Ministerstwo Inwestycji
i Rozwoju - archiwum

Niniejszy materiał został opracowany przy wykorzystaniu informacji zamieszczonych na stronie internetowej Komisji Europejskiej oraz w oparciu o informacje przekazywane przez pracowników Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) w ramach spotkań informacyjnych dot. Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS), które były organizowane przez Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju.

Jakiego rodzaju projekty są wspierane przez EFIS?

Projekty powinny w szczególności spełniać najważniejsze kryteria, w tym:

1. rentowność gospodarcza przy udzieleniu wsparcia,
2. dojrzałość pozwalająca na poddanie ocenie,
3. wartość dodana na poziomie europejskim oraz zgodność z priorytetami polityki Unii Europejskiej (UE).

Ponadto, w miarę możliwości, projekty muszą maksymalizować finansowanie sektora prywatnego. Projekty nie muszą być transgraniczne. Wykorzystanie gwarancji UE pozwoli EBI wykroczyć poza jego dotychczasową działalność i dokonywać bardziej ryzykownych inwestycji. Dzięki temu EBI może inwestować w projekty o wyższym profilu ryzyka w sektorze prywatnym, bez ryzyka utraty ratingu AAA.

„Dodatkowość” oznacza, że projekt nie mógłby zostać zrealizowany bez uzyskania wsparcia w postaci gwarancji UE oraz że inne formy finansowania nie są dostępne dla projektu z powodu jego profilu ryzyka. Działania EFIS mają charakter dodatkowy w stosunku do tradycyjnych działań podejmowanych przez EBI, ponieważ są one zasadniczo ukierunkowane na różne profile ryzyka. EFIS będzie na przykład zaangażowany w projekty w sektorach nowych zaawansowanych technologii i innowacji, a także w projekty finansowe postrzegane jako bardziej ryzykowne ze względu na ryzyko państwa, w którym będą realizowane, a także z uwagi na niechęć sektora prywatnego do podejmowania ryzyka. Małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) i spółki o średniej kapitalizacji w dalszym ciągu będą finansowane w ramach Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego (EFI), jak miało to miejsce do tej pory, ale dzięki EFIS może się to odbywać na większą skalę na rzecz przedsiębiorstw o wyższym profilu ryzyka lub innowacyjności oraz szybciej niż przewidywano w ramach EFI.

Więcej informacji znajdą Państwo w zakładce Jak pozyskać wsparcie EFIS? 

Jakie kryteria są stosowane przy wyborze projektów? Jakie projekty są finansowane? Kto jest odpowiedzialny za podejmowanie decyzji o zgodności projektu z kryteriami?

W zakresie wyboru projektów do wsparcia obowiązują ścisłe kryteria kwalifikowalności i nie obowiązują kwoty dla poszczególnych państw lub sektorów. Komitet inwestycyjny EBI złożony z niezależnych ekspertów decyduje, czy określone projekty mogą być wspierane gwarancją UE, w oparciu o wytyczne dotyczące inwestycji i tabelę wskaźników.

Projekty będą wybierane na podstawie ich „dodatkowości” (oznacza to, że nie mogłyby zostać zrealizowane bez wsparcia w postaci gwarancji UE), opłacalności, rzetelności i wiarygodności oraz ich wkładu w kluczowe prowzrostowe dziedziny zgodnie z polityką UE. Dziedziny te obejmują kształcenie i wiedzę, innowacje i gospodarkę cyfrową, unię energetyczną, infrastrukturę transportową, infrastrukturę społeczną oraz zasoby naturalne i środowisko. Muszą one również w miarę możliwości uruchamiać finansowanie sektora prywatnego.

