Baza wiedzy

W związku z pytaniami, które do nas napływają publikujemy poniżej informacje, które mogą przydać się osobom planującym zlecenie przeprowadzenia badania dostępności cyfrowej swoich stron www. Korzystając z poniższych rad należy pamiętać o konieczności dostosowania ich do swoich potrzeb.

Przy planowaniu audytu dostępności cyfrowej strony internetowej (serwisu www) trzeba jasno sprecyzować cel, który jest do osiągnięcia. Częstym błędem, świadczącym o niejasności pojęcia zarówno dostępności cyfrowej jak i samego procesu jej badania, jest wyobrażanie sobie, że audyt oznacza jednocześnie wsparcie w dostosowaniu strony internetowej do wymagań dostępności cyfrowej. Należy pamiętać, że tak nie jest lub nie musi być, jeśli się tego jednoznacznie nie sprecyzuje. Audyt dostępności cyfrowej to działanie, które prowadzi zazwyczaj do powstania raportu zawierającego zestaw rekomendacji dotyczących sposobu poprawy dostępności cyfrowej. Wykonywany jest przez ekspertów z pomocą ewentualnie niepełnosprawnych testerów. Wsparcie w dostosowaniu strony internetowej do wymagań dostępności cyfrowej to proces realizowany najczęściej przez programistę we współpracy z ekspertem i jego celem są odpowiednie zmiany kodu HTML lub skryptów. Ekspert realizujący audyt nie musi być jednocześnie programistą.

Audyt dostępności cyfrowej może być konieczny jedynie w celu przygotowania deklaracji dostępności, do której opublikowania zobowiązuje Ustawa z dnia 4 kwietnia 2019. Proponujemy poniżej alternatywny tekst wymagań, które można przedstawić potencjalnym wykonawcom w takim przypadku.

Nasze sugestie tekstów, których można użyć w Opinie przedmiotu Zamówienia odnoszą się do w pełni działających stron internetowych (serwisów www), a nie do badania tylko szablonów stron internetowych.

Do przeprowadzenia badań konieczne jest zastosowanie spójnej metodyki. Nie narzucając jej jako obowiązkowej, proponujemy wskazanie w OPZ listy kontrolnej, którą Wydział Dostępności Cyfrowej Ministerstwa Cyfryzacji przygotował dla ułatwienia przeprowadzania badań dostępności cyfrowej.

Poniższe propozycje tekstów, które można użyć przy tworzeniu Opisu Przedmiotu Zamówienia należy dostosować do swoich potrzeb. Zachęcamy do szczególnego zwrócenia uwagi na kompetencje i doświadczenie potencjalnych wykonawców w realizacji badań dostępności cyfrowej.

Przedmiotem zamówienia jest usługa przeprowadzenia specjalistycznych badań i testów dostępności cyfrowej (audytu) strony internetowej pod adresem xxxx pod kątem zgodności z Ustawą z dnia 4 kwietnia 2019 o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych (Dz.U. 2019 poz 848) (zwaną dalej Ustawą).

Audyt będzie dotyczył weryfikacji zgodności strony z Załącznikiem do Ustawy, przez co Zamawiający rozumie zgodność z odpowiednimi zaleceniami Web Content Accessibility Guidelines 2.1 (zwanym dalej WCAG), które można znaleźć w języku angielskim pod adresem https://www.w3.org/TR/WCAG21/. Ponadto audyt będzie dotyczył szczególnych przepisów Ustawy zawartych w Art. 8 ust. 2 pkt 2, a także w Art. 10, przy czym sprawdzona zostanie obecność i zgodność Deklaracji Dostępności strony z dokumentem „Warunki techniczne publikacji oraz struktura dokumentu elektronicznego Deklaracji Dostępności”, który Ministerstwo Cyfryzacji opublikowało pod adresem: https://mc.bip.gov.pl/objasnienia-prawne/warunki-techniczne-publikacji-oraz-struktura-dokumentu-elektronicznego-deklaracji-dostepnosci.html .

