Baza wiedzy

Netykieta to zasady, którymi warto się kierować, będąc aktywnym użytkownikiem internetu. Podstawowe zasady to m.in.: 

• szanuj innych użytkowników – nie ośmieszaj, nie obrażaj, nie poniżaj tych, którzy mają odmienne poglądy,  
• nie krzycz w internecie (wyłącz CAPS LOCK), nie nadużywaj emotikonów, 
• stosuj zasady poprawnej pisowni, 
• sprzeciwiaj się hejtowi – szkodliwe i niebezpieczne treści publikowane w sieci zgłaszaj do administratorów i odpowiednich instytucji, 
• przestrzegaj regulaminu serwisu, z którego korzystasz,  
• uważaj na fake newsy, nie szerz dezinformacji – zawsze sprawdzaj, czy wiadomość, którą przekazujesz dalej, pochodzi z wiarygodnego źródła,   
• korzystaj z „lupki”– jeśli chcesz zadać jakieś pytanie, np. w grupie na Facebooku czy na forum, zawsze wcześniej sprawdź za pomocą „lupki”, czy ktoś wcześniej nie udzielił już na nie odpowiedzi.  

Chroń prywatność

Kiedy mówimy o naruszeniu prywatności w sieci? To sytuacje, w których ktoś wykorzystuje cudzy wizerunek lub dane osobowe. Przykładem takiego działania jest kradzież tożsamości, czyli przejęcie konta społecznościowego i podszywanie się pod jego właściciela. Uwaga: to przestępstwo! Co zatem robić, żeby nie paść jego ofiarą, ale też mimowolnie nie zostać cyberprzestepcą?  

• Chroń swoją prywatność – jeśli rejestrujesz się na nowej platformie lub w aplikacji, czytaj politykę prywatności. Być może korzystanie z danego narzędzi będzie wymagać od Ciebie zgody na udostępnienie zbyt wielu danych. Nie klikaj w podejrzane linki, stosuj silne i bezpieczne hasła, zmień opcje prywatności w ustawieniach przeglądarki lub włącz tryb incognito. Dbaj też o cyfrowy ślad. Pamiętaj, że cyberprzestępcy zdobywają wiedzę o nas, przeszukując różne platformy i serwisy – publikuj więc w sieci jak najmniej informacji o sobie.  
• Nie naruszaj prywatności innych – chcesz opublikować coś, co nie dotyczy tylko Ciebie, albo wrzucić np. wspólne zdjęcie? Najpierw upewnij się, że ta druga osoba nie ma nic przeciwko.   
• Szanuj cudzą własność, również intelektualną. Pamiętaj, że udostępnianie treści z internetu bez podania ich autora, źródła czy odnośnika do oryginalnego dzieła, również wiąże się z naruszeniem prawa autorskiego. Jeśli cytujesz – podaj autora słów, jeśli wykorzystujesz czyjeś zdjęcie, np. na blogu lub stronie internetowej – poproś o zgodę. Jeśli zaś potrzebujesz obrazków z sieci, koniecznie wybieraj te, które posiadają licencję Creative Commons.   

Zgłaszaj i reaguj 

Sposoby korzystania z internetu zmieniają się bardzo dynamicznie. Jeśli widzisz, że w sieci pojawiły się treści, które są w jakiś sposób szkodliwe, reaguj! Co do nich zaliczamy? 

• Treści obrazujące przemoc, obrażenia fizyczne bądź śmierć, np. zdjęcia/filmy prezentujące ofiary wypadków, okrucieństwo wobec zwierząt.   
• Treści nawołujące do samookaleczeń, samobójstw, zachowań szkodliwych dla zdrowia (np. restrykcyjne diety) czy materiały promujące zażywanie niebezpiecznych substancji (np. narkotyków); treści dyskryminacyjne, promujące wrogość, a nawet nienawiść. 
• Treści pornograficzne dostępne bez żadnego ostrzeżenia, w tym materiały prezentujące relacje seksualne z wykorzystaniem przemocy, nietypowe i dewiacyjne zachowania seksualne, a także materiały prezentujące seksualne wykorzystywanie dzieci. 
• Fake newsy – często mają charakter sensacyjny, są publikowane w mediach w celu zmanipulowania i wprowadzenia odbiorcy w błąd dla osiągnięcia korzyści, np. finansowych czy politycznych. 
• Patostreamy, czyli relacje na żywo w sieci prezentujące zachowania określane i postrzegane jako patologiczne.  

Treści te nie zawsze naruszają prawo, jednak ich rozpowszechnianie w sieci jest karalne. Gdzie je zgłosić?  

• CERT Polska (cert.pl) – incydenty naruszające bezpieczeństwo w sieci,  
• Dyżurnet.pl (dyzurnet.pl) – nielegalne treści w internecie.  

Pamiętaj, że wszystkie działania w internecie mają swoje konsekwencje. Zachowanie w sieci, wpisy i treści, jakie publikujemy, sposób komunikacji i to, jak traktujesz w sieci innych świadczy o Tobie.