Kryteria stosowane przy wyborze projektów zostały określone we właściwych regulacjach UE:

• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/1017 z dnia 25 czerwca 2015 r. w sprawie Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych, Europejskiego Centrum Doradztwa Inwestycyjnego i Europejskiego Portalu Projektów Inwestycyjnych oraz zmieniającego rozporządzenia (UE) nr 1291/2013 i (UE) nr 1316/2013 – Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych

• Rozporządzenie Delegowane Komisji (UE) 2015/1558 z dnia 22 lipca 2015 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/1017 poprzez ustanowienie tabeli wskaźników do celów stosowania gwarancji UE
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/2396 z dn. 13 grudnia 2017 r. zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1316/2013 oraz (UE) 2015/1017 w odniesieniu do przedłużenia okresu obowiązywania Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategi (PDF 886 KB)

Kto może złożyć wniosek o finansowanie w ramach EFIS i w jaki sposób? Czy istnieje minimalny próg?

W ramach wsparcia dla długoterminowych projektów inwestycyjnych o wsparcie EFIS ubiegać się mogą podmioty dowolnej wielkości, spółki celowe lub spółki realizujące projekty, podmioty sektora publicznego (oprócz samych państw członkowskich), krajowe banki prorozwojowe lub inne banki udzielające kredytów pośrednich, fundusze i wszelkie inne formy instrumentów zbiorowego finansowania, platformy inwestycyjne.

W ramach EFIS funkcjonuje również wsparcie dedykowane specjalnie dla MŚP (zatrudniające maksymalnie 250 pracowników) oraz spółek o średniej kapitalizacji (zatrudniające maksymalnie 3 000 pracowników).

Zasadniczo istnieją dwa sposoby ubiegania się o finansowanie w ramach EFIS.

Po pierwsze, każdy promotor, zainteresowany wsparciem w ramach „okna” dla projektów infrastrukturalnych i innowacyjnych, może bezpośrednio i w dowolnym czasie kontaktować się z EBI w sprawie swojego wniosku. W tym zakresie możliwy jest kontakt z Biurem EBI w Warszawie. Rządy państw członkowskich nie są pośrednikami w tym procesie. Projekty można składać w dowolnym czasie, jest to dynamiczny proces. Jeżeli EBI otrzyma wniosek projektowy, przeanalizuje go i zdecyduje, czy jest on odpowiedni do finansowania w ramach EBI lub EFIS (przy wsparciu w postaci gwarancji UE).

Po drugie, MŚP zainteresowane transakcjami w ramach EFIS finansowanymi za pośrednictwem EFI – „okno” dla MŚP i spółek o średniej kapitalizacji – mogą skorzystać z informacji dotyczących pośredników finansowych EFI znajdujących się na stronie internetowej Krajowego Punktu Kontaktowego ds. Instrumentów Finansowych.

Jak konkretnie EFIS zajmuje się długoterminowymi projektami inwestycyjnymi, w szczególności projektami wymagającymi dużego udziału inwestycji publicznych (50% lub więcej)?

Taka sytuacja zazwyczaj występuje w przypadku projektów z dziedziny efektywności energetycznej, infrastruktury i agendy cyfrowej (np. sieci szerokopasmowe na obszarach oddalonych), aby projekt mógł być rentowny. EFIS będzie z reguły przejmować bardziej ryzykowne transze inwestycji, aby zmaksymalizować wysokość wkładów wnoszonych przez sektor prywatny poprzez ograniczenie ryzyka. Państwa członkowskie i krajowe banki prorozwojowe mogą udostępniać współfinansowanie na poziomie poszczególnych projektów. W ten sposób mogą zapewnić wyższy poziom finansowania publicznego dla danego projektu. Niektóre projekty przyniosą wyższy zwrot niż inne, w zależności od sektora i obszaru. Nie jest to problemem, ponieważ EFIS będzie posiadać szeroki portfel różnych projektów w różnych obszarach, od transportu po edukację, od energii po innowacje. Dodatkowo państwa członkowskie mogą użyć funduszy strukturalnych, aby sfinansować projekty wymagające wysokich wkładów publicznych i takie, które nie będą atrakcyjne dla prywatnych inwestorów ze względu na niższą stopę zwrotu.

