Zgłoszenie chęci przystąpienia do ww. systemu przez gminy składa się z trzech etapów:

1. zamieszczenia informacji na stronie podmiotowej gminy w Biuletynie Informacji Publicznej w tym zakresie,
2. rejestracji gminy na stronie cieplo.gov.pl,
3. wypełnienia i przekazania formularza zamieszczonego na stronie cieplo.gov.pl.

Przekazanie ww. formularza jest niezbędne w celu zapewnienia sprawnej realizacji zadań określonych w ustawie.

W terminie 3 dni roboczych od dnia wejścia w życie ustawy (art. 34 ust. 1), tj. do 8 listopada (wtorek) o godz. 23:59.

Podmiot, który wprowadza do obrotu węgiel może zawrzeć z gminą umowę po cenie nie wyższej niż 1500 zł brutto za tonę węgla, z terminem płatności 60 dni od dnia wydania węgla. Gmina następnie sprzedaje ten węgiel gospodarstwom domowym po cenie nie wyższej niż 2000 zł brutto za tonę.

W sytuacji, w której gmina, w terminie 3 dni roboczych od dnia wejścia w życie ustawy, nie zamieściła w swoim Biuletynie Informacji Publicznej informację, że zamierza kupić węgiel z przeznaczeniem dla gospodarstw domowych, a tym samym nie przystąpiła do systemu dystrybucji w pierwszym okresie (tj. do 31 grudnia 2022 r.), ewentualna chęć przystąpienia do systemu dystrybucji w drugim okresie (tj. od 1 stycznia 2023 r.) powinna zostać zamieszczona w Biuletynie Informacji Publicznej gminy do 7 stycznia 2023 r. (art. 34 ust. 9 ustawy).

W sytuacji, w której gmina, w terminie 3 dni roboczych od dnia wejścia w życie ustawy, zamieściła w swoim Biuletynie Informacji Publicznej informację, że zamierza kupić węgiel z przeznaczeniem dla gospodarstw domowych, a tym samym przystąpiła do systemu dystrybucji i zawarła z danym podmiotem wprowadzającym do obrotu umowę, o której mowa w art. 3 ust 3 ustawy z okresem obowiązywania do 30 kwietnia 2023 r., wówczas dalsza kontraktacja dla okresu wydań od 1 stycznia 2023 r. do 30 kwietnia 2023 r. odbywać się będzie na podstawie i w mocy zawartej ww. umowy.

W sytuacji, w której gmina, w terminie 3 dni roboczych od dnia wejścia w życie ustawy, zamieściła w swoim Biuletynie Informacji Publicznej informację, że zamierza kupić węgiel z przeznaczeniem dla gospodarstw domowych, a tym samym przystąpiła do systemu dystrybucji i zawarła z podmiotem wprowadzającym do obrotu umowę, o której mowa w art. 3 ust 3 ustawy z okresem obowiązywania do 31 grudnia 2022 r., wówczas dalsza kontraktacja dla okresu wydań od 1 stycznia 2023 r. do 30 kwietnia 2023 r. odbywać się będzie na podstawie porozumień między stronami ww. umowy.

Termin ten upływa w dniu 8 listopada (wtorek) o godz. 23:59.

1. Do wszystkich gmin zostaje wysłane pismo informujące o konieczności rejestracji gmin na cieplo.gov.pl oraz przekazania danych niezbędnych do ich rejestracji:
   • nazwy gminy,
   • adresu siedziby gminy,
   • REGON gminy,
   • NIP gminy,
   • imienia i nazwiska osoby reprezentującej gminę
   • adresu e-mail.
     
     Na podany adres e-mail zostanie wysłany link aktywacyjny konta gminy. Uwaga: osoba reprezentująca gminę powinna mieć dostęp do adresu e-mail wskazanego przez gminę.
2. Po uzyskaniu informacji zwrotnych od gmin – KPRM przekazuje do Centralnego Ośrodka Informatyki (COI) dane dotyczące gminy:
   • nazwy gminy,
   • adresu siedziby gminy,
   • REGON gminy,
   • NIP gminy,
   • imienia i nazwiska osoby reprezentującej gminę
   • adresu e-mail, na który zostanie link aktywacyjny konta gminy.
3. Na podstawie przekazanych informacji, COI tworzy dla każdej zgłoszonej gminy konto i przygotuje link aktywacyjny, który następnie zostaje przesłany na adres email wskazany przez gminę.
    
4. Osoba reprezentująca gminę otrzymuje na adres email poniższą wiadomość z linkiem aktywacyjnym. Uruchamia link aktywacyjny i kończy proces rejestracji gminy na cieplo.gov.pl.
    
5. Po prawidłowym zarejestrowaniu konta, osoba reprezentująca gminę loguje się do panelu cieplo.gov.pl może zgłosić zapotrzebowanie na rodzaj i ilość węgla kamiennego, dodawać/aktualizować punkty sprzedaży oraz ceny węgla kamiennego.

Tak. Obowiązek rejestracji w systemie cieplo.gov.pl. spoczywa na gminie.

Podstawą rejestracji gminy są dane uzyskane od Państwa w odpowiedzi na pismo przesłane przez ministra.

Informacje zwrotne takie jak:

• imię, nazwisko osoby reprezentującej gminę (administratora),
• adres email (na który zostanie wysłany link aktywacyjny konta),
•  nazwę gminy,
• adres siedziby gminy,
• numer REGON gminy,
• numer NIP gminy,

należy przesłać jak najszybciej przy wykorzystaniu ePUAP i usługi dostępnej na gov.pl pn. „Wyślij pismo ogólne”.

Po zalogowaniu się i wybraniu kontekstu gminy, pismo należy zaadresować wpisując w pole „Wybierz urząd lub instytucję” Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. Następnie należy uzupełnić pozostałe pola. W odpowiedzi należy dołączyć wypełniony plik, który przekazano przy piśmie. Nazwą pliku, który Państwo przekażecie powinien być nr REGON gminy. Osoba reprezentująca gminę rejestruje się w systemie i zakłada konto.

Uwaga: osoba reprezentująca gminę powinna mieć dostęp do adresu mailowego wskazanego w przekazanym pliku. Na adres ten zostanie wysłany link aktywacyjny kończący proces rejestracji konta.

Po zalogowaniu do systemu cieplo.gov.pl osoba wypełnia formularz zgłoszeniowy, może dodać punkty sprzedaży węgla kamiennego oraz cenę.

Niezwłocznie po otrzymaniu pisma.

To gmina określa, kto jest osobą upoważnioną do jej reprezentowania. Osoba wskazana do reprezentowania otrzyma na adres e-mail przekazany przez gminę link aktywacyjny do założenia konta w systemie cieplo.gov.pl. Osoba, po prawidłowej rejestracji, staje się administratorem konta.

Tak. Instrukcja zostanie udostępniona na portalu cieplo.gov.pl.

Nr infolinii podany został na portalu cieplo.gov.pl:
42 253 54 55

W procesie powinny być uwzględniane wyłącznie te gminy sąsiednie i ww. inne podmioty, które dokonały zgłoszenia (poprzez informację na BIP w przypadku gmin sąsiednich albo złożenie wniosku do gminy właściwej w przypadku innych podmiotów) od dnia 9 listopada 2022 r. Informacje gmin sąsiednich albo zgłoszenia innych podmiotów dokonane przed końcem okresu przeznaczonego na zgłoszenia gmin właściwych, tj. przed dniem 9 listopada 2022 r., nie powinny być brane pod uwagę przy ustalaniu pierwszeństwa, o którym mowa w art. 34 ust. 5 ustawy.

W przypadku, gdy gmina do 8 listopada br. (również, gdy po tym terminie pierwsza nie zrobiła tego gmina sąsiednia*) nie ogłosiła informacji o przystąpieniu do zakupu paliwa stałego:

1. Prywatny przedsiębiorca (pośredniczący podmiot węglowy - PPW) zgłasza chęć przystąpienia do zakupu paliwa stałego z przeznaczeniem dla gospodarstw domowych przez wystąpienie do tej gminy z wnioskiem.
2. Prywatny przedsiębiorca powinien zarejestrować się na portalu cieplo.gov.pl (jeżeli sprzedaje węgiel to jest zobowiązany do wprowadzania i bieżącej aktualizacji informacji o cenie – tym samym, jeśli PPW jest już zarejestrowany w portalu cieplo.gov.pl to pomija ten krok).
3. Prywatny przedsiębiorca otrzymuje na stronie ciepło.gov.pl (po zalogowaniu) możliwość wypełnienia formularza zapotrzebowania wraz ze wskazaniem gminy, w której zamierza prowadzić dystrybucję. Dodatkowa funkcjonalność konta zostanie dodana po zweryfikowaniu informacji z gmin.
4. Z prywatnym przedsiębiorcą kontaktuje się podmiot wprowadzający do obrotu celem zawarcia umowy.
5. Po zawarciu umowy podmiot wprowadzający do obrotu informuje ww. gminę o  prywatnym przedsiębiorcy, który będzie sprzedawać paliwo stałe na terenie tej gminy, podając jego firmę i siedzibę.
6. Informacja o firmie i siedzibie prywatnego przedsiębiorcy, który będzie sprzedawać paliwo stałe na rzecz osób fizycznych w gospodarstwach domowych na terenie danej gminy jest zamieszczana na stronie podmiotowej tej gminy w Biuletynie Informacji Publicznej.

