Polska w Chorwacji

Położenie geograficzne, ludność, obszar, stolica, język urzędowy

Chorwacja leży na pograniczu Europy Środkowej i Europy Południowej, nad Morzem Adriatyckim i graniczy od południa z Bośnią i Hercegowiną (1011 km) oraz Czarnogórą (23 km), od wschodu z Serbią (318 km) oraz Węgrami (356 km) i Słowenią (668 km) od północy.

Według danych ze spisu ludności z 2021 roku populacja Chorwacji liczy 3,853 mln. Oznacza to, że w ciągu ostatniej dekady liczba ludności zmalała o ok. 10% w największej mierze ze względu na emigrację.  Chorwaci stanowią ok. 92% populacji kraju, a ok. 8% mniejszości narodowe, m.in. Serbowie, Boszniacy, Włosi, Albańczycy, Słoweńcy, Czesi i Romowie.

Chorwacja zajmuje powierzchnię 56,594 km2. Do Chorwacji należy ponad 1,2 tys. wysp i wysepek na Morzu Adriatyckim, z czego 66 jest zamieszkałych.

Stolicą państwa jest Zagrzeb, zamieszkały przez 767,1 tys. mieszkańców (obszar metropolitalny zamieszkuje 1 mln 217 tys. osób. Językiem urzędowym w Chorwacji jest język chorwacki.

System walutowy, kurs i wymiana

1 stycznia 2023 r. Chorwacja weszła do strefy euro. Decyzją Rady Unii Europejskiej z 12 lipca 2022 r. kurs wymiany wynosi 7,534 kuny chorwackiej za 1 EUR.

Obecnie wymiany kuny na euro w Chorwacji można dokonać wyłącznie w Narodowym Banku Chorwackim (HNB). Za wymianę nie jest pobierana prowizja.

Religia

Zgodnie ze spisem powszechnym przeprowadzonym w 2021 roku religią dominującą w Chorwacji jest katolicyzm (78,97%). Inne religie to prawosławie (3,32%), islam (1,32%). Ateizm deklaruje 4,71% mieszkańców.

Wykaz dni świątecznych i wolnych od pracy

01.01. Nowy Rok

06.01. Święto Trzech Króli

• Niedziela i poniedziałek wielkanocny (święto ruchome)

01.05. Święto Pracy

30.05. Dzień Państwowości 

• Boże Ciało (święto ruchome)

22.06. Dzień Walki z Faszyzmem

05.08. Dzień Zwycięstwa i Narodowej Wdzięczności oraz Dzień Chorwackich Obrońców

15.08. Święto Matki Boskiej Zielnej (chor. Velika gospa)

01.11. Dzień Wszystkich Świętych

18.11. Dzień Pamięci o Ofiarach Wojny Domowej i Dzień Pamięci o Ofiarach Vukovaru i Škabrnji

25.12. Pierwszy Dzień Bożego Narodzenia

26.12. Dzień Świętego Szczepana/ Drugi Dzień Bożego Narodzenia

Po kryzysie w latach 2009-2014, od 2015 r. do 2019 r. chorwacka gospodarka odnotowywała coroczny wzrost PKB. Globalne reperkusje związane z pandemią koronawirusa znacząco odbiły się na gospodarce Chorwacji, która w 2020 r. skurczyła się o 8,4 proc. Kolejny rok przyniósł jednak znaczące odbicie gospodarcze – w 2021 r. odnotowano wzrost PKB w wysokości 10,4 proc.

Główne sektory gospodarki

Chorwacka gospodarka opiera się głównie na sektorze usługowym. Udział turystyki w krajowym PKB należy do jednych z najwyższych w Unii Europejskiej i oscyluje wokół 20 proc.