W jaki sposób EFIS wspiera MŚP?

W ramach EFIS zapewnione jest finansowanie (przy wykorzystaniu instrumentów, takich jak instrumenty kapitałowe, quasi-kapitałowe i inne) projektów, które uznaje się za projekty wysokiego ryzyka i które są często pomijane w obecnym środowisku gospodarczym. Jest to korzystne dla małych, innowacyjnych, rozpoczynających działalność przedsiębiorstw, które według inwestorów stanowią większe ryzyko niż bardziej rozwinięte lub większe przedsiębiorstwa. Jedna czwarta wszystkich inwestycji uruchomionych w ramach EFIS lub kwota 75 mld EUR w ciągu trzech lat będzie przeznaczona na MŚP i spółki o średniej kapitalizacji za pośrednictwem EFI będącego częścią grupy EBI. Z reguły MŚP otrzymują środki za pośrednictwem specjalnych funduszy, takich jak spółki celowe, lub poprzez pośredników, takich jak banki. W Polsce pośrednikami są: Bank Gospodarstwa Krajowego, PKO Leasing, Nest Bank.

Więcej informacji nt. wsparcia MŚP i spółek o średniej kapitalizacji znajduje się na stronie

• Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej przy Związku Banków Polskich;
• Bank Gospodarstwa Krajowego.

Czy projekty w ramach EFIS podlegają zasadom pomocy państwa?

Finansowanie w ramach EFIS nie stanowi pomocy państwa w rozumieniu traktatów UE i nie musi być zatwierdzane przez Komisję Europejską na mocy zasad pomocy państwa. Działania w ramach EFIS będą zapobiegać niedoskonałościom rynku lub niewystarczającym poziomom inwestycji, których realizacja w przeciwnym razie nie byłaby możliwa lub nie byłaby możliwa w tym samym zakresie, a projekty wspierane z EFIS zwykle będą miały wyższy profil ryzyka niż projekty wspierane w ramach zwykłych operacji EBI.

W ramach projektów wspieranych z EFIS można jednak skorzystać ze wsparcia finansowego (współfinansowania) zapewnionego przez państwa członkowskie UE. Takie współfinansowanie stanowi pomoc państwa, którą Komisja musi zatwierdzić, chyba że przyznano je na warunkach rynkowych. Komisja w ciągu ostatnich dwóch lat gruntownie unowocześniła swoje zasady pomocy państwa. Komisja zaktualizowała zbiór przepisów mających zastosowanie do głównych sektorów gospodarki, takich jak sieci szerokopasmowe, lotnictwo lub energia, aby zapewnić właściwe wykorzystywanie pieniędzy podatników na inteligentne środki pomocy przyczyniające się do wzrostu gospodarczego i nieszkodzące sprawiedliwej konkurencji. Komisja przeprowadzi ocenę projektów w ramach EFIS współfinansowanych przez państwa członkowskie na podstawie unowocześnionych ram pomocy państwa.

Aby wesprzeć EFIS, Komisja podda ocenie współfinansowanie przez państwa członkowskie jako kwestię priorytetową i zastosuje w tym przypadku przyspieszony tryb. Celem Komisji jest zakończenie oceny w terminie sześciu tygodni od otrzymania wymaganych informacji od danego państwa członkowskiego.

Aby wesprzeć przyspieszony proces, Komisja powołała wewnętrzną grupę zadaniową, ustanowiła specjalną grupę roboczą dla państw członkowskich umożliwiającą wymianę najlepszych praktyk i oferującą państwom członkowskim porady w czasie rzeczywistym w zakresie sposobu opracowania projektów zgodnie z unijnymi zasadami pomocy państwa.

Unijne zasady pomocy państwa idą w parze z celami określonymi w planie inwestycyjnym dotyczącymi zapobiegania niedoskonałościom rynku i uruchamiania prywatnych inwestycji. Zgodnie z nimi projekty inwestycyjne muszą odpowiadać na rzeczywiste potrzeby, utrzymywać koszty pod kontrolą i gwarantować, że środki publiczne są faktycznie niezbędne do uruchomienia projektów.