* Zgodnie z art. 34 ust. 6 ustawy,  w przypadku, w którym zgłoszenia sąsiednich gmin lub innych podmiotów nastąpiły tego samego dnia, do zakupu paliwa przystępuje gmina sąsiednia.

W przypadku, gdy gmina do 8 listopada br. nie ogłosiła informacji o przystąpieniu do zakupu paliwa stałego:

1. Gmina przyjmuje wniosek prywatnego przedsiębiorstwa, dotyczący zgłoszenia chęci przystąpienia do zakupu paliwa stałego z przeznaczeniem dla gospodarstw domowych.
2. Gmina oczekuje na kontakt od wojewody, a następnie przekazuje mu żądane informacje na temat prywatnego przedsiębiorcy, który jako pierwszy zgłosił chęć uczestnictwa w systemie.
3. Po zawarciu umowy, podmiot wprowadzający do obrotu informuje ww. gminę o  prywatnym przedsiębiorcy, który będzie sprzedawać paliwo stałe na terenie tej gminy, podając jego firmę i siedzibę.
4. Informacja o firmie i siedzibie prywatnego przedsiębiorcy, który będzie sprzedawać paliwo stałe na rzecz osób fizycznych w gospodarstwach domowych na terenie gminy, jest zamieszczana na stronie podmiotowej tej gminy w Biuletynie Informacji Publicznej.

W sytuacji w której gmina najpierw zgłosiła się do systemu poprzez publikację w BIP, a następnie zrezygnowała z udziału w nim, powinna opublikować na BIP informację, że jednak nie będzie prowadziła sprzedaży.

To przedsiębiorcy wykonujący działalność w zakresie wprowadzania do obrotu paliwa stałego. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Aktywów Państwowych z dnia 2 listopada 2022 r. w sprawie wykazu podmiotów uprawnionych do prowadzenia sprzedaży gminom paliwa stałego są to następujące podmioty:

1. Polska Grupa Górnicza S.A. z siedzibą w Katowicach;
2. PGE Paliwa sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie;
3. Węglokoks S.A. z siedzibą w Katowicach;
4.  Węglokoks Kraj S.A. z siedzibą w Piekarach Śląskich;
5.  Tauron Wydobycie S.A. z siedzibą w Jaworznie;
6.  Lubelski Węgiel „Bogdanka” S.A. z siedzibą w Bogdance.

Nie, nie musi.

Gmina będzie mogła prowadzić dystrybucję:

1. w ramach umowy z inną gminą,  
2. za pośrednictwem jednostki organizacyjnej gminy,
3. za pośrednictwem spółek komunalnych,
4. w ramach umowy z innym podmiotem (np. składem węglowym) lub kilkoma podmiotami.

Kupić węgiel po preferencyjnej cenie będzie mogła osoba fizyczna z gospodarstwa domowego, która jest uprawniona do dodatku węglowego. W ramach zakupu preferencyjnego członek gospodarstwa domowego będzie mógł kupić węgiel w dwóch partiach.

Ilości możliwe do zakupu w tych okresach zostały określone w rozporządzeniu Ministra Aktywów Państwowych z dnia 2 listopada 2022 r. w sprawie ilości paliwa stałego dostępnej dla jednego gospodarstwa domowego i wynoszą:

1. Do dnia 31 grudnia 2022 r. – nie więcej niż 1500 kg.
2. Od dnia 1 stycznia 2023 r. – nie więcej niż 1500 kg.

Rozporządzenie wskazuje również, że w przypadku gdy do dnia 31 grudnia 2022 r. nie dokonano zakupu paliwa stałego w ramach zakupu preferencyjnego albo dokonano takiego zakupu w ilości mniejszej niż 1500 kg to niewykorzystana ilość paliwa stałego powiększa limit dla drugiego z ww. okresów.

Nie, nie będzie przysługiwało, chyba że gospodarstwo domowe nabyło po preferencyjnej cenie węgiel w mniejszej ilości niż przewidziana w rozporządzeniu Ministra Aktywów Państwowych z dnia 2 listopada 2022 r. w sprawie ilości paliwa stałego dostępnej dla jednego gospodarstwa domowego dla tego okresu.

Wniosek o zakup preferencyjny będzie zawierał oświadczenie, że ani wnioskodawca, ani żaden członek jego gospodarstwa domowego nie kupili paliwa stałego na sezon grzewczy 2022–2023 po cenie niższej niż 2000 zł brutto za tonę (bez ewentualnych kosztów transportu) w ilości, co najmniej takiej jak określona w ww. rozporządzeniu.

Jeśli wniosek będzie dotyczyć zakupu do końca 2022 r., oświadczenie będzie dotyczyć 1,5 t.  Gdy wniosek będzie dotyczył zakupu od 1 stycznia 2023 r., to w oświadczeniu wskazywana będzie ilość 3 t węgla.

W tej sytuacji gminy sąsiednie mogą zgłosić się do zakupu. Zrobią to również przez ogłoszenie w swoim Biuletynie Informacji Publicznej. Będą wtedy obowiązywać te same zasady zakupu węgla co w gminach macierzystych, czyli cena 2000 zł i termin płatności nie krótszy niż 60 dni.

Również prywatni pośrednicy węglowi (lub ich grupa działająca w porozumieniu) mogą zgłosić się  poprzez wniosek złożony do gminy. Wówczas cena końcowa może wynieść do 2200 zł, ale nie stosuje się wydłużonego terminu płatności. Aby uznać, że pośrednik obsłuży mieszkańców gminy, konieczne jest zawarcie przez niego umowy z podmiotem wprowadzającym do obrotu. Dopiero po zawarciu tej umowy podmiot wprowadzający do obrotu informuje o tym gminę, a ta umieszcza informacje w tym zakresie na swoim BIP.

Gdy ogłoszenie gminy sąsiedniej i wniosek pośrednika zostaną opublikowane lub złożone tego samego dnia, pierwszeństwo ma gmina sąsiednia.

Ustawa nie definiuje pojęcia sezon grzewczy i nie wskazuje konkretnych dat związanych z jego rozpoczęciem i zakończeniem, które w dużej mierze uzależnione są od zmienności lokalnych warunków atmosferycznych.

Ministerstwo proponuje przyjąć, że sezon grzewczy jest to okres, w którym warunki atmosferyczne powodują konieczność ciągłego dostarczania ciepła w celu ogrzewania obiektów. Na potrzeby  ustawy, co do zasady, powinno się przyjmować, że sezon grzewczy przypada na okres od października do końca kwietnia.

Gminy sąsiednie i pośrednicy będą prowadzili sprzedaż na podstawie oryginałów zaświadczeń (wydanych przez wójta), które mieszkańcy danej gminy im przedłożą. Pośrednicy, którzy dokonywaliby sprzedaży na preferencyjnych warunkach, nie pobierając zaświadczeń, będą zobowiązani do zapłacenia kary (5000 zł za każdą sprzedaż bez pobrania zaświadczenia).

Przepisy ustawy nie wykluczają takiej możliwości, jednak wybór sposobu transportu i opłacenie jego kosztu leży po stronie gmin. Do ceny maksymalnej 1500 zł brutto nie wlicza się kosztów transportu paliwa stałego z miejsca składowania przez podmiot wprowadzający do obrotu do miejsca jego składowania przez gminę. Warunki tego transportu powinny zostać określone w umowie między gminą a podmiotem wprowadzającym do obrotu (przy czym cena transportu powinna mieć charakter rynkowy). 

Ministerstwo Aktywów Państwowych dokłada starań, by była to jak najmniejsza odległość.

Sieć składów dystrybucyjnych podmiotów wprowadzających do obrotu jest zlokalizowana w całej Polsce. Odbiór węgla kamiennego odbędzie się z najdogodniejszego punktu odbioru wskazanego przez podmiot wprowadzający do obrotu.

Węgiel jest dobrej jakości. Ten z importu pochodzi od sprawdzonych dostawców, ma odpowiednie certyfikaty, a jego jakość jest weryfikowana zarówno w kraju pochodzenia, jak i przy odbiorze w kraju. Nie ma więc możliwości, by były problemy z jego spalaniem.

Do umowy między gminą a podmiotem wprowadzającym do obrotu dołącza się kopię najbardziej aktualnego certyfikatu jakości potwierdzającego parametry jakościowe paliwa stałego. Ewentualne reklamacje gmina może kierować do podmiotu wprowadzającego. Natomiast do gminy trafiać mogą ewentualne reklamacje gospodarstw domowych.