Surowce i technologie krytyczne

Otwarcie w styczniu 2021 roku terminalu LNG na wyspie Krk o rocznej przepustowości na poziomie 2,6 mld. m3 gazu znacząco poprawiło sytuację energetyczną HR. W latach gazowych 2021/22 i 2022/23 niemal cała przepustowość terminalu została zarezerwowana, co zapewniło opłacalność ekonomiczną inwestycji. Od 4Q2023 terminal będzie dysponował wolnymi mocami, przez co Chorwacja będzie mogła sprowadzić więcej skroplonego gazu na potrzeby krajowe (obecnie duża część zakontraktowanego surowca trafia np. na Węgry). Z uwagi na wojnę w Ukrainie i dążenia UE do uniezależnienia się od importu węglowodorów w Rosji, chorwacki rząd już zwiększył przepustowość terminalu do 2,9 mld. m3 rocznie.

Tabela najważniejszych wskaźników makroekonomicznych

Źródło: Chorwacki Urząd Statystyczny (DZS), Chorwacki Bank Narodowy (HNB), Chorwacka Izba Gospodarcza (HGK)

Handel zagraniczny

W 2023, podobnie jak i w latach poprzednich, Chorwacja odnotowała ujemny bilans handlowy, wartość eksportu wyniosła ok. 23 mld EUR, importu zaś ok. 40 mld EUR. Deficyt handlu zagranicznego w 2023 r. wyniósł ok. 17 mld euro i w porównaniu do 2022 r. zmniejszył się o ok. 6%, czyli o miliard euro. Pokrycie importu eksportem w 2023 r. wyniosło około 58%, podobnie jak w 2022 r. W 2023 roku znacząco wzrósł import z Niemiec, Holandii i Polski.

Inwestycje zagraniczne

Według Chorwackiego Banku Narodowego (HNB) wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych w  2023 r. w Chorwacji wyniosła 1,26 mld euro. Natomiast niepełne dane za pierwsze 3 kwartały 2024 r. wskazują wartość 954 mln EUR.

Największymi inwestorami w Chorwacji są państwa UE (Holandia, Austria, Niemcy Luksemburg, Włochy i Węgry). Inwestycje dot. głównie sektora bankowego, przemysłu, nieruchomości.

Stosunki gospodarcze z Unią Europejską

UE jest najważniejszym partnerem gospodarczym Chorwacji. W lipcu 2022 r. Rada Unii Europejskiej przyjęła ostatnie trzy akty prawne, które były niezbędne do tego, aby Chorwacja mogła od 1 stycznia 2023 r. stosować euro. W ten sposób zakończyła się procedura pozwalająca Chorwacji przystąpić do strefy euro i od 1 stycznia 2023 r. Chorwacja korzysta ze wspólnej waluty. W marcu 2023 r. Chorwacja została członkiem Europejskiego Mechanizmu Stabilizacyjnego (EMS).

Największym partnerem handlowym Chorwacji jest UE, z którą wymiana handlowa w 2023 roku stanowiła około 68% całkowitego chorwackiego eksportu i 77% importu. Z państw członkowskich głównymi partnerami Chorwacji są Włochy, Niemcy i Słowenia. Jeśli chodzi o państwa trzecie, największy poziom wymiany handlowej Chorwacja ma z Bośnią i Hercegowiną, Stanami Zjednoczonymi i Serbią.

Chorwacja posiada rozbudowaną sieć płatnych autostrad i pół-autostrad o długości 1.314 km. Płatny jest przejazd tunelem Učka, tunelem Sveti Ilija oraz mostem na wyspę Krk. Ceny opłat za przejazd autostradami są dostępne na stronie internetowej Chorwackiego Autoklubu https://www.hak.hr/info/cestarine/.

Chorwacja jest krajem Transeuropejskiej Sieci Transportowej (TEN-T). W następstwie porozumienia osiągniętego przez PE i Radę UE w grudniu 2023 r. w sprawie rewizji  Transeuropejskiej Sieci Transportowej (TEN-T) Chorwacja zyska dwa dodatkowe połączenia transportowe: do dotychczasowych korytarzy - śródziemnomorskiego i korytarza Ren-Dunaj, dołączą 2 dodatkowe połączenia - Morze Bałtyckie - Morze Adriatyckie i Bałkany Zachodnie - wschodnia część Morze Śródziemnego. W ten sposób Chorwację przecinać będą cztery europejskie szlaki transportowe.

