Baza wiedzy

Internet coraz lepiej łączy świat, ułatwia pracę, naukę, zdobywanie informacji, kontaktowanie się z innymi. Niestety, cyfrowa komunikacja ma również swoją ciemną stronę. Jest furtką do innej niż tradycyjna formy przemocy, która nie zostawia śladów na ciele. To przemoc, którą trudno dostrzec, zdiagnozować.

Cyberbullying – współczesne oblicze przemocy

Cyberbullying, to rodzaj przemocy z jakim mamy do czynienia w sieci. Etymologia tego pojęcia wywodzi się od ang. słowa bullying, które oznacza „terroryzowanie, nękanie”, oraz członu cyber, odnoszącego się do internetu i cyberprzestrzeni. 

Na czym polega cyberbullying?

Cyberbullying to zjawisko, w którym ktoś wykorzystuje komunikację cyfrową – najczęściej posty, komentarze w mediach społecznościowych, wiadomości wysyłane przez komunikatory internetowe, a także e-maile i SMS-y – do poniżania, nękania lub zastraszania innej osoby. Do najczęstszych form cyberbullyingu zalicza się m.in. publikowanie fałszywych lub ośmieszających, często też agresywnych komentarzy, zdjęć i filmików w internecie, a nawet upublicznianie w mediach społecznościowych prywatnych fotografii, które nigdy nie powinny ujrzeć światła dziennego lub zostały w jakiś sposób przerobione. Cyfrowe nękanie bywa niezauważane przez otoczenie ofiary, ponieważ taka forma przemocy nie okazuje jednoznacznych śladów znęcania (jak np. siniaki czy inne fizyczne obrażenia). Pozostawia jednak równie głębokie rany w psychice, które często goją się zdecydowanie trudniej niż przemoc fizyczna.

Cyberbullying – to problem nas wszystkich!

Cyberprzemoc to zjawisko, które narasta i na które w szczególności narażeni są najmłodsi użytkownicy internetu. Z badania Naukowej i Akademickiej Sieci Komputerowej – Państwowego Instytutu Badawczego, „Nastolatki 3.0 2021 r”  wynika, że co piąty uczeń doświadczył przemocy w internecie w różnej formie. Wobec najczęściej wymienianych form cyberagresji znalazły się: wyzywanie (29,7%), ośmieszanie (22,8%), poniżanie (22%), straszenie (13,4%). Co ciekawe, aż 74,7 % rodziców stwierdziło, że ich dziecko nie miało kontaktu z przemocą w internecie, co wyraźnie wskazuje na to, że rodzice w dużym stopniu nie wiedzą,  co ich dziecko robi w sieci.
Ofiarami cyberprzemocy nie muszą być tylko dzieci. Coraz częściej nękanie w sieci stosowane jest wobec osób dorosłych. Wiele ofiar cyberprzemocy, zwłaszcza pod wpływem masowego ataku na ich dobra osobiste, może z powodu cybernękania mieć problemy związane ze zdrowiem psychicznym,  zawodowe czy wizerunkowe.

Co robić jeśli Ty lub  ktoś z Twoich bliskich stał się ofiarą cyberbullyingu?

Zgłaszaj
Obraźliwe komentarze czy wulgaryzmy należy zgłaszać do administratorów stron lub moderatorów forów dyskusyjnych. Najczęściej służą do tego specjalne przyciski lub formularze powiadomień. Jeśli ich nie ma, sprawdź dane zamieszczone w zakładce „Kontakt” danej witryny. Większość serwisów społecznościowych w swoich regulaminach ma zapisy dotyczące cyberprzemocy. Jeśli więc widzimy, że na danym portalu dochodzi do tego rodzaju zachowań, reagujmy. 

Jak możesz zarejestrować dowody cyberprzemocy?

Nie kasuj. Zapisuj.
Jeśli jesteś ofiarą lub świadkiem tego rodzaju zachować na stronach internetowych lub portalach społecznościowych – zachowaj kopię materiału, który widzisz na ekranie. Zrób zrzut ekranu, czyli print screen. Na klawiaturze znajdziesz odpowiedni przycisk, który pomoże to zrobić od ręki. Następnie wklej go w dokumencie Word, notatnikalub innego edytora tekstu, zapisz i jeśli chcesz - wydrukuj.
Twoje dziecko dostaje obraźliwe wiadomości sms? Nie kasujcie ich. Zapiszcie wszystkie w pamięci telefonu – zarówno wiadomości tekstowe, jak i te nagrane na pocztę głosową.
Oprawca wykorzystuje pocztę e-mail? Zachowaj wiadomości. Uwaga! Całe wiadomości – nie tylko sam tekst. Pełna wiadomość zawiera informacje o jej pochodzeniu, a to ważne.

Pamiętaj - cyberprzemoc jest karalna!

6 czerwca 2011 r. weszła w życie poprawka do ustawy – Kodeks karny, uznająca cyberprzemoc w Polsce za czyn zabroniony. Obecnie czyn ten podlega karze na podstawie art. 190a Kodeksu Karnego (Uporczywe nękanie. Kradzież tożsamości).

Dlatego,  przypadki cyberprzemocy, będące naruszeniem prawa (np. groźby karalne, propozycje seksualne, publikowanie nielegalnych treści itp.), powinny zostać zgłoszone na policję lub do prokuratury. W imieniu osoby niepełnoletniej zgłoszenia dokonują rodzice lub opiekunowie prawni.

Jeżeli widzisz w sieci coś co Cię niepokoi – nie wahaj się. Reaguj i zgłaszaj! Gdzie?

• Nielegalne treści w internecie: https://dyzurnet.pl
• Incydenty naruszające bezpieczeństwo w sieci zgłoś do CSIRT NASK:
  • na stronie: https://incydent.cert.pl
  • e-mailem: cert@cert.pl
  • SMS-em: 799 448 084 (należy przekazać całą wiadomość w oryginalnej formie – nie wycinaj linku czy fragmentów) 

Jak możesz zapobiegać nękaniu w internecie?

Najistotniejsza w obszarze przeciwdziałania internetowym prześladowaniom jest prewencja oraz świadome korzystanie z sieci. Warto stosować podstawowe zasady cyberhigieny, które pomogą nam w bezpieczny sposób korzystać z możliwości jakie daje internet.
Zachęcamy do zapoznania się z materiałami Dla każdego – cyberhigiena w bazie wiedzy cyberbezpieczeństwa na portalu gov.pl