Może być to jeden lub kilka takich podmiotów (muszą one jednak działać w porozumieniu i współpracować ze sobą). Podmiot wprowadzający do obrotu, który zawarł umowę z innym podmiotem lub podmiotami, powinien poinformować gminę pisemnie o ich firmach i siedzibach. Dodatkowo gmina informuje o tym w Biuletynie Informacji Publicznej.

Ustawa daje w takiej sytuacji kilka możliwości.

Po pierwsze, różnica między określoną w umowie z podmiotem wprowadzającym do obrotu ceną zakupu paliwa stałego przez gminę (1500 zł brutto za tonę) a ceną sprzedaży tego paliwa stałego w ramach zakupu preferencyjnego (2000 zł brutto za tonę) jest dochodem gminy. Dochód ten może zostać przeznaczony na nabycie odpowiednich urządzeń lub wynajem placu.

Po drugie, gminy mogą dokonywać wspólnego zakupu paliwa stałego w ramach umowy zawartej między gminami. W umowie tej należy określić, na terenie której gminy paliwo stałe będzie składowane lub wydawane oraz podział zadań między organami gmin będących stroną tej umowy. W związku z powyższym ewentualne braki sprzętowe mogą być eliminowane w ramach wzajemnej współpracy między gminami.

Po trzecie, gminy mogą prowadzić sprzedaż w ramach umowy z innym podmiotem, którym może być np. prywatny przedsiębiorca prowadzący skład węglowy i posiadający przedmiotową infrastrukturę.

Gminy (oraz podmioty, przy pomocy których gmina będzie prowadziła sprzedaż węgla) są wyłączone ze stosowania przepisów akcyzowych. Gmina lub upoważnione przez nią podmioty w związku ze sprzedażą węgla nie będą musiały:

• uzyskiwać od nabywców węgla (finalnych nabywców węglowych będących gospodarstwami domowymi) oświadczeń o przeznaczeniu węgla na cele uprawniające do zwolnienia,
• nie będą musiały weryfikować danych nabywców węgla będących osobami fizycznymi, aby zastosować zwolnienie od akcyzy (osoby fizyczne nie muszą okazywać dokumentów w celu potwierdzenia tożsamości),
• składać deklaracji akcyzowych (za miesięczny lub kwartalny okres rozliczeniowy) z tytułu dokonanej sprzedaży węgla gospodarstwom domowym,
• prowadzić ewidencji wyrobów węglowych dla potrzeb podatku akcyzowego z tytułu sprzedaży węgla gospodarstwom domowym,
• rejestrować się dla potrzeb podatku akcyzowego jako pośredniczące podmioty węglowe (gmina będzie uważana za finalnego nabywcę węglowego, który na podstawie art. 163e  ustawy o podatku akcyzowym będzie dokonywał zwolnionej od akcyzy sprzedaży na rzecz gospodarstwa domowego).

W zakresie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług obowiązują zasady ogólne, przy czym zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 2 listopada 2022 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących, gminy zostały zwolnione z obowiązku ewidencjonowania przy zastosowaniu kas rejestrujących sprzedaży węgla kamiennego dokonywanej przez gminę w ramach zakupu preferencyjnego. Rozporządzenie ma zastosowanie również do sprzedaży dokonanej od dnia 1 lipca 2022 r.

Jak wynika z przepisów o VAT, podatnikowi VAT, w tym gminie działającej w takim charakterze, prowadzącemu działalność gospodarczą podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT, przysługuje co do zasady prawo do odliczenia podatku naliczonego od dokonywanych zakupów towarów i usług w takim zakresie, w jakim zakupy te są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

W celu zrealizowania prawa do odliczenia podatku naliczonego podatnicy są obowiązani do bezpośredniego przyporządkowania dokonanych zakupów do rodzaju wykonywanych czynności (opodatkowanych - dających prawo do odliczenia, zwolnionych – niedających prawa do odliczenia, lub niepodlegających pod podatek VAT – również niedających prawa do odliczenia).

Pełne odliczenie VAT przysługuje podatnikowi w przypadku gdy możliwe jest przyporządkowanie zakupów wyłącznie do czynności opodatkowanych (sprzedaży opodatkowanej VAT) – tzw. alokacja bezpośrednia wydatku do działalności opodatkowanej.

Dopiero jeśli nie jest możliwe przypisanie dokonanych zakupów towarów i usług w całości do czynności dających prawo do odliczenia, w związku z tym że podatnik dokonane zakupy przeznacza również na świadczenie jeszcze innych czynności (pozostających poza VAT), prawo do odliczenia będzie przysługiwało jedynie w tej części, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom dającym prawo do odliczenia, tzw. prewspółczynnik odliczenia VAT.

Jak wskazują przepisy ustawy z 27 października 2022 r. o  zakupie preferencyjnym paliwa stałego dla gospodarstw domowych, paliwo stałe nabyte przez gminę na podstawie umowy, o której mowa w art. 3 ust. 3, podlega sprzedaży w ramach zakupu preferencyjnego w celu zaspokojenia potrzeb własnych gospodarstw domowych znajdujących się na terenie danej gminy, a w przypadku gmin, które zawarły umowę określoną w art. 3 ust. 10 – w celu zaspokojenia potrzeb własnych gospodarstw domowych znajdujących się na terenie gmin objętych tą umową (art. 5 ust. 1 tej ustawy).

Przepisy uchwalonej ustawy o zakupie preferencyjnym paliwa stałego dla gospodarstw domowych nie przewidują zatem innego celu nabycia przez gminę paliwa stałego niż do sprzedaży w ramach zakupu preferencyjnego w celu zaspokojenia potrzeb własnych gospodarstw domowych. Na gruncie VAT sprzedaż paliwa stałego przez gminę w ramach zakupu preferencyjnego stanowić będzie wykonywanie czynności opodatkowanych VAT w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Należy zatem zauważyć, że wszelkie zakupy dokonywane przez gminę (w tym nabycie paliwa stałego na podstawie umowy, o której mowa w art. 3 ust. 3 ww. ustawy), jeśli będą związane wyłącznie ze sprzedażą, na podstawie ww. ustawy, paliwa stałego w ramach zakupu preferencyjnego w celu zaspokojenia potrzeb własnych gospodarstw domowych, będą uprawniały gminę do pełnego odliczenia podatku VAT.

W zakresie w jakim możliwa jest bezpośrednia alokacja wydatków do działalności opodatkowanej, nie powinny mieć zastosowania przepisy dotyczące odliczenia proporcjonalnego tzw. prewspółczynnikiem VAT.

Zastosowanie przepisów o prewspółczynniku poprzedza stosowanie regulacji przewidujących dokonywanie bezpośredniej alokacji podatku naliczonego. Zatem w przypadku gdy zasadniczo jest możliwe przyporządkowywanie zakupu (węgla) do sprzedaży na rzecz innych podmiotów, tj. istnieje możliwość bezpośredniej alokacji nabycia konkretnego towaru do realizacji czynności opodatkowanych VAT, przepisy dotyczące tzw. prewspółczynnika nie będą miały zastosowania. Jednocześnie, skoro istnieje związek nabycia towaru z wykonywaniem czynności opodatkowanych zastosowanie ma podstawowa zasada odliczenia VAT.

Jednocześnie jeżeli podatnik nie będzie mógł dokonać alokacji bezpośredniej a zakup posłuży poza działalnością opodatkowaną również czynnościom pozostającym poza VAT odliczenie będzie dokonywane według ustalonego prewspółczynnika proporcji.

Z drugiej strony sprzedaż węgla przez gminy na rzecz mieszkańców w ciągu roku wpłynie na wzrost kwot uzyskiwanych przez gminę z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej (opodatkowanej). Poziom sprzedaży opodatkowanej w gminach, w szczególności powinien przełożyć się na wzrost stosowanego przez gminy prewspółczynnika. Zwiększenie sprzedaży opodatkowanej VAT będzie oznaczało zatem wzrost kwot VAT, które będą mogły podlegać odliczeniu przy zastosowaniu prewspółczynnika proporcji.

W przypadku, gdy gmina ma ustalony prewspółczynnik dla odliczeń podatku naliczonego i w związku z wykonywaniem ww. czynności opodatkowanych prewspółczynnik ten okaże się niereprezentatywny może wystąpić do naczelnika urzędu skarbowego o ustalenie nowego prewspółczynnika według prognozy w oparciu o dostępne dane.

Gmina niebędąca podatnikiem VAT czynnym po rozpoczęciu w trakcie roku podatkowego zakupu i sprzedaży węgla będzie mogła nadal korzystać ze zwolnienia podmiotowego, jeżeli wartość sprzedaży węgla bez kwoty podatku nie przekroczy kwoty 200 000 zł ustalonej w proporcji do końca roku. Zwolnienie takie oznacza, że gmina nadal nie musi naliczać podatku VAT za swoje dostawy i w konsekwencji nie może odliczyć naliczonego VAT.