Na jakich instrumentach finansowych będą się opierać działania EFIS mające przyciągnąć prywatnych/publicznych inwestorów do finansowania projektów?

EFIS będzie korzystał z szerokiego wachlarza instrumentów finansowych i zachowa elastyczność przy wyborze instrumentów, tak by w zależności od konkretnego projektu zapewnić najbardziej wydajne rozwiązania w zakresie finansowania. EFIS może na przykład stosować instrumenty dłużne, gwarancje, obligacje hybrydowe, instrumenty kapitałowe, quasi-kapitałowe instrumenty inwestycyjne, instrumenty wsparcia jakości kredytowej lub kapitał wysokiego ryzyka. Jest on w stanie finansować projekty bezpośrednio lub nabywać udziały w funduszach finansujących różnego rodzaju projekty.

Jaki jest okres funkcjonowania EFIS?

EFIS został uwtorzony 1 lipca 2015 r. i z dniem 1 stycznia 2018 r. funkcjonowanie funduszu zostało przedłużone do końca 2020 r.

Na okres po 2020 r. Komisja zamierza przedstawić niezbędne wnioski w celu zapewnienia utrzymania strategicznych inwestycji na stabilnym poziomie.

Czy instrumenty dłużne i instrumenty finansowania ryzyka w ramach EFIS mogą być łączone z funduszami strukturalnymi?

Fundusze strukturalne mogą być wykorzystywane przez państwa członkowskie wraz z EFIS do inwestowania w kwalifikujące się projekty. Państwa członkowskie i rządy regionalne zachęca się również do wykorzystywania dostępnych funduszy UE w sposób jak najskuteczniej wspierający inwestycje, poprzez skoncentrowanie się na kluczowych dziedzinach i zmaksymalizowanie efektu mnożnikowego. Oznacza to większe wykorzystanie instrumentów finansowych w postaci pożyczek lub kredytów, kapitału własnego i gwarancji, zamiast tradycyjnych dotacji. W kontekście planu inwestycyjnego celem Komisji Europejskiej jest co najmniej podwojenie wykorzystania innowacyjnych instrumentów finansowych w ramach europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych w okresie 2014–2020. Podwojenie wolumenu innowacyjnych instrumentów i wykorzystanie efektu mnożnikowego umożliwiłoby uruchomienie środków w wysokości co najmniej 20 mld euro w postaci dodatkowych inwestycji w gospodarkę realną UE w latach 2015–2017 za pośrednictwem funduszy strukturalnych.

Czy zakresy działania EFIS i europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych nie pokrywają się?

Nie. Rozporządzenie w sprawie EFIS ma na celu zapewnienie pełnej komplementarności między możliwościami finansowania ryzyka w ramach EFIS a tymi możliwościami w ramach europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych. Fundusze te służą różnym celom i są wdrażane za pośrednictwem różnych instrumentów finansowych.

Podczas gdy EFIS skupia się na zachęcaniu prywatnych inwestorów do inwestowania w rentowne projekty, funkcjonowanie europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych polega zasadniczo na przyznawaniu dotacji. Komisja opracowała wytyczne dla instytucji zarządzających dotyczącymi sposobu lepszego połączenia tych możliwości. Ponadto zachęca się państwa członkowskie do co najmniej podwojenia wykorzystania innowacyjnych instrumentów finansowych w przyszłości w celu zoptymalizowania oddziaływania funduszy strukturalnych. Oto fikcyjny przykład: zbudowanie w ośrodku przemysłowym drogi, za użytkowanie której pobierana będzie opłata, może przyciągnąć inwestorów, a zatem mogłoby w łatwiejszy sposób być finansowane przez EFIS. Natomiast zbudowanie na obszarze wiejskim drogi, której użytkowanie będzie bezpłatne, prawdopodobnie nie będzie atrakcyjne dla inwestorów prywatnych i dlatego lepszym sposobem finansowania tego projektu byłyby europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne.

