Varşava Döyüşü - Avropanın azadlığı uğrunda Polşanın qələbəsi
15.08.2020
15 avqust 2020-ci ildə Polşa, Avropa və dünya tarixində həlledici hadisələrdən biri olan Polşa-Bolşevik müharibəsinin 1919-1920-ci illərin kulminasiya nöqtəsi olan Varşava Döyüşünün yüz illiyini təntənəli şəkildə qeyd edirik.
Müstəqil Polşa 1918-ci ildə canlandıqda, Sovet Rusiyası tərəfindən təhdid edildi, bunu xalqların öz müqəddəratını təyin etməsini elan edərək, əslində dünyanı totalitar kommunist ideologiyası ilə güclə tutmaq istəyirdi. Polşa fəth yolunda ilk mərhələ idi.
Yalnız Polşanın deyil, bütövlükdə Avropanın gələcəyi 1920-ci ilin avqustunda Polşa Ordusu üçün qalib bitən 1920-ci il Varşava Döyüşü ilə qərara alındı. Bu, nəinki Qırmızı Ordunun məğlubiyyətini, eyni zamanda dünyanın "proletar inqilabın" silahlı şəkildə yayılması ilə Avropa xalqlarının sovetləşməsinin qarşısını aldı. Polşa Ordusu, qətiyyəti və nəticəsi ilə, ali komandanlığın istedadı sayəsində Avropanı müharibə qarışıqlığının başlamasından xilas etdi. Bu müharibənin 1919-1920-ci illər Polşa-Bolşevik müharibəsindəki itkiləri, öz zamanının şərtləri üçün yüksək idi: 100.000 ölü, ölümcül və itkin düşmüşlər və iki qat çox yaralı.
Bolşevik qoşunlarının Polşanın paytaxtına hücumunun dəf edilməsi müstəqil Polşanın və Mərkəzi Avropada yeni qurulmuş suveren dövlətlərinin birləşməsi üçün vacib idi. Bu, Versal sisteminin dağılması ehtimalını gecikdirdi və Avropaya dinc beynəlxalq bir varlığı sınamaq şansı verdi.
Varşava Döyüşü, diktaturaya qarşı çıxmağın zəruriliyi və azadlığın müdafiəsində fədakarlığın effektivliyi barədə universal bir ismarıc daşıyır özündə.
İngilis diplomat, Varşavadakı Müttəfiqlər Missiyasının üzvü və 1920-ci ilin Avqust hadisələrinin şahidi Lord Edgar Vincent D'Abernon daha sonra onları "Dünya tarixindəki on səkkizinci həlledici döyüş. Varşava yaxınlığında, 1920-ci il" (The Eighteenth Decisive Battle of the World. Warsaw, 1920) adlı bir kitabda təsvir etdi və şərhini verdi: "Müasir sivilizasiya tarixi 1920-ci ildəki Varşava Döyüşündən daha böyük əhəmiyyətə malik olan bir neçə hadisəni bilir. Amma bir dənədə olsun, bu cür qiymətləndirilməyən hadisəni bilmir".