º a zimnej poniżej 20^ºC.

Gdzie można znaleźć informacje o jakości wody?

Informacje o jakości wody można uzyskać u właściwego wójta (burmistrza, prezydenta miasta), którzy dysponują aktualnymi komunikatami i ocenami jakości wody dostarczanej przez wodociąg. Ponadto, organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej, właściwe do sprawowania nadzoru nad jakością wody do spożycia również posiadają aktualne informacje w tym zakresie.

W przypadku kwestionowanej jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, konsumenci informowani są poprzez wszelkie dostępne kanały komunikacyjne o jej jakości, zaleceniach postępowania oraz ewentualnej możliwości wykorzystania wody. Komunikaty są opracowywane przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej w aspekcie przede wszystkim bezpieczeństwa zdrowotnego konsumentów i rozpowszechniane przez właściwego wójta (burmistrza lub prezydenta miasta) w sposób umożliwiający bezzwłoczne zapoznanie się z nimi konsumentów.

Podstawowe akty prawne dotyczące wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi:

Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 559 z późn. zm.):

1. Art. 7 ust. 1 pkt 3 Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy:
   • wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz.

Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 2028). Ustawa określa zasady i warunki zbiorowego zaopatrzenia w wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi oraz zbiorowego odprowadzania ścieków, w tym m.in. zasady działalności przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych, tworzenia warunków do zapewnienia ciągłości dostaw i odpowiedniej jakości wody oraz niezawodnego odprowadzania i oczyszczania ścieków, a także wymagania dotyczące jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi:

1. W art. 2 zdefiniowano:
   • wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi,
   • wodę w stanie pierwotnym lub po uzdatnieniu, przeznaczoną do picia, przygotowania żywności lub innych celów domowych, niezależnie od jej pochodzenia i od tego, czy jest dostarczana z sieci dystrybucyjnej, cystern, w butelkach lub pojemnikach,
   • wodę wykorzystywaną przez przedsiębiorstwo produkcji żywności do wytworzenia, przetworzenia, konserwowania lub wprowadzania do obrotu produktów albo substancji przeznaczonych do spożycia przez ludzi (art. 2 pkt 18) *tożsama definicja w art. 16 pkt 70 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 2233 z późn. zm.),
   • zbiorowe zaopatrzenie w wodę: działalność polegającą na ujmowaniu, uzdatnianiu i dostarczaniu wody, prowadzoną przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne (art. 2 pkt 21),
   • przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne: przedsiębiorca w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, jeżeli prowadzi działalność gospodarczą w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę lub zbiorowego odprowadzania ścieków, oraz gminne jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, prowadzące tego rodzaju działalność (art. 2 pkt 4),
   • odbiorcę usług: każdy, kto korzysta z usług wodociągowo-kanalizacyjnych z zakresu zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków na podstawie pisemnej umowy z przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym (art. 2 pkt 3),
   • przyłącze wodociągowe: odcinek przewodu łączącego sieć wodociągową z wewnętrzną instalacją wodociągową w nieruchomości odbiorcy usług wraz z zaworem za wodomierzem głównym (art. 2 pkt 6),
   • sieć – przewody wodociągowe lub kanalizacyjne wraz z uzbrojeniem i urządzeniami, którymi dostarczana jest woda lub którymi odprowadzane są ścieki, będące w posiadaniu przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego (art. 2 pkt 7),
   • urządzenia wodociągowe: ujęcia wód powierzchniowych i podziemnych, studnie publiczne, urządzenia służące do magazynowania i uzdatniania wód, sieci wodociągowe, urządzenia regulujące ciśnienie wody (art. 2 pkt 16),
   • wodomierz główny: przyrząd pomiarowy mierzący ilość pobranej wody, znajdujący się na każdym przyłączu wodociągowym (art.2 pkt 19).
2. Art. 3 ust. 1. Zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków jest zadaniem własnym gminy.
3. Art. 5. 1. Przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne ma obowiązek zapewnić zdolność posiadanych urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych do realizacji dostaw wody w wymaganej ilości i pod odpowiednim ciśnieniem oraz dostaw wody i odprowadzania ścieków w sposób ciągły i niezawodny, a także zapewnić należytą jakość dostarczanej wody i odprowadzanych ścieków.
4. Przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne jest obowiązane do prowadzenia regularnej wewnętrznej kontroli jakości wody.
5. Art. 12. 1. Nadzór nad jakością wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi sprawują organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej na zasadach określonych w przepisach o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, z zastrzeżeniem art. 12b.
6. Każdy materiał i wyrób używany do uzdatniania wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi powinien posiadać pozytywną ocenę higieniczną państwowego powiatowego inspektora sanitarnego.
7. Zastosowanie nowych technologii uzdatniania wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi wymaga zgody państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego.
8. Badanie pobranych próbek wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi mogą wykonywać laboratoria Państwowej Inspekcji Sanitarnej lub inne laboratoria o udokumentowanym systemie jakości prowadzonych badań wody, zatwierdzonym przez Państwową Inspekcję Sanitarną.
9. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) jest obowiązany do informowania mieszkańców o jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.

