Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu - Archiwum

Konieczność wzmocnienie wsparcia kultury ze środków polityki spójności wykazał audyt przeprowadzony w Polsce kwietniu 2019 r. przez kontrolerów Europejskiego Trybunału Obrachunkowego. Kontrola, która miała na celu ocenę skuteczności i trwałości inwestycji w obiekty kultury finansowane ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w siedmiu krajach UE, dotyczyła przede wszystkim skutków gospodarczych, społecznych i kulturowych prowadzonych inwestycji oraz stabilności finansowej i materialnej trwałości obiektów objętych inwestycjami w latach 2007-2020.

W sprawozdaniu końcowym, opublikowanym w 2020 r., nie znalazły się żadne zalecenia skierowane bezpośrednio pod adresem Polski. Przeciwnie – kontrolerzy wskazali Polskę jako jeden z krajów, który odczuł niekorzystne skutki ambiwalentnego podejścia Komisji Europejskiej do finansowania kultury z funduszy strukturalnych. Podkreślono widoczny brak podstaw do ograniczenia finansowania inwestycji w kulturze w okresie 2014-2020 wyłącznie do infrastruktury małej skali. Wskazano również niejasny sposób określenia kwoty maksymalnej na projekt (5 mln euro), potwierdzając tym samym stanowisko Ministerstwa Kultury i Dziedzictwo Narodowego, prezentowane wielokrotnie – zarówno podczas negocjacji perspektywy finansowej, jak i w okresie wdrażania.

Ponadto wnioski kontrolerów wykazały – co również kilkukrotnie sygnalizowaliśmy – brak koordynacji działań różnych Dyrekcji Generalnych KE. Oznacza to, że chociaż istnieje wiele dokumentów opracowanych przez KE i Radę UE, wskazujących duże znaczenie kultury dla ogólnego rozwoju UE oraz jej regionów w różnych aspektach, wnioski wynikające z tych dokumentów nie są uwzględniane bądź są uwzględniane w niewystarczającym stopniu podczas opracowywania priorytetów rozwojowych UE. Tym samym nie jest możliwe realizowanie w pełni polityk zawartych w różnych dokumentach. Co istotne, podkreślone zostało, że EFRR stanowi istotne źródło finansowania inwestycji publicznych w obiekty kultury w około jednej trzeciej państw członkowskich, niemniej inwestycje tego rodzaju nie są traktowane przez KE priorytetowo.

Z powyższymi wnioskami zgodziła się Komisja Europejska, przyjmując wszystkie zalecenia Europejskiego Trybunału Obrachunkowego. Z ustaleniami kontrolerów i rekomendacjami dla KE zgodziły się także wszystkie państwa członkowskie UE.