Aby ustalić ww. limit uprawniający do skorzystania ze zwolnienia podmiotowego, gmina powinna posłużyć się wzorem:
liczba dni pozostających do końca roku od dnia rozpoczęcia sprzedaży węgla, czyli od dnia pierwszej sprzedaży do 31 grudnia 2022 r. x 200 000 zł / liczba dni w roku.

W momencie przekroczenia w trakcie roku podatkowego kwoty wyliczonej w ww. sposób, gmina utraci prawo do zwolnienia podmiotowego, co w konsekwencji będzie oznaczało obowiązek rejestracji dla potrzeb rozliczeń podatku VAT i zasadniczo prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu zakupu węgla przeznaczonego do sprzedaży na rzecz gospodarstw domowych.

Podstawa prawna: art. 86 ust. 1, art. 113 ust. 1 i ust. 13 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.).

W przypadku podatników przekraczających limit zwolnienia w VAT obowiązek rejestracji powstaje z momentem przekroczenia tego limitu (limitu w proporcji jeżeli podatnik rozpoczął sprzedaż w trakcie roku). Już transakcja, którą podatnik przekracza przysługujący mu limit powinna zostać opodatkowana podatkiem VAT.

Rejestracja następuje poprzez złożenie zgłoszenia rejestracyjnego, tj. złożenia w urzędzie skarbowym druku VAT-R (papierowo lub elektronicznie) ze wskazaniem daty, od której przekroczono limit zwolnienia z VAT oraz okresu rozliczeniowego, za który będzie po raz pierwszy złożone rozliczenie. Od tego momentu podatnik uzyska status podatnika VAT czynnego – sam proces rejestracji nie powoduje konieczności zaprzestania sprzedaży. Jeżeli natomiast wniosek o rejestrację zostanie przekazany przed samym przekroczeniem limitu, już w trakcie procesu rejestracji gmina nie może korzystać ze zwolnienia z podatku VAT, ponieważ dopuszczalny limit zwolnienia został przekroczony. Oznacza to, że do każdej sprzedaży po przekroczeniu limitu należy doliczyć VAT należny.   

W momencie uzyskania statusu czynnego podatnika VAT, podatnik uzyskuje prawo do odliczenia podatku naliczonego od dokonywanych zakupów.

W takich przypadkach urzędy skarbowe podejmą niezbędne działania w zakresie szybkiej rejestracji gmin dla potrzeb rozliczania podatku VAT. Tym samym, rejestracja będzie przebiegała na bieżąco po wpływie zgłoszenia rejestracyjnego. 

Zgodnie z zasadą ogólną obowiązek podatkowy w VAT powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi.

Jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, wkład budowlany lub mieszkaniowy przed ustanowieniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty.

Zatem otrzymanie zapłaty (zaliczki) powoduje powstanie obowiązku podatkowego w dniu otrzymania całości lub części tej zapłaty (w odniesieniu do otrzymanej kwoty) z włączeniami przewidzianymi w ustawie, które nie mają zastosowania do otrzymanej zapłaty z tytułu sprzedaży węgla.

W zakresie fakturowania otrzymanej zaliczki na dostawy należy wskazać, że jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4, fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymano całość lub część zapłaty od nabywcy.

Odnosząc się do wątpliwości powstałych w związku z planowaną sprzedażą paliwa stałego w ramach zakupu preferencyjnego objętego ustawą o zakupie preferencyjnym paliwa stałego dla gospodarstw domowych, którą gmina będzie prowadzić przez upoważniony skład (kilka składów) węgla w imieniu i na rzecz gminy (przy założeniu, że faktury za sprzedaż węgla będzie wystawiał w imieniu gminy skład, wpłaty zaś będą dokonywane na rachunek gminy), należy wskazać:

Gdy osoba fizyczna dokona najpierw płatności za zakup węgla na rachunek gminy a dostawa węgla zostanie zrealizowana przez skład w następnym miesiącu, obowiązek podatkowy powstanie z chwilą otrzymania płatności. Podatek należny, co do zasady, powinien być wykazany w rozliczeniu za miesiąc, w którym powstał obowiązek podatkowy, tj. w miesiącu otrzymania zapłaty. Natomiast faktura powinna być wystawiona nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymano zapłatę od nabywcy.

Jednocześnie należy zauważyć, że w ramach zakupu preferencyjnego węgla to gmina jest stroną transakcji sprzedaży węgla na rzecz osób fizycznych (mieszkańców). Gmina może upoważnić jeden lub kilka składów węgla do dystrybucji węgla, w tym do wystawiania faktur (zaliczkowych i końcowych) w imieniu gminy. Jednak obowiązek opodatkowania otrzymanej zapłaty nadal spoczywa na gminie (to gmina wykazuje taką sprzedaż w swoim rozliczeniu).

Faktura powinna być wystawiona nie później niż w terminie do 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymano płatność za węgiel na jeden dedykowany do tego celu rachunek bankowy otwarty przez gminę. Powyższy obowiązek zaistnieje również, gdy w momencie dokonania wpłaty gmina nie ma jeszcze wiedzy, który ze składów w imieniu gminy dokona dostawy węgla – kwestie, który ze składów byłby w takim przypadku upoważniony do wystawienia faktury (bądź czy gmina sama będzie wystawiać  fakturę dla takiego przypadku) nie są regulowane przepisami ustawy o VAT.

Ze względu na harmonizację krajowych przepisów o VAT z zasadami obowiązującymi w UE nie jest jednocześnie możliwe dokonanie zmian w zakresie momentu powstania obowiązku podatkowego VAT dla takich sytuacji.

Frakcja ekogroszek zalicza się do sortymentu groszek. Szczegółowy zakres parametrów jakościowych w obrębie dostępnych sortymentów będzie zależał od oferty podmiotów wprowadzających do obrotu.

Takie jak dotąd.

Ustawa nie przewiduje żadnych szczegółowych przepisów w tym zakresie. W związku z powyższym ww. wymogi wynikają z już obowiązujących przepisów.

Nie. Ustawa nie określa wzoru wniosku o zakup węgla.

To zależy od gminy. Chodzi o uzyskanie miarodajnej informacji.

Sposób realizacji wstępnego ustalenia zapotrzebowania nie jest określony ustawą i wybór w tym zakresie należy do danej gminy. Istotne jest jednak, aby ustalone zapotrzebowanie było jak najbardziej zbliżone do rzeczywistego. Nie wydaje się właściwe przyjęcie założenia, ze wszystkie gospodarstwa domowe uprawnione do dodatku węglowego będą zainteresowane zakupem preferencyjnym maksymalnej przypadającej im ilości węgla.

Tak, w sytuacji gdy węgiel został zakupiony od podmiotu wprowadzającego do obrotu, będzie on mógł zostać sprzedany na podstawie przepisów ustawy.

W gminie co do zasady może być jeden taki podmiot – jeśli ma ich być kilka, muszą działać w porozumieniu.

Pierwszeństwo ma ten podmiot, który dokonał pierwszy zgłoszenia (art. 34 ust. 5 ustawy). Sprzedaż może prowadzić wyłącznie jeden inny podmiot lub grupa podmiotów współpracujących ze sobą (art. 4 ust. 3 pkt 2 projektu). Warunkiem jej prowadzenia jest zawarcie z takim podmiotem lub grupą podmiotów umowy przez podmiot wprowadzający do obrotu. W przypadku gdy z pierwszym wg kolejności zgłoszenia podmiotem nie zostanie zawarta umowa (np. z uwagi na wątpliwości w zakresie jego wiarygodności), do ustaleń w zakresie zawarcia umowy z podmiotem wprowadzającym do obrotu może przystąpić kolejny podmiot.

Gmina nie musi opracowywać własnego wzoru.

Podmioty wprowadzające do obrotu przygotują wzór umowy z gminą.

MAP czyni starania, by była taka możliwość.

Tego rodzaju sytuacja nie została uregulowana w ustawie, w związku z tym będzie regulowana przez postanowienia umowy z podmiotem wprowadzającym do obrotu.

Tak, występuje takie zjawisko – to naturalne.

W czasie realizacji transportu i składowania węgla występują naturalne ubytki. Wielkość 3% dotyczy najbardziej niekorzystnych warunków przy transporcie takich jak: sortyment (im mniejsze ziarna tym większe ubytki masy), odległość transportu, środki zabezpieczające przed wywiewaniem). Koszt ubytków może zostać pokryty dzięki różnicy cenowej między zakupem a sprzedażą węgla.

Cenę maksymalną paliwa stałego określa ustawa. Dostępność i ceny poszczególnych sortymentów należą do decyzji podmiotów wprowadzających paliwo stałe do obrotu, przy czym zakłada się, że do sprzedaży w ramach zakupu preferencyjnego będą kierowane przede wszystkim sortymenty inne niż miał.