Kto sprawuje nadzór?

Ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 195) nadzór nad jakością wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi sprawują organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej na zasadach określonych w przepisach o Państwowej Inspekcji Sanitarnej

Pozostałe akty prawne:

Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 2233 z późn. zm.):

1. Art. 120 – 135 zawierają regulacje dotyczące stref ochronnych ujęć wody ustanawianych w celu zapewnienia odpowiedniej jakości wód ujmowanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi oraz zaopatrzenia zakładów wymagających wody wysokiej jakości, a także ochrony zasobów wodnych
2. Art. 130 zawiera zakazy oraz ograniczenia wykonywania określonych rodzaje robót lub czynności powodujących zmniejszenie przydatności wody na terenie ochrony pośredniej.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. Z 2017r., poz. 2294) określa:

1. wymagania dotyczące jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, w tym wymagania bakteriologiczne, fizykochemiczne oraz organoleptyczne,
2. sposób oceny przydatności wody,
3. minimalną częstotliwość i miejsca pobierania do badania próbek wody,
4. zakres badania jakości wody,
5. program monitoringu jakości wody,
6. sposób nadzoru nad materiałami i wyrobami stosowanymi w procesach uzdatniania i dystrybucji wody,
7. sposób nadzoru nad laboratoriami wykonującymi badania jakości wody;
8. sposób informowania konsumentów o jakości wody,
9. sposób postępowania przed organami Państwowej Inspekcji Sanitarnej w przypadku, gdy woda nie spełnia wymagań jakościowych
10. w § 2 zdefiniowano: substancję promieniotwórczą, dawkę orientacyjną, wartość parametryczną, wstępny monitoring substancji promieniotwórczych, kontrolny monitoring substancji promieniotwórczych, strefę zaopatrzenia, cząstkowe sprawozdanie z badań jakości wody, ocenę ryzyka.

Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 października 2002 r. w sprawie nadania funkcjonariuszom organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej uprawnień do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego (Dz. U. z 2020 r., poz. 1364) określa:

1. uprawnienie funkcjonariuszy organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego,
2. wykaz wykroczeń, za które funkcjonariusze organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej są uprawnieni do nakładania grzywien,
3. zasady i sposób wydawania funkcjonariuszom organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej upoważnień do nakładania grzywien.
4. § 2 pkt 1 Funkcjonariuszom organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej nadaje się uprawnienia do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego za wykroczenia określone w art. 109 – 117 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń [Art. 109 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (Dz. U. z 2015 r. poz. 1094 z późn. zm.). Kto:
   • zanieczyszcza wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi, lub
   • dostarcza wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi, nie spełniając wymagań określonych
   • w przepisach o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, lub
   • nie będąc do tego uprawnionym, dostarcza wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi w myśl przepisów o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków,
   • podlega karze grzywny albo karze nagany.

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2021 r. poz. 2351 z późn. zm.), ustawa normuje działalność obejmującą sprawy projektowania, budowy, utrzymania
i rozbiórki obiektów budowlanych oraz określa zasady działania organów administracji publicznej
w tych dziedzinach:”

1. Zgodnie z art. 61 pkt 1 właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest obowiązany utrzymywać i użytkować obiekt w sposób zgodny z jego przeznaczeniem i wymaganiami ochrony środowiska oraz utrzymywać w należytym stanie technicznym i estetycznym, nie dopuszczając do nadmiernego pogorszenia jego właściwości użytkowych i sprawności technicznej, w szczególności w zakresie spełnienia wymagań dotyczących zaopatrzenia w wodę.
2. Art. 62 określa rodzaje kontroli okresowych obiektów budowlanych w czasie ich użytkowania, m.in. kontrolę okresową, co najmniej raz w roku, polegającą na sprawdzeniu stanu technicznego elementów budynku, budowli i instalacji narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników występujących podczas użytkowania obiektu.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2019 r., poz. 1065 z późn. zm.):