Prace zostaną przeprowadzone w dwóch częściach: audyt podstawowy oraz audyt ponowny.

Audyt podstawowy (pierwszy) zostanie  zrealizowany w trzystopniowej procedurze gwarantującej pełne zbadanie dostępności cyfrowej.

Pierwszym etapem audytu będzie badanie automatyczne z użyciem narzędzia do automatycznego wykrycia błędów dostępności. Wykonawca zaproponuje Zamawiającemu do zatwierdzenia narzędzie do automatycznego badania dostępności. Wynik tego badania, z którego uproszczony raport Wykonawca przedstawi Zamawiającemu, będzie podstawą do przedstawienia przez Wykonawcę Zamawiającemu selekcji podstron serwisu na których zostanie zrealizowany kolejny etap audytu.

Drugim etapem audytu będzie badanie strony internetowej przez doświadczonego audytora technicznego. Wskazane podstrony serwisu zostaną skontrolowane przez audytora znającego zarówno techniki budowy stron internetowych jak i wymagania dostępności cyfrowej. Wykonawca wykaże, że osoba przeprowadzająca badanie ma wystarczające doświadczenie w badaniu dostępności serwisów internetowych wskazując co najmniej pięć badań dostępności serwisów internetowych, które ta osoba przeprowadziła w ciągu ostatnich 3 lat lub oficjalny certyfikat potwierdzający kwalifikacje. Wszystkie badania dostępności cyfrowej będą wykonywane, tam gdzie jest to niezbędne, również za pomocą najczęściej używanych czytników ekranu, programów powiększających i urządzeń mobilnych.

[Opcjonalnie] Selekcja podstron do audytu jak i sposób badań zostaną przeprowadzone zgodnie z metodyką zawartą w Załączniku nr 1.

Raport z audytu eksperckiego będzie zawierał, w każdym przypadku stwierdzenia błędu w dostępności cyfrowej, rekomendacje techniczne wskazujące sposób, w jaki należy postępować by usunąć wskazany błąd.

Trzecim etapem audytu będzie badanie testerskie, czyli sprawdzenie wybranych elementów stron serwisu przez użytkowników z różnymi rodzajami niepełnosprawności zgodnie ze wskazaniami audytora technicznego realizującego drugi etap badania. Wykonawca przygotuje scenariusze badań testerskich, które przedstawi Zamawiającemu do zatwierdzenia,

W badaniach  testerskich wezmą udział przynajmniej testerzy:

Niewidomi,

Głusi,

Słabowidzący

[Lista testerów może być poszerzona o osoby nie posługujące się myszką, osoby z niepełnosprawnością intelektualną lub inne, które zostaną uznane za niezbędne.]

Efektem badania testerskiego będzie raport z badania testerskiego, w którym zostaną przedstawione wszystkie uwagi testerów opatrzone odpowiednim komentarzem audytora technicznego realizującego drugi etap badania wraz z niezbędnymi rekomendacjami technicznymi wskazującymi sposób, w jaki należy postępować by usunąć wskazane błędy.

Badanie dostępności cyfrowej ma obejmować całą zawartość wyselekcjonowanych podstron strony xxx obejmującą wszelkie elementy, włącznie z zawartymi na tych podstronach dokumentami.

Po przedstawieniu przez Wykonawcę i przyjęciu przez Zamawiającego raportu z audytu eksperckiego oraz raportu z badań testerskich, Zamawiający wprowadzi niezbędne zmiany i poprawki wynikające z rekomendacji zawartych w raportach z audytu lub w badaniach testerskich.

Po wprowadzeniu koniecznych poprawek Wykonawca przeprowadzi ponowne badanie eksperckie dostępności cyfrowej ) strony xxx mające w celu sprawdzenia poprawności wprowadzonych poprawek. Ponowne badanie dostępności obejmie wyselekcjonowane do pierwszego badania podstrony, jak również, jeśli okaże się to niezbędne, inne podstrony, których liczba nie przekroczy 50% liczby stron zbadanych w badaniu podstawowym. 