To zależy od konkretnego modelu pieca.

Dokumentacja techniczna ruchowa kotła określa rodzaj paliwa przeznaczonego do danego kotła. Trzeba pamiętać, że frakcja ekogroszek zalicza się do sortymentu groszek.

Tak, istnieje taka możliwość.

Podmioty prywatne mogą być zaangażowane w proces sprzedaży węgla w dwóch różnych trybach.

Po pierwsze, zgodnie z art. 5 ust. 5 pkt 4 ustawy, gmina może prowadzić sprzedaż m.in. w ramach umowy z innym podmiotem, o którym mowa w art. 9 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. W takim przypadku sprzedaż węgla następuje po cenie nie wyższej niż 2000 zł brutto/tonę, zaś stroną umów z podmiotami wprowadzającymi do obrotu oraz mieszkańcami pozostaje gmina (podmiot prywatny jest podwykonawcą działającym w imieniu gminy).

Druga możliwość dotyczy sytuacji, gdy gmina nie ogłosi na BIP informacji o zakupie paliwa stałego z przeznaczeniem dla gospodarstw domowych. Wówczas chęć przystąpienia do takiego zakupu może zgłosić inny podmiot lub współpracujące ze sobą inne podmioty. Wówczas cena maksymalna wyniesie 2200 zł brutto/tonę, nie stosuje się wydłużonego do 60 dni terminu zapłaty na rzecz podmiotu wprowadzającego do obrotu, a stroną umów jest inny podmiot działający na własny rachunek, a nie gmina.

Weryfikacja powinna dotyczyć kryteriów, które byłyby badane przy ustalaniu uprawnienia do dodatku węglowego, gdyż zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy, do dokonania zakupu preferencyjnego jest uprawniona osoba fizyczna w gospodarstwie domowym, która spełnia warunki uprawniające do dodatku węglowego, o którym mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 r. o dodatku węglowym. Gospodarstwo jest wiec, co do zasady, obowiązane wskazać, które źródło ogrzewania jest jego głównym źródłem.

Tak, art. 4 ust. 6 wprost dopuszcza taką możliwość.

Cena nie może wynosić więcej niż:

1. 2000 zł brutto/tonę w przypadku sprzedaży przez gminę lub gminę sąsiednią (art. 5 ust. 2 ustawy),
2. 2200 zł brutto/tonę w przypadku innego podmiotu (art. 4 ust. 8 ustawy).

Podmioty te mogą jednak sprzedawać węgiel taniej (przepisy określają jedynie cenę maksymalną).

Tak, taka jest zasada generalna.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy, do dokonania zakupu preferencyjnego jest uprawniona osoba fizyczna w gospodarstwie domowym, która spełnia warunki uprawniające do dodatku węglowego, o którym mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 r. o dodatku węglowym. Jednak w przypadku w którym osoba nie złożyła do tej pory takiego wniosku, wójt, burmistrz albo prezydent miasta dokonuje weryfikacji wniosku o zakup w szczególności w zakresie zgłoszenia lub wpisania głównego źródła ogrzewania w centralnej ewidencji emisyjności budynków (art. 8 ust. 2 ustawy).

Tak, ale kluczem jest dostępność dla mieszkańców.

Przepisy ustawy nie regulują tego zagadnienia. Zakłada się, że gminy będą kierować się przy wyborze miejsca, w którym prowadzona będzie sprzedaż m.in. łatwością dotarcia do niego mieszkańców, w tym odległością. Jeśli skład, z którego prowadzona będzie sprzedaż, będzie położony nieopodal (np. w sąsiedniej gminie), to nie ma przeciwskazań do takiego rozwiązania.

Taka możliwość istnieje już teraz.

Art. 30 ustawy wskazuje, że do umów oraz innych czynności prawnych i faktycznych podjętych przez podmiot wprowadzający do obrotu, gminę lub podmiot, o którym mowa w art. 5 ust. 5, w celu realizacji sprzedaży paliwa stałego przez gminę lub podmiot, o którym mowa w art. 5 ust. 5, gospodarstwom domowym od dnia 1 lipca 2022 r. do dnia wejścia w życie ustawy, przepisy ustawy stosuje się odpowiednio; zaś umowy i inne czynności prawne oraz faktyczne dokonane przez gminę lub podmiot, o którym mowa w art. 5 ust. 5, w celu realizacji sprzedaży paliwa stałego z przeznaczeniem dla gospodarstw domowych od dnia 1 lipca 2022 r. do dnia wejścia w życie ustawy uznaje się za dokonane zgodnie z przepisami ustawy.

W związku z powyższym ww. podmioty mogą już w tym momencie prowadzić sprzedaż na warunkach określonych w ustawie.

Uprawnienie do zakupu paliwa stałego na preferencyjnych warunkach jest pochodną istnienia uprawnienia do dodatku węglowego. Do dodatku węglowego jest, co do zasady, uprawnione wyłącznie gospodarstwo domowe, które złożyło deklarację do CEEB do 11 sierpnia 2022 r. Wyjątkowo, gdy gmina jest w posiadaniu informacji, które wskazują, że osoba jest uprawniona do otrzymania dodatku węglowego, po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego, dodatek węglowy może zostać przyznany w drodze decyzji administracyjnej z urzędu bez konieczności składania wniosku oraz odpowiedniej deklaracji do CEEB. Drugi wyjątek dotyczy osób, które w ogóle nie zgłosiły lub wpisały źródła ciepła do CEEB do dnia 11 sierpnia 2022  r., takim gospodarstwom domowym również będzie przysługiwał dodatek węglowy, po przeprowadzenie wywiadu środowiskowego przez pracownika gminy.

Podmioty wprowadzające do obrotu będą mieć w ofercie frakcję 5-25mm.

Transport tak, ale żadnych innych dodatkowych kosztów.

Zgodnie z art. 4 ust. 9 ustawy, do ceny 2 200 zł brutto/tonę, inny podmiot, który sprzedaje paliwo stałe na rzecz osób fizycznych w gospodarstwach domowych nie może doliczać żadnych dodatkowych kosztów i opłat obciążających osobę fizyczną w gospodarstwie domowym nabywającą to paliwo stałe, z wyłączeniem kosztów transportu paliwa stałego z miejsca jego składowania przez ten inny podmiot do gospodarstwa domowego w przypadku, gdy osoba fizyczna w gospodarstwie domowym skorzysta z usługi transportu oferowanej przez ten inny podmiot, przy czym skorzystanie z tej usługi nie może warunkować sprzedaży tego paliwa stałego i jego wydania przez inny podmiot.

Tak, przy czym procedura związana z wydawaniem zaświadczeń dotyczy jedynie sytuacji, gdy  gmina nie ogłosi na BIP informacji o zakupie paliwa stałego z przeznaczeniem dla gospodarstw domowych, a w jej miejsce wejdzie gmina sąsiednia lub inny podmiot (wówczas oryginał zaświadczenia powinien być pozostawiony przy dokonywaniu zakupu preferencyjnego w gminie sąsiedniej lub u innego podmiotu).

Tak, 2200 zł będzie ceną maksymalną brutto, a więc po uwzględnieniu wszelkich podatków i opłat. Co do zasady będzie to jedynie podatek VAT w wysokości 23%, gdyż zwolnieniu od akcyzy podlega sprzedaż węgla na rzecz finalnych nabywców węglowych będących gospodarstwami domowymi zużywającymi węgiel do celów opałowych.

Weryfikacja powinna dotyczyć kryteriów, które byłby badane przy ustalaniu uprawnienia do dodatku węglowego. Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy, do dokonania zakupu preferencyjnego jest uprawniona osoba fizyczna w gospodarstwie domowym, która spełnia warunki uprawniające do dodatku węglowego, o którym mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 r. o dodatku węglowym.

Powołany przepis wskazuje jedynie, jakie informacje powinny być brane pod uwagę przy weryfikacji. Uprawnienie przysługuje osobom fizycznym w gospodarstwach domowych, które spełniają warunki uprawniające do dodatku węglowego.

Wniosek powinien być rozpatrzony niezwłocznie.

Ustawa nie określa terminu na rozpatrzenie wniosku o zakup. Wychodząc naprzeciw potrzebom mieszkańców, zakłada się, że będą one rozpatrywane niezwłocznie. Ustawa nie przewiduje szczególnych regulacji w zakresie obowiązku wydania decyzji bądź postanowienia.

Nie. Nie przewiduje się ustalenia takiego wzoru.

Tak, ustawa dopuszcza zawarcie ww. umów z kilkoma podmiotami.

Gmina nie ma obowiązku badania prawdziwości oświadczenia. Jednak w sytuacji, gdyby gmina posiadała informacje tym, że oświadczenie nie odpowiada prawdzie, powinna zawiadomić odpowiednie organy.

