Ministerstwo Inwestycji
i Rozwoju - archiwum

Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju we współpracy z innymi resortami konsekwentnie buduje i rozwija system zarządzania rozwojem Polski. Podstawą naszych działań jest ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz szczegółowy dokument - Założenia systemu zarządzania rozwojem Polski, który Rada Ministrów przyjęła 27 kwietnia 2009 r. Od tego czasu powstał pakiet strategii, porządkowane są dotychczas obowiązujące dokumenty, przyjęto także ustawy tworzące ramy prawne dla zaproponowanych rozwiązań.

Długookresowa i średniookresowa strategia rozwoju kraju

Trzonem nowego systemu są dwie strategie, w oparciu o które Rada Ministrów podejmuje decyzje dotyczące rozwoju kraju:

• Długookresowa strategia rozwoju kraju. Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności, która zawiera wizję rozwojową Polski do 2030 r.,
• Średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju 2020, która określa cele rozwojowe państwa do 2020 r.

Strategię długookresową opracował Zespół Doradców Strategicznych Prezesa Rady Ministrów oraz Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. Rząd przyjął ją 5 lutego 2013 r. Strategię średniookresową przygotowało byłe Ministerstwo Rozwoju Regionalnego (obecnie Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju), a rząd przyjął 25 września 2012 r.

Oba dokumenty kładą nacisk na rozwój Polski w trzech obszarach:

• konkurencyjności i innowacyjności gospodarki,
• efektywności i sprawności państwa,
• wyrównywania różnic w poziomie rozwoju województw.

Strategie zintegrowane

W nowym systemie zarządzania rozwojem do głównych dokumentów strategicznych należy też 9 strategii zintegrowanych, które uszczegóławiają Strategię Rozwoju Kraju 2020:

• Strategia innowacyjności i efektywności gospodarki (koordynator - Ministerstwo Gospodarki),
• Strategia rozwoju kapitału ludzkiego (koordynator - Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej),
• Strategia rozwoju transportu (koordynator - Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju),
• Strategia Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko (koordynator - Ministerstwo Gospodarki),
• Strategia Sprawne państwo (koordynator - Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji),
• Strategia rozwoju kapitału społecznego (plik w formacie PDF) (koordynator - Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego),
• Krajowa strategia rozwoju regionalnego – Regiony Miasta Obszary wiejskie (koordynator - Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju),
• Strategia zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa (koordynator - Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi),
• Strategia rozwoju systemu bezpieczeństwa narodowego RP (plik w formacie PDF) (koordynator - Ministerstwo Obrony Narodowej).

Są to strategie zintegrowane, ponieważ łączą planowanie społeczne, gospodarcze i przestrzenne. Biorą też pod uwagę powiązania pomiędzy różnymi dziedzinami. Dzięki temu pozwalają na lepszą koordynację i większą skuteczność działania. Wszystkie rządowe programy rozwoju powinny być zgodne z zapisami strategii zintegrowanych.

Strategie ponadregionalne

W systemie zarządzania rozwojem kraju jest również miejsce na inne strategie. Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju określa jakie warunki musi spełniać taki dokument i jaka jest procedura jego przyjęcia.

Minister Infrastruktury i Rozwoju odpowiada m.in. za przygotowanie strategii ponadregionalnych. Takie strategie powstają dla dwóch lub więcej województw, które wiąże nie tylko geograficzne sąsiedztwo, ale też inne czynniki, np. wspólne cele i wyzwania rozwojowe, potrzeby inwestycyjne, zbliżone warunki naturalne, historia. Prace nad strategiami ponadregionalnymi odbywają się zawsze w konsultacji z samorządami oraz partnerami społecznymi i gospodarczymi.

Obecnie funkcjonują 4 strategie ponadregionalne:

• Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego Polski Wschodniej do roku 2020,
• Strategia Rozwoju Polski Południowej do roku 2020,
• Stratega Rozwoju Polski Zachodniej do roku 2020,
• Strategii Rozwoju Polski Centralnej do roku 2020 z perspektywą 2030.

Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju

Jako że rozwój zawsze odbywa się w przestrzeni, częścią systemu zarządzania rozwojem Polski jest Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (KPZK 2030), przyjęta przez rząd w grudniu 2011 r. To najważniejsza rządowa strategia dotycząca zagospodarowania przestrzennego kraju, która:

• przedstawia wizję zagospodarowania przestrzennego kraju do 2030 roku,
• określa cele i kierunki polityki przestrzennego zagospodarowania kraju,
• wskazuje zasady, według których działalność człowieka powinna być realizowana w przestrzeni.

KPZK 2030 wraz z średnio- i długookresową Strategią Rozwoju Kraju oraz z dziewięcioma strategiami zintegrowanymi prezentują spójną wizję rozwoju Polski.