W niektórych projektach może zaistnieć potrzeba jednoczesnego wykorzystania EFIS i dofinansowania z europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych (EFSI).

W takiej sytuacji należy zastosować szczególne podejście, a sposób postępowania będzie zależał od kategorii inwestycji. Dokumenty dotyczace zasad łączenia EFIS z funduszami UE znajdują się w zakładce Łączenie EFIS z funduszami UE

Jaki jest ostateczny termin zawarcia umowy kredytowej z EBI w ramach EFIS?

Ostateczny termin na zawarcie umowy kredytowej to 31 grudnia 2022 r. Termin ten wynika z treści art. 9 ust. 3 - rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/2396 z dn. 13 grudnia 2017 r. zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1316/2013 oraz (UE) 2015/1017 w odniesieniu do przedłużenia okresu obowiązywania Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategi (PDF 886 KB).

W jaki sposób należy złożyć wniosek o wsparcie z EFIS?

Okno „MŚP i spółki o średniej kapitalizacji finansowanie udzielane jest przez pośredników finansowych. Sposób ubiegania się o wsparcie jest ustalane indywidulanie przez poszczególne banki. Lista pośredników znajduje się na stronie Krajowego Punktu Kontaktowego ds. Instrumentów Finansowych.

W ramach procedury ubiegania się o wsparcie EFIS w oknie infrastruktura i innowacje nie funkcjonuje formalny dokument, który stanowiłby rodzaj wniosku o wsparcie. Tym niemniej, Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju we współpracy z EBI wypracowało zakres informacji, tzw. memorandum informacyjne, który jest niezbędny Bankowi do rozpoczęcia procedury oceny zasadności udzielenia wsparcia.

Na powyższe dane składają się następujące informacje o planowym projekcie:

1. Informacje na temat promotora/pożyczkobiorcy, w tym:
   • ogólne informacje na temat instytucji/spółki, odpowiedzialnej za realizację projektu;
   • ogólne informacje na temat instytucji/spółki, która będzie pożyczkobiorcą.
2. Informacje ogólne na temat projektu, w tym:
   • ogólny opis projektu lub programu inwestycyjnego wraz z uzasadnieniem jego realizacji;
   • opis wpływu projektu na środowisko;
   • kosztorys projektu;
   • opis poszczególnych stron/uczestników projektu i ich doświadczenie w realizacji podobnych przedsięwzięć;
   • kalendarz realizacji projektu;
   • posiadana dokumentacja dotycząca inwestycji.
3. Analiza finansowa projektu, w tym:
   • prognoza głównych pozycji przychodowych i kosztowych, pokrywająca czas trwania pożyczki;
   • opis głównych umów projektowych (również tych, które będą źródłem przychodów w projekcie);
   • struktura komercyjna projektu i alokacji poszczególnych ryzyk (w trakcie budowy i w fazie operacyjnej);
   • plan finansowy projektu, czyli źródła jego finansowania.

Zakres memorandum informacyjnego (PDF 52 KB)

Powyższe wskazania mają charakter indykatywny i w określonych przypadkach mogą nie uwzględniać pewnych informacji wymaganych przez EBI do rozpoczęcia oceny kredytowej, które są specyficzne dla konkretnych sektorów, branż lub inwestycji. Tego rodzaju oczekiwania powinny być ustalone na podstawie roboczej komunikacji promotora projektu z warszawskim biurem EBI, która powinna poprzedzić oficjalne złożenie memorandum informacyjnego.