To zależy od gminy. Szczegółowe warunki rozliczeń powinny zostać określone w umowie między gminą a tym podmiotem.

Gmina.

Faktura będzie wystawiana przez podmiot wprowadzający do obrotu na rzecz gminy, nie zaś przez jej podwykonawców.

Nie.

Przepisy ustawy nie przewidują takiej możliwości.

Tak.

Podmioty nabywające węgiel na warunkach rynkowych mogą to wciąż robić na dotychczasowych zasadach (w tym dotyczących opodatkowania).

To gmina odpowiada za realizację całego procesu. Pozostałe podmioty działają jedynie jako jej podwykonawcy.

Gmina.

W przypadku gdy gmina zamieści na swoim BIP informację o zamiarze dokonania zakupu węgla, będzie ona również stroną ww. umowy.

Nie ma mowy o „dofinansowaniu”, tylko o rekompensatach.

Ustawa nie przewiduje dofinansowania na zakup preferencyjny dla gminy lub lokalnego przedsiębiorcy. Różnica między określoną w umowie z podmiotem wprowadzającym do obrotu ceną zakupu paliwa stałego przez gminę (1 500 zł brutto za tonę), a ceną sprzedaży tego paliwa stałego w ramach zakupu preferencyjnego (2 000 zł brutto za tonę) stanowi dochód gminy. Rekompensata przysługuje zaś podmiotom wprowadzającym do obrotu (w przypadku sprzedaży poniżej kosztów).

W przypadku gdy gmina zamieści na swoim BIP informację o zamiarze dokonania zakupu węgla, będzie ona stroną umów sprzedaży węgla na rzecz mieszkańców (mimo zaangażowania podwykonawców, np. lokalnych przedsiębiorców). Oznacza to, że gmina będzie zobowiązania do rozliczenia podatku VAT należnego z tytułu sprzedaży węgla. Lokalny przedsiębiorca będzie zaś musiał rozliczyć VAT w swoim zakresie, np. w odniesieniu do wynagrodzenia otrzymanego od gminy za wykonaną usługę związaną z czynnościami wykonywanymi na rzecz gminy.

Tak. Termin płatności jest odroczony z mocy prawa.

Zgodnie z art. ust. 8 ustawy, termin dokonania przez gminę płatności z tytułu realizacji umowy z podmiotem wprowadzającym do obrotu wynosi 60 dni liczonych od dnia wydania paliwa stałego na rzecz gminy.

Gmina, która zamierza dokonać zakupu paliwa stałego, będzie zawierać umowę z podmiotem wprowadzającym węgiel do obrotu, z której wynikać będzie konieczność zapłaty za węgiel. Taka umowa stanowi zaciągnięcie przez gminę zobowiązania, które powinno mieć pokrycie w  planowanych wydatkach budżetu gminy.

Zatem – przed zawarciem umowy – powinny być wprowadzone stosowne zmiany w uchwale budżetowej gminy, tj. w planie dochodów (planowane wpływy ze sprzedaży węgla) i planie wydatków (koszty zakupu węgla). Wskazują na to, m.in. poniższe regulacje ustawy o finansach publicznych:

•  jednostki sektora finansów publicznych mogą zaciągać zobowiązania do sfinansowania w danym roku do wysokości wynikającej z planu wydatków (art. 46 ust. 1 ufp);
• wydatki publiczne (tu: na zakup węgla) mogą być ponoszone na cele i w wysokościach ustalonych w uchwale budżetowej jednostki samorządu terytorialnego (art. 44 ust. 2 pkt 2 ufp).

Jednocześnie ustawa zakłada możliwość wprowadzenie niezbędnych zmian, o których mowa powyżej, w celu zapewnienia prawidłowej realizacji zadań związanych z wykonywaniem ustawy przez wójta, burmistrza albo prezydent miasta (bez udziału rady gminy).

Tak.

W przypadku gdy gmina upoważni podwykonawcę do dokonywania w jej imieniu czynności wynikających z ustawy, w tym również do wystawiania faktur, podmiot ten będzie mógł na podstawie art. 106d ust. 2 ustawy o VAT wystawiać w imieniu gminy faktury na rzecz nabywców.

Nie. Ustawa nie przewiduje takiego wymogu.

Nie. Ustawa nie określa wzoru wniosku.

Gmina nie zawiera porozumienia z tym podmiotem, natomiast podmiot ten może podjąć uzgodnienia w przedmiocie zawarcia umowy o zakupie węgla z podmiotem wprowadzającym do obrotu. Podmiot wprowadzający do obrotu, który zawarł umowę z takim podmiotem, powinien pisemnie poinformować o tym gminę. Dodatkowo gmina informuje o tym w Biuletynie Informacji Publicznej.

Przepisy nie regulują tej kwestii, jednak nie ma przeszkód, aby gmina przekazała tę informację podmiotowi wprowadzającemu do obrotu.

Tak.

W przypadku, w którym mieszkaniec ten jest uprawniony do dodatku węglowego, będzie mógł kupić węgiel od gminy.

Podmioty prywatne, o których mowa w pytaniu, to podmioty wymienione w art. 5 ust. 5 pkt 4 ustawy, a więc jak najbardziej istnieje możliwość podzlecenia im zadań w ramach dystrybucji na rzecz mieszkańców.

Ilość dostępnego paliwa stałego w ramach zakupów preferencyjnych została  określona w rozporządzeniu Ministra Aktywów Państwowych z dnia 2 listopada 2022 r. w sprawie ilości paliwa stałego dostępnej dla jednego gospodarstwa domowego i wynosi:

1. do dnia 31 grudnia 2022 r. - nie więcej niż 1500 kg;
2. od dnia 1 stycznia 2023 r. - nie więcej niż 1500 kg.

Rozporządzenie wskazuje również, że w przypadku gdy do dnia 31 grudnia 2022 r. nie dokonano zakupu paliwa stałego w ramach zakupu preferencyjnego albo dokonano takiego zakupu w ilości mniejszej niż 1500 kg to niewykorzystana ilość paliwa stałego powiększa limit dla drugiego z ww. okresów.

Podmioty wprowadzające do obrotu we współpracy z gminami będą organizowały wydania węgla w taki sposób, aby zminimalizować prawdopodobieństwo niesprzedania węgla przez gminę na rzecz mieszkańców w okresie 60 dni.

Kwestie z związane z pozostałym (niesprzedanym) węglem oraz gwarancją jego jakości będą regulowały umowy między gminami a podmiotami wprowadzającymi do obrotu.

Określenie różnicy cenowej między węglem zakupionym a sprzedawanym na poziomie 500 zł zostało poprzedzone rozeznaniem sytuacji rynkowej związanych z kosztami transportu i dystrybucji węgla. Dzięki rozwiniętemu systemowi zsypisk, z których można odbierać węgiel, kwota ta powinna być wystarczająca. Gdyby jednak gmina uznała, że tak nie jest oraz nie była skłonna do pokrycia kosztu z własnych środków, nie ma ona obowiązku zakupu węgla na rzecz mieszkańców (nie musi ona ogłaszać takiego zamiaru na swoim Biuletynie Informacji Publicznej). Przystąpienie do systemu jest dobrowolne.

Tak. Natomiast wartość zadeklarowana przez gminy powinna być wartością miarodajną, jednak nie wyklucza się możliwości wprowadzenia zmian w przedstawionym zapotrzebowaniu. Wiążąca ilość węgla jaka zostanie zakupiona przez gminy będzie wynikać z zamówień składanych podmiotom wprowadzającym.

Rozliczenia finansowe powinny być prowadzone przez gminę.

Gmina jest stroną umów z podmiotem wprowadzającym do obrotu, a także z gospodarstwami domowymi. Dlatego przepływy finansowe powinny znaleźć odzwierciedlenie w rozliczeniach finansowych gminy.

Tak.

Jest to możliwe na podstawie umowy z innym podmiotem, o którym mowa w  art. 5 ust. 5 pkt 4 ustawy.

Nie.

Przepisy ustawy w tym zakresie dotyczą wyłącznie gmin. Powiat może jednak zaangażować się w trybie roboczym, np. ułatwiając porozumienie między gminami, które mogłyby wspólnie podjąć się sprzedaży węgla na rzecz swoich mieszkańców.

W tej sytuacji gminy sąsiednie będą mogły również zgłosić się do zakupu. Zrobią to przez ogłoszenie w swoim Biuletynie Informacji Publicznej. Będą wtedy obowiązywać te same zasady zakupu węgla co w gminach macierzystych, czyli cena 2000 zł i termin płatności nie krótszy niż 60 dni.

Również prywatni pośrednicy węglowi (lub ich grupa działająca w porozumieniu) mogą zgłosić się  poprzez wniosek złożony do gminy. Wówczas cena końcowa może wynieść do 2200 zł, ale nie stosuje się wydłużonego terminu płatności. Aby uznać, że pośrednik obsłuży mieszkańców gminy, konieczne jest zawarcie przez niego umowy z podmiotem wprowadzającym do obrotu. Dopiero po zawarciu tej umowy podmiot wprowadzający do obrotu informuje o tym gminę, a ta umieszcza informacje w tym zakresie na swoim BIP.

