Parafowanie umowy wraz z załącznikami nastąpiło w Śląskim Urzędzie Wojewódzkim. Dokument opisuje proces transformacji sektora górnictwa węgla kamiennego oraz związane z tym procesy przemian województwa śląskiego. Udział w pracach nad dokumentem brali nie tylko przedstawiciele Ministerstwa Aktywów Państwowych oraz strony społecznej, ale też przedstawiciele Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej, Ministra Rodziny i Polityki Społecznej, Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii oraz Marszałka Województwa  Śląskiego. Zaangażowane były również samorządy lokalne.

- To historyczny dokument, który udało się wypracować dzięki współpracy ze stroną społeczną oraz innymi interesariuszami – mówi Minister Aktywów Państwowych Jacek Sasin. Wicepremier dodaje, że dokument wskazuje kierunki transformacji sektora górnictwa węgla kamiennego, górnikom gwarantuje bezpieczeństwo socjalne a krajowi zapewnia bezpieczeństwo energetyczne. Wskazuje także perspektywę na przyszłość i mechanizmy transformacji regionu.

- Umowa uzyskała akceptację środowisk górniczych, związków zawodowych, samorządu lokalnego i zarządów spółek. Została parafowana w pełnej zgodzie i pełnym dialogu społecznym – dodaje Artur Soboń, wiceminister Aktywów Państwowych Pełnomocnik Rządu ds. transformacji spółek energetycznych i górnictwa węglowego.

Najważniejsze ustalenia

W umowie społecznej uzgodniono przede wszystkim:

• mechanizm finansowania spółek sektora górnictwa węgla kamiennego,
• indeksację wynagrodzeń,
• zasady budowy i wdrażania instalacji tzw. czystego węgla,
• powołanie specjalnego Funduszu Transformacji Śląska,
• terminy zakończenia eksploatacji węgla kamiennego w poszczególnych kopalniach w perspektywie do końca 2049 r.,
• pakiet świadczeń socjalnych dla pracowników likwidowanych Jednostek Produkcyjnych.

Kluczowym elementem Umowy Społecznej  jest pakiet osłon socjalnych dla pracowników z likwidowanych kopalń. Pakiet ten zawiera zarówno urlopy górnicze, jednorazowe odprawy ale też system przenoszenia pracowników z likwidowanych jednostek do innych, które będą pracować.

Wszystkie te rozwiązania mają za zadanie zagwarantować stabilizację na śląskim rynku pracy ale dać też perspektywy dla Śląska. Rozwiązania zawarte w umowie dedykowane są nie tylko pracownikom kopalń ale również gminom górniczym i całemu regionowi. W umowie ustalono też, że podjęte zostaną prace nad stworzeniem dodatkowego systemu wsparcia dla specjalistycznych przedsiębiorstw górniczych, które kooperują z górnictwem węgla kamiennego.

- Wszystko to sprawia, że plan ma charakter kompleksowy, a dla wynegocjowanych rozwiązań praktycznie nie ma alternatywy – podkreśla Artur Soboń.

Notyfikacja UE

Parafowanie umowy nie kończy prac. Strona społeczna poprosiła o dwa tygodnie, by skonsultować ją ze swoimi ciałami statutowymi. Ostateczne podpisanie dokumentu nastąpi więc około połowy maja. Kolejnym krokiem będzie zaś notyfikowanie zaproponowanych rozwiązań w Komisji Europejskiej.

- Po podpisaniu planujemy niezwłocznie wystąpić do KE w wnioskiem prenotyfikacyjnym i notyfikacyjnym. Zdajemy sobie sprawę, że będzie to proces trudny, ale jesteśmy w kontakcie z Komisją Europejską – mówi Artur Soboń. Podkreśla, że Polska jest w wyjątkowej sytuacji wśród państw UE jeżeli chodzi o wykorzystanie węgla w miksie energetycznym.

- Dlatego też liczę na zrozumienie i przychylność ze strony KE – dodaje wiceminister aktywów. Przypomina też, że proces stopniowego odchodzenia Polski od węgla jest całkowicie zbieżny z polityką klimatyczną KE i skorelowany z programem transformacji sektora elektroenergetycznego.