Polska w Albanii

77. rocznica  wyzwolenia niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Mauthausen-Gusen

Kiedy 5 maja wojska amerykańskie wyzwoliły były niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny w Gusen, oczom żołnierzy ukazał się niewyobrażalny widok. W Gusen, zwanym przez więźniów „bramami piekieł”, przetrzymywano ponad 70.000 osób, przedstawicieli co najmniej 27 narodowości. Zaledwie 20.000 doczekało wyzwolenia. Dla Polski to miejsce szczególne, symbolizujące zagładę polskich elit.

Pamięć o Gusen przetrwała dzięki byłym więźniom, a także lokalnym stowarzyszeniom. W 1997 roku opiekę nad Gusen przejęła Austria, w 2004 r. otwarto centrum dla zwiedzających. W ciągu ostatnich 2 lat nastąpił znaczący postęp - z rąk prywatnych państwo austriackie wykupiło części nieruchomości, na których znajdują się pozostałości po byłym obozie. Dziś pojawia się szansa stworzenia tam, z zaangażowaniem wszystkich zainteresowanych stron, nowego prawdziwie europejskiego miejsca pamięci.

W 77 lat od wyzwolenia do Gusen powraca Stanisław Zalewski. Wspólnie z drugim i trzecim pokoleniem – dziećmi i wnukami byłych więźniów, a także z przedstawicielami środowisk lokalnych odwołuje się do swoich wspomnień, dając ważne świadectwo pamięci – pamięci o Gusen, która nigdy się nie kończy.

Pan Stanisław Zalewski miał 14 lat, kiedy 1 września 1939 roku wybuchła II wojna światowa. Aresztowany w 1943 r., przez więzienie Pawiak trafił do KL Auschwitz, a następnie Mauthausen i Gusen. W Gusen I i II w nieludzkich warunkach pracował katorżniczo przez 545 dni. Przetrwał. Dziś powraca, aby wspólnie z drugim i trzecim pokoleniem – dziećmi i wnukami byłych więźniów, a także z przedstawicielami środowisk lokalnych, odwołując się do wspomnień, dać świadectwo pamięci – pamięci o Gusen, która nigdy się nie kończy.

W filmie Gusen - pamięć, która nigdy się nie kończy, obok Stanisława Zalewskiego wystąpili także: córka i wnuczka byłego więźnia KL Sachsenhausen i Gusen Jerzego Wandla: Joanna i Julia Ziemskie, syn i wnuk byłego więźnia KL Auschwitz, Mauthausen i Gusen Jana Tarasiewicza: Jacek i Jan Tarasiewicz, a także przedstawiciele lokalnych władz i stowarzyszeń: z ramienia Związku Gmin Świadomy Region burmistrz Langenstein Christian Aufreiter i Andrea Wahl, z Komitetu Pamięci Gusen Martha Gammer oraz Urzędu Miejsce Pamięci Mauthausen Memorial Bernhard Muehleder.

Gusen - pamięć, która nigdy się nie kończy powstał z inicjatywy i na zlecenia Instytutu Polskiego w Wiedniu, ze środków Departamentu Dyplomacji Publicznej i Kulturalnej MSZ RP.

Zdjęcia nakręcono na terenie Bundesanstalt KZ-Gedenkstätte Mauthausen/Mauthausen Memorial.

77 vjetori i çlirimit të kampit gjermanonazist të përqendrimit, Mauthausen-Gusen

Kur trupat amerikane çliruan ish kampin gjermanonazist të përqendrimit në Gusen më 5 maj, ushtarët ndeshën një pamje të paimagjinueshme. Më shumë se 70,000 njerëz, që përfaqësonin të paktën 27 kombësi, ishin mbajtur në Gusen, që të burgosurit e quajtën "porta e ferrit". Vetëm 20,000 mbijetuan për të parë çlirimin. Për Poloninë, është një vend i veçantë që simbolizon shfarosjen e elitës polake.

Kujtesa mbi Gusen ka mbijetuar falë ish të burgosurve dhe shoqatave lokale. Në vitin 1997, Austria mori kujdesin për Gusen dhe në vitin 2004 u hap një qendër për vizitorë. Progres i rëndësishëm është bërë dy vitet e fundit - shteti austriak bleu nga privatët disa nga pasuritë e paluajtshme me mbetjet e ish-kampit. Sot ka një mundësi për të krijuar atje, me angazhimin e të gjithë të interesuarve, një vend të ri memorial të vërtetë evropian.

Stanisław Zalewski kthehet në Gusen 77 vjet pas çlirimit. Së bashku me gjeneratën e dytë dhe të tretë - fëmijët dhe nipërit e ish të burgosurve, si dhe me përfaqësues të komuniteteve lokale. Ai u kthehet kujtimeve të tij, duke ofruar dëshmi të rëndësishme kujtese – të një kujtese që nuk mbaron kurrë.

Z. Stanisław Zalewski ishte 14 vjeç kur shpërtheu Lufta e Dytë Botërore më 1 shtator 1939. I arrestuar në vitin 1943. Ai u dërgua në KL Aushvic përmes burgut Pawiak dhe më pas në Mauthausen dhe Gusen. Në Gusen I dhe II ai punoi në kushte çnjerëzore për 545 ditë. Gjithsesi mbijetoi. Sot ai rikthehet për të dëshmuar kujtesën e Gusenit, kujtesën e Gusenit që nuk mbaron kurrë, së bashku me brezin e dytë dhe të tretë - fëmijët dhe nipërit e ish të burgosurve, si dhe me përfaqësues të komuniteteve lokale.

Në filmin Gusen - një kujtesë që nuk mbaron, përveç Stanisław Zalewskit, ishin edhe: vajza dhe mbesa e ish të burgosurit të KL Sachsenhausen dhe Gusen Jerzy Wandl: Joanna dhe Julia Ziemskie, djali dhe nipi i ish të burgosurit të KL Aushvic, Mauthausen dhe Gusen Jan Tarasiewicz: Jacek dhe Jan Tarasiewicz, si dhe përfaqësues të autoriteteve dhe shoqatave lokale: kryetari i bashkisë së Langenstein Christian Aufreiter dhe Andrea Wahl në emër të Rajonit të Unionit të Komunave, dhe Andrea Wahl, nga Komiteti Përkujtimor i Gusen Martha Gammer dhe Mauthausen Memorial Zyra Përkujtimore Bernhard Muehleder.

Gusen - një kujtesë që nuk mbaron ka lindur me iniciativë dhe porosi të Institutit polak në Vjenë dhe është financuar nga Departamenti i Diplomacisë Publike dhe Kulturore të Ministrisë së Punëve të Jashtme të Republikës së Polonisë.

Fotot janë bërë në Bundesanstalt KZ-Gedenkstätte Mauthausen / Memorial Mauthausen.