Dane kontaktowe Biura Europejskiego Banku Inwestycyjnego w Warszawie:

Plan Piłsudskiego 1
00-078 Warszawa
Tel. (22) 310 05 00
warsaw@eib.org 
Szef oddziału: Piotr Michałowski

Podmioty zainteresowane otrzymaniem współfinansowania projektu w ramach EFIS z BGK mogą uzyskać informacje w Departamencie Finansowania Strukturalnego, mail: efis@bgk.pl, tel. +48 22 599 8065.

Jaki jest dolny próg w zakresie wartość projektów, które mogą ubiegać się o finansowanie EBI w ramach „okna” Infrastruktura i innowacyjność w ramach EFIS?

Co do zasady w przypadku ubiegania się o finansowanie bezpośrednio w EBI jest to kwota 25 mln euro wartości nakładów inwestycyjnych, przy czym próg ten może ulec obniżeniu w wyjątkowych przypadkach (np. w przypadku szczególnie interesujących projektów o innowacyjnym charakterze). W przypadku mniejszych projektów, przedsiębiorca powinien zwrócić się do współpracujących z EBI pośredników finansowych.  

Należy przy tym pamiętać, że „projektem” w rozumieniu EBI może być zarówno jedno przedsięwzięcie inwestycyjne, jak również szereg działań objętych spójnym planem inwestycyjnym.

Czy projekty w ramach sektora zbrojeniowego lub dotyczące wydobycia węgla mogą podlegać finansowaniu w ramach EBI?

W zakresie wsparcia inwestycji z EFIS w poszczególnych sektorach występują pewne ograniczenia związane z politykami UE.

W ramach sektora zbrojeniowego nie ma możliwości finansowania dla inwestycji ściśle związanych wyłącznie z produkcją amunicji, uzbrojenia, wyposażenia i infrastruktury wojskowej. Możliwe jest natomiast finansowanie inwestycji dot. technologii o podwójnym zastosowaniu (wojskowym i cywilnym).

W przypadku projektów wykorzystujących paliwa kopalniane istnieje maksymalny próg emisji dwutlenku węgla wynoszący 550g CO2/kWh.

Więcej informacji o poszczególnych wyłączeniach znajduje się w zakładce Jak pozyskać wsparcie EFIS? 

Czy przed złożeniem wniosku kredytowego do EBI konieczne jest zapewnienie pełnego montażu finansowego, czyli wcześniejsze zawarcie umowy lub umów kredytowych na finansowanie pozostałej części nakładów inwestycyjnych?

Nie. EBI nie nakłada tego rodzaju wymogu na promotorów projektów.

Czy w ramach EFIS funkcjonuje alokacja środków na poszczególne sektory?

Nie ma odgórnie narzuconej alokacji / limitów na określone sektory.

Czy w ramach EFIS ustalono ostateczny termin na zakończenie realizacji rzeczowej inwestycji?

W ramach EFIS nie istnieje ostateczny termin na zakończenie realizacji rzeczowej inwestycji.

Czym są platformy inwestycyjne? W jaki sposób działają?

W przypadku inwestycji skala ma znaczenie, więc tworzenie tematycznych platform inwestycyjnych (podobnych do spółek celowych) w celu łączenia projektów, np. z dziedzin takich jak efektywność energetyczna lub sieci szerokopasmowe, jest zasadne dla publicznych lub prywatnych promotorów projektów. Umożliwi to wspólne finansowanie projektów przez EFIS i inne podmioty.

Z technicznego punktu widzenia łatwiejsze i skuteczniejsze w ramach EFIS będzie inwestowanie w instrumenty o dużym zasięgu na szczeblu krajowym lub obejmującym wiele państw niż dokonywanie mniejszych transakcji z indywidualnymi inwestorami. Platformy inwestycyjne mogą również mieć charakter geograficzny: w tym platformy regionalne, krajowe lub transgraniczne. Określone projekty, np. w obszarze połączeń międzysystemowych w dziedzinie energetyki, mogą wymagać współpracy i współfinansowania ze strony wielu regionów lub państw. Zasady organizacji tych platform nie mają charakteru nakazowego.