Porządkowanie dokumentów strategicznych

Prace nad systemem zarządzania rozwojem oznaczają nie tylko przygotowanie nowych strategii, ale też przegląd i uporządkowanie obowiązujących dokumentów oraz uchylenie tych, które są nieaktualne. W 2009 r. rząd przyjął Plan uporządkowania strategii rozwoju, w którym zaplanowano ograniczenie liczby strategii rozwoju do 9 strategii zintegrowanych, które realizują długo- i średniookresową strategie rozwoju kraju. W efekcie liczba strategii i programów rządowych zmniejszyła się z 406 w 2007 r. do około 90 obecnie. Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju kontynuuje prace nad porządkowaniem dokumentów strategicznych.

Nowe prawo – nowe instrumenty

Ważnym momentem w budowaniu nowego systemu zarządzania rozwojem Polski była zmiana ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju z 24 stycznia 2014 r. Dzięki nowelizacji zarządzanie rozwojem stało się jeszcze sprawniejsze i bardziej elastyczne. Najważniejsze zmiany w ustawie to m.in.:

• wprowadzenie nowego instrumentu – Kontraktu terytorialnego, czyli umowy zawieranej pomiędzy rządem a województwem, która określa cele i najistotniejsze inwestycje dla obu stron, sposób ich finansowania i realizacji,
• ujęcie w systemie dokumentów strategicznych Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju i Polityki miejskiej,
• prostsze zasady opracowywania dokumentów strategicznych dotyczące ich struktury, zawartości i terminów aktualizacji.

Kto koordynuje rządową politykę rozwoju

W prowadzenie rządowej polityki rozwoju zaangażowane są różne podmioty, zwłaszcza ministerstwa. Ciałem, które koordynuje ich działania jest Komitet Koordynacyjny do spraw Polityki Rozwoju - organ opiniodawczo-doradczy Prezesa Rady Ministrów. W jego skład wchodzą przedstawiciele resortów, a pracom przewodniczy Minister Infrastruktury i Rozwoju.

Komitet rozpatruje, omawia i opiniuje najważniejsze dokumenty strategiczne i programowe przyjmowane przez Radę Ministrów oraz monitoruje ich realizację. Do jego zadań należy także rozpatrywanie i opiniowanie raportów, analiz i prognoz dotyczących sytuacji społeczno-gospodarczej oraz przestrzennej kraju i regionów.

Kontakt z komitetem możliwy jest poprzez skrzynkę e-mail: kkpr@mir.gov.pl.

Minister Infrastruktury i Rozwoju ma również wpływ na kształt strategii i programów rozwoju, które opracowuje rząd. Dokonuje m.in. oceny ich zgodności ze średniookresową Strategią Rozwoju Kraju 2020. Dopiero, gdy dokument przejdzie pozytywnie taką ocenę, może zostać przedstawiony do rozpatrzenia przez Stały Komitet Rady Ministrów i Radę Ministrów.

Monitorowanie polityki rozwoju

Skuteczna polityka rozwoju wymaga stałej oceny postępu osiąganych efektów. Dlatego byłe Ministerstwo Rozwoju Regionalnego (obecnie Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju) stworzyło we współpracy z Głównym Urzędem Statystycznym nowoczesną, dostępną dla wszystkich bazę danych STRATEG.

W bazie udostępniliśmy informacje o wskaźnikach, zawartych w dokumentach rządowych i unijnych, które służą do monitorowania rozwoju kraju. STRATEG obejmuje także wskaźniki dla Unii Europejskiej i krajów członkowskich. Dzięki temu istnieje możliwość przeprowadzenia porównań międzynarodowych.

Dane prezentowane są w przejrzysty sposób, a ich odbiór jest łatwiejszy dzięki atrakcyjnej formie prezentacji - mapom, wykresom, tabelom. Z bazy może skorzystać każdy zainteresowany polityką rozwoju. Poza administracją rządową i samorządową ze STRATEGa korzystają m.in. studenci, pracownicy naukowi, organizacje pozarządowe.

Rekomendacje dla samorządów

Polityka rozwoju prowadzona jest nie tylko na poziomie krajowym, ale też regionalnym, subregionalnym i lokalnym. Taką politykę prowadzą władze samorządowe różnych szczebli – wojewódzkie, powiatowe i gminne.

Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju planuje przygotować rekomendacje dla samorządów dotyczące ich systemu zarządzania polityką rozwoju. Celem jest budowa modelu spójnego z poziomem krajowym. Dlatego resort w 2014 r. zlecił wykonanie ekspertyzy Przegląd i ocena obowiązującego systemu zarzadzania polityką rozwoju na poziomie regionalnym, subregionalnym, powiatowym i gminnym wraz z rekomendacjami dotyczącymi pożądanych zmian w celu budowy modelu spójnego z poziomem krajowym (PDF 2 MB). Rekomendacje powstaną na podstawie wniosków płynących z ekspertyzy.