Gdy ogłoszenie gminy sąsiedniej i wniosek pośrednika zostaną opublikowane lub złożone tego samego dnia, pierwszeństwo ma gmina sąsiednia.

Należy wrócić uwagę, że ustawa dopuszcza również możliwość, że gmina pomimo, iż sama nie posiada warunków organizacyjnych, może jedynie zawrzeć umowę z podmiotem wprowadzającym do obrotu i zlecić wykonywanie czynności podwykonawcy (zob. art. 5 ust. 5 pkt 4 ustawy).

Tak. Ustawa wprowadza taką możliwość.

W przypadku, gdy podmiot prywatny będzie działał w zakresie sprzedaży węgla jako podwykonawca gminy, obowiązywać będzie cena maksymalna 2000 zł brutto/tonę.

Wyznaczenie właściwej osoby do odbioru węgla od podmiotu wprowadzającego do obrotu należy do decyzji gminy. W umowie (oraz w załącznikach do niej) pomiędzy gminą a podmiotem wprowadzającym będzie uregulowana kwestia odbioru węgla, w tym także za pomocą wskazanych przewoźników.

Tego rodzaju zobowiązanie nie wynika bezpośrednio z ustawy. Posiadanie niezbędnej dokumentacji dotyczącej gospodarstw domowych, na rzecz których dokonano sprzedaży, będzie konieczne wyłącznie dla spełnienia przez gminę obowiązków wynikających z obowiązujących przepisów, np. związanych z rozliczeniem podatku VAT.

W przypadku zakupu po cenie poniżej 2000 zł brutto ilości węgla poniżej limitu przewidzianego rozporządzeniem (np. zakup 1 tony) gospodarstwo domowe może zakupić na preferencyjnych zasadach pełny wolumen (tj. po 1,5 tony we wskazanych w ustawie okresach). Nie zachodzi konieczność pomniejszenia przysługującej mu ilości węgla o ilość zakupioną wcześniej.

Tak, taka osoba może kupić węgiel kamienny na zasadach określonych w ustawie o zakupie preferencyjnym paliwa stałego dla gospodarstw domowych (dalej jako: ustawy).  Zakupu węgla brunatnego, niezależnie od jego ceny i ilości, w rozumieniu ustawy nie jest zakupem preferencyjnym, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 5 ustawy. Zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy paliwem stałym w rozumieniu ustawy jest wyłącznie węgiel kamienny.

Mieszkaniec powinien złożyć wniosek co najwyżej 2 razy: po jednym wniosku na dwa okresy określone w rozporządzeniu (do 31 grudnia 2022 r. i po 1 stycznia 2023 r.).

Tak. Ustawa nie określa minimalnej ilości węgla, o której zakup można wnioskować.

Niemniej jednak należy mieć na uwadze, że mieszkaniec powinien złożyć jeden wniosek na jeden okres wskazany w rozporządzeniu Ministra Aktywów Państwowych z dnia 2 listopada 2022 r. w sprawie ilości paliwa stałego dostępnej dla jednego gospodarstwa domowego (a więc w sumie dwa wnioski). Jeżeli wniosek będzie dotyczył ilości węgla mniejszej niż 1,5 tony przypadającej na dany okres, dopiero w przyszłym okresie będzie możliwość złożenia kolejnego wniosku uzupełnionego o „pozostałą” część węgla.

Tak. Zgodnie z art. 5 ust. 3 ustawy, do ceny 2000 zł brutto/tonę nie wlicza się kosztów transportu paliwa stałego z miejsca składowania w gminie do gospodarstwa domowego.

Nie.

Gmina i podmiot wykonujący dla niej zadania jako podwykonawca są zwolnieni z tego obowiązku bezpośrednio na podstawie przepisów ustawy (art. 5 ust. 6 pkt 1 ustawy).

Tak.

Tak.

Zasady wydawania węgla nie zostały określone w ustawie, w związku z tym gminy mają w tym zakresie swobodę określenia sposobu i terminu zapłaty.

Tak. Wszystkie podmioty wprowadzające do obrotu określone w rozporządzeniu są czynnymi podatnikami VAT.

Tak, art. 12 ust. 4 dopuszcza taką możliwość.

Tak. Gmina może zapewnić taką możliwość, np. w przypadku chwilowego braku paliwa stałego w punkcie dystrybucji prowadzonym przez gminę, należy wydać towar proporcjonalnie, a ewentualne braki w stosunku do zapotrzebowania składanego przez mieszkańców uzupełnić w późniejszym terminie (gdy brakujący węgiel zostanie dostarczony na skład).

Przepis ma na celu umożliwienie gminie prowadzenia sprzedaży przez inny podmiot, np. podmiot prywatny (występujący jako podwykonawca tej gminy) w ramach ceny maksymalnej 2 000 zł/brutto za tonę. W takiej sytuacji węgiel jest nabywany przez gminę w ramach umowy z podmiotem wprowadzającym do obrotu.

Wynagrodzenie dla innego podmiotu za świadczoną przez niego usługę (wsparcie gminy w dystrybucji węgla) jest wypłacane na podstawie umowy między gminą a tym innym podmiotem.

To gmina musi zawrzeć umowę z podmiotem wprowadzającym zgodnie z art. 3 ust. 3 ustawy. Jednak przepisy nie wykluczają upoważnienia przez gminę do zawarcia umowy w jej imieniu innej osoby, np. prezesa spółki komunalnej.

Tak, zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy do zamówień udzielanych w celu realizacji zadań określonych w przepisach niniejszej ustawy nie stosuje się przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych.

Gmina powinna wystawić fakturę na kwotę brutto odpowiadającą cenie płaconej przez gospodarstwa domowe i będzie zobowiązana od wykazania podatku należnego z tego tytułu. Jednocześnie gmina otrzyma od podmiotu wprowadzającego fakturę za nabyty węgiel (po cenie nie wyższej niż 1 500 zł brutto) i będzie mogła odliczyć VAT naliczony z tytułu tego zakupu. Rozliczenia dotyczące wynagrodzenia płaconego przez gminę podwykonawcy (np. prywatnemu składowi węglowemu) powinny być dokonywane na podstawie faktur wystawianych przez te podmioty. Jeśli usługi podwykonawcy są  związane wyłącznie ze sprzedażą preferencyjną węgla w ramach zakupu preferencyjnego w celu zaspokojenia potrzeb własnych gospodarstw domowych, gmina będzie uprawniona do pełnego odliczenia podatku VAT.

Jeżeli gmina oraz prywatny przedsiębiorca są podatnikami VAT, nie ma możliwości rozliczenia między nimi na podstawie dokumentów innych niż faktury VAT.

Ad A) Obie ewentualności są dopuszczalne na gruncie przepisów ustawy.

Ad B) Nie musi.

Ad C) Tak.

Gmina na swoim BIP zamieszcza informację o zamiarze dokonania zakupu węgla również w sytuacji, gdy zamierza prowadzić sprzedaż za pośrednictwem innych podmiotów.

Nie.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy do zamówień udzielanych w celu realizacji zadań określonych w przepisach ustawy nie stosuje się przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych. Przepisy ustawy nie wprowadzają obowiązku określania wewnętrznych regulaminów dotyczących udzielania zamówień na realizację zadań określonych w ustawie. Jednocześnie przyjęcie takich dokumentów może być pożądane z perspektywy innych obowiązków gminy, związanych np. z racjonalną gospodarką finansową.

Odstępstwo od stosowania przepisów o zamówieniach publicznych ma charakter wyjątkowy, uzasadniony obecnymi okolicznościami związanymi z kryzysem energetycznym. Dlatego konieczne jest wskazanie tych okoliczności.

Nie, nie ma takiej możliwości.

Stroną umów z podmiotami wprowadzającymi do obrotu oraz mieszkańcami pozostaje gmina (podmiot prywatny jest podwykonawcą działającym w imieniu gminy). Ustawa nie wprowadza szczególnych rozwiązań dotyczących zlecania realizacji zadań gminy podmiotom wskazanym w art. 5 ust. 5 ustawy, więc może to nastąpić na podstawie zwykłej umowy.

Ad A) Nie ma takiej możliwości. Podmioty wprowadzające do obrotu będą kontaktować się z gminami na podstawie zgłoszeń umieszczonych na portalu cieplo.gov.pl.

Ad B) Punkt, z którego będzie możliwy odbiór węgla, zostanie wskazany przez podmiot wprowadzający do obrotu. Przy jego określaniu będą brane pod uwagę kwestie logistyczne, w tym związane z odległością punktu od gminy.

Nie, dotyczy ona wyłącznie kosztów węgla.