1. rozporządzenie ustala warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i związane z nimi urządzenia, ich usytuowanie na działce budowlanej oraz zagospodarowanie działek przeznaczonych pod zabudowę, zapewniające spełnienie wymagań art. 5 i 6 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane,
2. § 45 Budynek z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi powinien być zaopatrzony co najmniej w wodę do spożycia przez ludzi oraz do celów przeciwpożarowych, jeżeli wymagają tego przepisy odrębne, a odpowiednio do ich przeznaczenia – także na inne cele. W innych budynkach zaopatrzenie w wodę powinno wynikać z ich przeznaczenia i potrzeb ochrony przeciwpożarowej.

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 sierpnia 1999 r. w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych (Dz.U.1999 r. nr 74, poz.836 ):

1. § 4 ust. 1 W celu właściwego użytkowania budynku należy przeprowadzać kontrole okresowe,
2. § 5. 1. Okresowej kontroli, o której mowa w art. 62 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy, podlegają elementy budynku narażone na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników występujących podczas użytkowania, których uszkodzenia mogą powodować zagrożenie dla:
   • bezpieczeństwa osób,
   • środowiska,
   • konstrukcji budynku,
3. W toku kontroli, o której mowa w ust. 1, szczegółowym sprawdzeniem należy objąć stan techniczny: instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej,
4. § 6 Zakresem okresowej kontroli, o której mowa w art. 62 ust. 1 pkt 2 ustawy, należy objąć również sprawdzenie stanu sprawności technicznej i wartości użytkowej elementów budynku, o których mowa w § 5, oraz wszystkie pozostałe elementy budynku, a także estetykę budynku i jego otoczenia.
5. § 28 Instalacja ciepłej wody użytkowej powinna, w okresie jej użytkowania, zapewniać możliwość dostarczania wody, o temperaturze określonej odrębnymi przepisami, do punktów czerpalnych, zgodnie z warunkami jej użytkowania założonymi w projekcie,
6. § 29 W okresie użytkowania instalacji ciepłej wody użytkowej należy zapewniać:
   • drożność instalacji i urządzeń, zgodnie z założeniami projektu tej instalacji,
   • utrzymywanie wymaganej temperatury wody ciepłej dostarczanej do lokali, określonej odrębnymi przepisami,
   • realizację planu napraw i wymian oraz robót konserwacyjnych,
   • nadzór nad realizacją robót konserwacyjnych, napraw i wymian oraz nadzór nad wykonawstwem usług związanych z realizacją zaleceń wynikających z okresowych kontroli w lokalach,
   • realizację zaleceń pokontrolnych wydawanych przez upoważnione organy kontroli i nadzoru,
   • w razie uzasadnionej potrzeby – kontrolę stanu technicznego tej instalacji,
7. § 31 Instalacja wodociągowa powinna w okresie jej użytkowania zapewniać możliwość dostarczania wody do wszystkich punktów czerpalnych w budynku, zgodnie z warunkami jej użytkowania założonymi w projekcie tej instalacji,
8. § 32 W okresie użytkowania instalacji wodociągowej należy zapewniać:
   • drożność instalacji i urządzeń, zgodnie z założeniami projektu tej instalacji,
   • realizację planu napraw i wymian oraz robót konserwacyjnych,
   • nadzór nad realizacją robót konserwacyjnych, napraw i wymian oraz nadzór nad wykonawstwem usług związanych z realizacją zaleceń wynikających z okresowych kontroli w lokalach,
   • realizację zaleceń pokontrolnych wydawanych przez upoważnione organy kontroli i nadzoru,
   • w razie uzasadnionej potrzeby – kontrolę stanu technicznego tej instalacji,
   • utrzymanie wymaganego stanu technicznego urządzeń hydroforowych.

Więcej o Światowym Dniu Wody (nowościach, faktach, ideach oraz wydarzeniach) znajdziesz na stronie World Water Day: http://www.worldwaterday.org/

https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000380879?1=null&queryId=N-35f5ca2d-fccc-4107-9e9d-0964689276c2

(jn; materiały własne WSSE w Warszawie, UNESCO, WHO)