Dodatkowo Wykonawca po przeprowadzeniu ponownego badania przedstawi zamawiającemu tabelę odpowiadającą swoją strukturą Załącznikowi do Ustawy, w której wskaże kryteria sukcesu, które są spełnione, które nie są spełnione, a które nie dotyczą badanego serwisu. W przypadku niespełnienia wymagań poszczególnych kryteriów sukcesu, dla każdego z nich zostanie umieszczone w tabeli wyjaśnienie i odpowiedni opis.

Przedmiotem zamówienia jest usługa przeprowadzenia specjalistycznych badań dostępności cyfrowej (audytu) strony internetowej pod adresem xxxx pod kątem zgodności z Ustawą z dnia 4 kwietnia 2019 o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych (Dz.U. 2019 poz 848) (zwaną dalej Ustawą). Celem badań będzie ocena poziomu zgodności strony internetowej z przepisami Ustawy i przypisanie temu poziomowi jednego z trzech określeń: „W pełni zgodna”, „Częściowo zgodna”, „Niezgodna”.

Audyt będzie dotyczył weryfikacji zgodności strony z Załącznikiem do Ustawy, przez co Zamawiający rozumie zgodność z odpowiednimi zaleceniami Web Content Accessibility Guidelines 2.1 (zwanym dalej WCAG), które można znaleźć w języku angielskim pod adresem https://www.w3.org/TR/WCAG21/. Ponadto audyt będzie dotyczył szczególnych przepisów Ustawy zawartych w Art. 8 ust. 2 pkt 2. W przypadku obecności podstrony „Deklaracja Dostępności” sprawdzona zostanie jej zgodność z Art. 10 Ustawy, jak również z dokumentem „Warunki techniczne publikacji oraz struktura dokumentu elektronicznego Deklaracji Dostępności”, który Ministerstwo Cyfryzacji opublikowało pod adresem: https://mc.bip.gov.pl/objasnienia-prawne/warunki-techniczne-publikacji-oraz-struktura-dokumentu-elektronicznego-deklaracji-dostepnosci.html .

[Opcjonalnie] Selekcja podstron do audytu jak i sposób badań zostaną przeprowadzone zgodnie z metodyką zawartą w Załączniku nr 1.

Badanie strony internetowej zostanie przeprowadzone przez doświadczonego audytora technicznego. Wykonawca wykaże, że osoba przeprowadzająca badanie ma wystarczające doświadczenie w badaniu dostępności serwisów internetowych wskazując co najmniej pięć badań dostępności serwisów internetowych, które ta osoba przeprowadziła w ciągu ostatnich 3 lat. Wszystkie badania dostępności cyfrowej będą wykonywane, tam gdzie jest to niezbędne, również za pomocą najczęściej używanych czytników ekranu, programów powiększających i urządzeń mobilnych.

[Opcjonalnie] Selekcja podstron do audytu jak i sposób badań zostaną przeprowadzone zgodnie z metodyką zawartą w Załączniku nr 1.

Badanie dostępności cyfrowej ma obejmować całą zawartość wyselekcjonowanych podstron strony xxx obejmującą wszelkie elementy, włącznie z zawartymi na tych podstronach dokumentami.

Po zakończeniu badania Wykonawca przedstawi Zamawiającemu raport zawierający ocenę dostępności cyfrowej zbadanej strony internetowej („W pełni zgodna”, „Częściowo zgodna”, „Niezgodna”), a w przypadku wystawienia oceny „Częściowo zgodna” również tabelę odpowiadającą swoją strukturą Załącznikowi do Ustawy, w której wskaże kryteria sukcesu, które są spełnione, które nie są spełnione, a które nie dotyczą badanego serwisu. W przypadku niespełnienia wymagań poszczególnych kryteriów sukcesu, dla każdego z nich zostanie umieszczone w tabeli wyjaśnienie i odpowiedni opis.

Załącznik nr 1 – Lista kontrolna – metodyka przeprowadzenia badania dostępności cyfrowej.