Funkcjonuje 9 lotnisk pasażerskich, a całoroczny międzynarodowy transport lotniczy odbywa się na lotniskach w Zagrzebiu, Splicie, Dubrowniku, Osijeku i Rijece. Lotniska Zadar, Brač, i Pula obsługują pasażerów w lotach międzynarodowych w zasadzie jedynie w miesiącach letnich. PLL LOT realizuje całoroczne połącznie Warszawa-Zagrzeb. Dodatkowo, w sezonie letnim z Polski realizowane są połączenia z Dubrownikiem, Zadarem, Splitem i wyspą Krk. W sezonie letnim połączenia lotnicze między Polską i Chorwacją realizują również inni przewoźnicy, m.in. Ryanair czy WizzAir.

W międzynarodowym transporcie morskim znaczenie gospodarcze ma 6 portów - Rijeka, Zadar, Šibenik, Split, Ploče i Dubrownik. Istnieje sieć połączeń promowych łączących ląd z zamieszkałymi wyspami, obsługiwana przez państwowego armatora Jadrolinija oraz kilku operatorów prywatnych. Turystyka wodna jest w Chorwacji bardzo popularna. W ok. 70 przystaniach jachtowych jest ok. 30 tys. miejsc (na morzu i tzw. suchych).

Gospodarcze umowy dwustronne

Polsko-chorwackie stosunki gospodarcze są uregulowane traktatami Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz szeregiem gospodarczych umów dwustronnych dotyczących:

• unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku,
• międzynarodowych przewozów drogowych osób i ładunków,
• wzajemnego popierania i ochrony inwestycji,
• współpracy w dziedzinie ochrony roślin,
• współpracy w dziedzinie weterynarii,
• współpracy w dziedzinie turystyki,
• cywilnej komunikacji lotniczej,
• transportu morskiego.

Wykaz wszystkich zawartych i obowiązujących umów z Chorwacją dostępny jest na stronie Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej: traktaty.msz.gov.pl.

Dwustronna wymiana handlowa

W ostatnich latach wzrost wartości polskiego eksportu do Chorwacji konsekwentnie notuje wysoką dynamikę, a bilans handlowy jest jednoznacznie dodatni dla Polski. W 2023 r. wartość PL-HR obrotów handlowych po raz pierwszy w historii przekroczyła próg 2 mld EUR, osiągając rekordowe 2 mld 126 mln EUR (w porównaniu do 1 mld 939 mln EUR w 2022 r.).

Polska jest 6. największym eksporterem na chorwacki rynek (po Włoszech, Słowenii, Niemczech, Węgrach i Austrii). Pozycjami dominującymi w eksporcie z Polski do Chorwacji są meble, wyroby tytoniowe, artykuły spożywcze, samochody osobowe i części samochodowe.

W imporcie z Chorwacji do Polski od lat przeważają leki. Dalsze miejsca zajmują sosy i przyprawy, tapety, pieczywo cukiernicze, formy do szkła i transformatory. Korzystny dla Polski bilans handlowy z Chorwacją jest w pewnym stopniu równoważony przez wydatki ponad miliona polskich turystów, którzy co roku spędzają wczasy nad chorwackim wybrzeżem Adriatyku.

Tabela 2 Polsko-chorwacka wymiana handlowa w latach 2018-23 i w 1,2Q 2024 (mln EUR)

                                        Źródło: Chorwacki Urząd Statystyczny (DZS)

Wzajemne inwestycje

Do największych polskich inwestycji w Chorwacji należą: budowa fabryki szkła zespolonego w Varaždinie firmy Press Glass S.A. oraz inwestycje funduszu Enterprise Investors. Dobrą pozycją na chorwackim rynku cieszą się polskie firmy Asseco, LPP, CCC, Inter Cars, Grupa Merkury.