Wsparcie gminy w wykonywaniu ustawowych zadań przez spółkę komunalną powinno być uregulowane w formie umowy między gminą a tą spółką.

Frakcja będzie co do zasady przydzielana zgodnie z zamówieniem. Gdyby występowały braki po stronie podmiotu wprowadzającego do obrotu, to podmiot ten będzie kontaktował się z daną gminą w celu rozwiązania tego problemu (np. zaproponowania innej frakcji).

Kwota 500 zł brutto na tonie stanowi dochód gminy, który może zostać wykorzystany m.in. na dodatkowe koszty związane z procesem dystrybucji, w tym np. pokrycie kosztów transportu od miejsca składowania węgla przez gminę do mieszkańca. 

Powinny być dwa odrębne wnioski dla dwóch ww. okresów. Drugi z nich może być złożony przed 1 stycznia 2023 r. 

Tak.

Tak, gmina może zawrzeć umowę z więcej niż jednym podmiotem wprowadzającym do obrotu.

Wniosek o zakup składa się tylko do urzędu gminy właściwego dla miejsca zamieszkania.

Tak. Zgodnie ze zmienionym brzmieniem rozporządzenia Ministra Aktywów Państwowych z dnia 2 listopada 2022 r. w sprawie ilości paliwa stałego dostępnej dla jednego gospodarstwa domowego w ramach zakupu preferencyjnego, będzie możliwe złożenie wniosku na drugi okres, powiększonego o różnicę między ilością zawnioskowaną w pierwszym okresie, a limitem dla tego okresu. Przykładowo, jeśli mieszkaniec złożył zapotrzebowanie w pierwszym okresie na 1 t, to wniosek na drugi okres (1,5 t) może zostać powiększony o 0,5 t, o jakie nie wnioskował w okresie pierwszym.  

Wszelkie uwagi związane z funkcjonowaniem portalu cieplo.gov.pl należy przekazywać na następujący adres email: service_desk_reklamacje@coi.gov.pl.

Co do zasady nie ma potrzeby aktualizacji zapotrzebowania na okres po 31 grudnia 2022 r. w systemie cieplo.gov.pl. Zapotrzebowanie na ten okres będzie ustalane w bezpośredniej komunikacji ze spółkami z udziałem Skarbu Państwa (SSP). Jednakże gminy, które w ogóle nie zgłosiły zapotrzebowania (i nie są obsługiwane przez PPW albo gminę sąsiednią) zarówno na okres przed 31 grudnia, jak i po tej dacie, powinny złożyć zapotrzebowanie na węgiel w systemie cieplo.gov.pl, celem możliwości przypisania podmiotu wprowadzającego węgiel do obrotu (SSP) do danej gminy.

Podobnie jak w przypadku wniosku o zakup, który osoba fizyczna powinna złożyć co najwyżej 2 razy: po jednym wniosku na dwa okresy określone w rozporządzeniu (do 31 grudnia 2022 r. i po 1 stycznia 2023 r.), wniosek o wydanie zaświadczenia też należy złożyć dwa razy. Powyższe stanowisko potwierdza art. 13 ust. 9 ustawy, który wskazuje, że zaświadczenie wydaje się jednokrotnie i w jednym egzemplarzu, w każdym z ww. okresów (określonych w art. 8 ust. 2). Zaświadczenie jest ważne w okresie, w którym zostało wydane.

Tak. Pozwala na to brzmienie znowelizowanego tekstu ww. rozporządzenia MAP.

Tak. Nowe zasady stosują się również do tych mieszkańców, którzy dokonali zakupu od dnia wejścia w życie ustawy o zakupie preferencyjnym paliwa stałego dla gospodarstw domowych do dnia zmiany rozporządzenia.

Wspólnota/spółdzielnia mieszkaniowa nie jest uprawniona do zakupu węgla na zasadach określonych w ustawie, natomiast przepisy ustawy nie zabraniają udzielenia pełnomocnictwa wspólnocie mieszkaniowej/spółdzielni do organizacji wspólnego transportu węgla zakupionego przez mieszkańców, który byłby dokonany w jednym terminie i w jedno miejsce. W sytuacji gdy mieszkańcy lokalnej spółdzielni pojedynczo i w imieniu własnym składali wnioski o przyznanie dodatku węglowego, to każdy z nich powinien sam osobiście również wypełnić wniosek o zakup preferencyjny węgla na ten i na rok następny. Wspólnota mieszkaniowa/spółdzielnia może uzyskać pełnomocnictwo od tych właścicieli, którzy uzyskali ten dodatek węglowy do złożenia w gminie wniosków o zakup preferencyjny oraz zorganizowania transportu. 

Po 1 stycznia 2023 r. nie ma obowiązku powtórzenia procedury wyłonienia innego podmiotu. Sprzedaż może prowadzić ten sam PPW na podstawie uprzednio zawartej umowy z danym podmiotem wprowadzającym do obrotu. Powyższa interpretacja ma zastosowanie zarówno w przypadku innego podmiotu (PPW) wchodzącego do systemu dystrybucji w miejsce gminy, gdy gmina nie dokonała ogłoszenia w BIP (tj. inny podmiot, o którym mowa w art. 4 ust. 1 ustawy), jak i innego podmiotu (PPW) prowadzącego sprzedaż w imieniu gminy (tj. inny podmiot, o którym mowa w art. 5 ust. 5 pkt 4 ustawy).

Gmina powinna zamieścić na swoim BIP informację o przystąpieniu do zakupu tego paliwa stałego w drugim okresie w terminie do 7 stycznia 2023 r. (również w sytuacji w której sprzedaż węgla w miejsce gminy prowadzona była do tej pory przez inny podmiot na podstawie zgłoszenia, o którym mowa w art. 34 ust. 4 ustawy, a obecnie to gmina chce prowadzić sprzedaż). W takim przypadku tryb postępowania jest analogiczny jak przy zgłoszeniu dla pierwszego okresu (zob. art. 34 ust. 9 ustawy). Po zamieszczeniu stosownej informacji na BIP danej gminy, dany podmiot wprowadzający do obrotu zawrze z daną gminą umowę, o której mowa w art. 3 ust 3 ustawy.

Wnioski o zakup węgla  złożone w roku 2022 r., mogą być realizowane po 1.01.2023 r. Węgiel niewykorzystany w pierwszym okresie może być wykorzystany w drugim (po 1 stycznia).

W związku z tym, że mogą być maksymalnie dwa wnioski (zob. pytanie 90 z Q&A), wnioskodawca może nanieść korektę.

Obie możliwości są dopuszczalne. Mając na uwadze potrzebę sprawnego rozpatrywania wniosków, druga z nich powinna być preferowana.

Dzięki ostatniej zmianie rozporządzenia MAP w sprawie ilości paliwa stałego dostępnej dla jednego gospodarstwa domowego w ramach zakupu preferencyjnego (Dz. U. poz. 2238 z późn. zm.), mieszkańcy będą mogli otrzymać pełne 3 tony w okresie po 1 stycznia 2023 r.

Tak.

Nie, w ww. oświadczeniu nie uwzględnia się opału zakupionego na zasadach określonych w ustawie o zakupie preferencyjnym paliwa stałego dla gospodarstw domowych.

Podpisywanie umowy z drugim podmiotem wprowadzającym

1. Gmina ma podpisaną umowę z jednym podmiotem wprowadzającym. Zgłasza do niego wniosek o zwiększenie dostaw.
2. Spółka oceniając wniosek gminy (lub PPW) – weryfikuje czy jest w stanie zapewnić gminie wszystkie sortymenty, o które ta wnioskuje.
3. W przypadku, gdy spółka nie jest w stanie dostarczyć wszystkich sortymentów w odpowiedniej ilości – informuje gminę (PPW) o tym i przekazuje wniosek gminy (PPW) do innych podmiotów wprowadzających (do wiadomości MAP – dystrybucja@map.gov.pl). Odpowiednio producent przekazuje wniosek do importera, a importer do producenta. Przekazanie wiadomości następuje do jednej spółki naraz, dopiero w przypadku, gdy ta odmówi wniosek jest kierowany do drugiej spółki (np. PGG przekazuje wniosek do PGE, PGE odmawia, PGG przekazuje wniosek do Węglokoksu).
4. Drugi podmiot wprowadzający proceduje z gminą podpisanie drugiej umowy na brakujące sortymenty. Po podpisaniu umowy spółka w raporcie (tzw. chmurze) wprowadza informację o podpisaniu umowy z gminą (kolumna „drugi dostawca” - wskazanie nazwy drugiego dostawcy - w nowym raporcie) wraz ze wskazaniem przekazanych wolumenów węgla do gminy przez drugiego dostawcę.

W przypadku, gdy gmina (PPW) ma zawartą umowę z dwoma podmiotami wprowadzającymi i nie są one w stanie dostarczyć umownych sortymentów – gmina (PPW) kontaktuje się z MAP na adres – dystrybucja@map.gov.pl.