Największym chorwackim inwestorem w Polsce jest Grupa Orbico – jedna z największych europejskich firm FCMG w Europie Południowo-Wschodniej. Grupa Orbico w Polsce zainwestowała ok. 100 mln euro, jest właścicielem m.in. Wella Professionals, Navo Grupa, Distribev i Optima Grupa, w których zatrudnionych jest 1600 osób, a obrót roczny wynosi ok. 800 mln euro. Josip Roglić, przedstawiciel Grupy Orbico, jest Konsulem Honorowym RP w Splicie.

Współpraca regionalna

Od kilku rozwija się współpraca polskich i chorwackich samorządów. Obecnie 30 polskich jednostek samorządu terytorialnego różnego szczebla ma podpisane porozumienia o współpracy ze swoimi chorwackimi odpowiednikami. Spotkania samorządowców z Polski i Chorwacji odbywają się naprzemiennie w obu państwach podczas Polsko-Chorwackiego Forum Regionów.

Współpraca samorządów gospodarczych

Najważniejszą organizacją samorządu gospodarczego jest Chorwacka Izba Gospodarcza (Hrvatska Gospodarska Komora – HGK), będąca organizacją o obowiązkowym członkostwie W ramach HGK działa 19 wojewódzkich izb gospodarczych, izba miasta Zagrzebia oraz wydział HGK dla obszarów nierozwiniętych z siedzibą w Kninie.

Z Chorwacką Izbą Gospodarczą współpracuje polska Krajowa Izba Gospodarcza.

Od 1993 roku Chorwacja jest członkiem Światowej Organizacji Celnej, a od 2000 roku – Światowej Organizacji Handlu. Jest także członkiem Międzynarodowej Organizacji Pracy. Od 1 lipca 2013 roku polityka celna Chorwacji jest częścią wspólnej polityki handlowej UE. Obecnie Chorwacja stara się o przyjęcie do Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD).

1. Ambasada RP w Zagrzebiu https://www.gov.pl/web/chorwacja
2. Polska Agencja Inwestycji i Handlu https://www.paih.gov.pl/pl
3. Ambasada Republiki Chorwacji w Warszawie http://pl.mvep.hr/
4. Ministerstwo Gospodarki i Zrównoważonego Rozwoju https://gospodarstvo.gov.hr/ ; http://investcroatia.gov.hr/en/
5. Ministerstwo Finansów https://mfin.gov.hr/
6. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych https://mup.gov.hr/gradjani-281562/moji-dokumenti-281563/stranci-333/drzavljani-trecih-zemalja/281820
7. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego i Funduszy UE https://razvoj.gov.hr/
8. Ministerstwo ds. Morza, Transportu i Infrastruktury https://mmpi.gov.hr/
9. Ministerstwo Planowania Przestrzennego, Budownictwa i Mienia Państwowego https://mgipu.gov.hr/
10. Ministerstwo Turystyki i Sportu https://mint.gov.hr/
11. Ministerstwo Rolnictwa https://poljoprivreda.gov.hr/
12. Ministerstwo Pracy, Systemu Emerytalnego, Rodziny i Polityki Społecznej https://mrosp.gov.hr/
13. Centralny Państwowy Urząd ds. Centralnych Zamówień Publicznych https://sredisnjanabava.gov.hr/
14. Państwowy Urząd Statystyczny https://www.dzs.hr/
15. Chorwacki Bank Narodowy https://www.hnb.hr/home
16. Chorwacki Urząd Podatkowy https://www.porezna-uprava.hr/Stranice/Naslovnica.aspx
17. Chorwacki Urząd Celny https://carina.gov.hr/en
18. Serwis HITRO.HR https://www.hitro.hr/
19. Chorwacka Izba Gospodarcza https://hgk.hr/
20. Wykaz tłumaczy przysięgłych w Chorwacji http://www.sudacka-mreza.hr/tumaci.aspx?Search=&Type=a26&Type2=---&Type3=---&Type4=---&Chk1=False&Chk2=False&Chk3=False
21. Wykaz chorwackich adwokatów http://www.hok-cba.hr/hr/imenik