Polska w Chorwacji

Położenie geograficzne, ludność, obszar, stolica, język urzędowy

Chorwacja leży na pograniczu Europy Środkowej i Europy Południowej, nad Morzem Adriatyckim i graniczy od południa z Bośnią i Hercegowiną (1011 km) oraz Czarnogórą (23 km), od wschodu z Serbią (318 km) oraz Węgrami (356 km) i Słowenią (668 km) od północy.

Według danych ze spisu ludności z 2021 roku populacja Chorwacji liczy 3 871 833. Oznacza to, że w ciągu ostatniej dekady liczba ludności zmalała o ok. 10% w największej mierze ze względu na emigrację.  Chorwaci stanowią ok. 92% populacji kraju, a ok. 8% mniejszości narodowe, m.in. Serbowie, Boszniacy, Włosi, Albańczycy, Słoweńcy, Czesi i Romowie.

Chorwacja zajmuje powierzchnię 56,594 km2. Do Chorwacji należy ponad 1,2 tys. wysp i wysepek na Morzu Adriatyckim, z czego 66 jest zamieszkałych.

Stolicą państwa jest Zagrzeb, zamieszkały przez 767,1 tys . mieszkańców. Językiem urzędowym w Chorwacji jest język chorwacki.

Warunki klimatyczne

Warunki klimatyczne w Chorwacji są zróżnicowane. Na wybrzeżu adriatyckim występuje klimat typowy dla obszaru M. Śródziemnego z gorącym latem i łagodną zimą. W tej części Chorwacji odnotowano 2600 słonecznych godzin rocznie. W części kontynentalnej panuje klimat charakterystyczny dla Europy Środkowej. W centralnej Chorwacji w wyższych partiach gór występuje klimat typowo górski.

Główne bogactwa naturalne

Drewno (lasy pokrywają ok. 47% powierzchni kraju), duże ilość wody pitnej i wód powierzchniowych dobrej jakości (5. miejsce wśród krajów europejskich), znaczące zasoby węglowodorów, 450 gatunków ryb. 

System walutowy, kurs i wymiana

1 stycznia 2023 r. Chorwacja weszła do strefy euro. Decyzją Rady Unii Europejskiej z 12 lipca 2022 r. kurs wymiany wynosi 7,534 kuny chorwackiej za 1 EUR.

Do końca 2023 roku  wymiany kun na euro w Chorwacji będzie można dokonać w banku komercyjnym, przedstawicielstwach chorwackiej Agencji finansowej (FINA) oraz na poczcie (Hrvatska pošta d.d.). Od 1 stycznia 2024 roku wymiany kuny na euro w Chorwacji będzie można dokonać wyłącznie w Narodowym Banku Chorwackim (HNB). Za wymianę nie jest pobierana prowizja.

Religia

Zgodnie ze spisem powszechnym przeprowadzonym w 2021 roku religią dominującą w Chorwacji jest katolicyzm (78,97%). Inne religie to prawosławie (3,32%), islam (1,32%). Ateizm deklaruje 4,71% mieszkańców.

Wykaz dni świątecznych i wolnych od pracy

01.01. Nowy Rok

06.01. Święto Trzech Króli

• Niedziela i poniedziałek wielkanocny (święto ruchome)

01.05. Święto Pracy

30.05. Dzień Państwowości 

• Boże Ciało (święto ruchome)

22.06. Dzień Walki z Faszyzmem

05.08. Dzień Zwycięstwa i Narodowej Wdzięczności oraz Dzień Chorwackich Obrońców

15.08. Święto Matki Boskiej Zielnej (chor. Velika gospa)

01.11. Dzień Wszystkich Świętych

18.11. Dzień Pamięci o Ofiarach Wojny Domowej i Dzień Pamięci o Ofiarach Vukovaru i Škabrnji

25.12. Pierwszy Dzień Bożego Narodzenia

26.12. Dzień Świętego Szczepana/ Drugi Dzień Bożego Narodzenia

Infrastruktura transportowa

Chorwacja posiada rozbudowaną sieć płatnych autostrad i pół-autostrad o długości 1.314 km. Płatny jest przejazd tunelem Učka, tunelem Sveti Ilija oraz mostem na wyspę Krk. Ceny opłat za przejazd autostradami są dostępne na stronie internetowej Chorwackiego Autoklubu https://www.hak.hr/info/cestarine/.

Funkcjonuje 9 lotnisk pasażerskich, a całoroczny międzynarodowy transport lotniczy odbywa się na lotniskach w Zagrzebiu, Splicie, Dubrowniku, Osijeku i Rijece. Lotniska Zadar, Brač, i Pula obsługują pasażerów w lotach międzynarodowych w zasadzie jedynie w miesiącach letnich. PLL LOT realizuje całoroczne połącznie Warszawa-Zagrzeb. Dodatkowo, w sezonie letnim z Polski realizowane są połączenia z Dubrownikiem, Zadarem, Splitem i wyspą Krk. W sezonie letnim połączenia lotnicze między Polską i Chorwacją realizują również inni przewoźnicy, m.in. Ryanair czy WizzAir.

Od 1 stycznia 2023 r. zniesiono kontrole graniczne na łącznie 73 przejściach granicznych ze Słowenią i Węgrami, a od 26.03 br. zniesiono także kontrole graniczne na wszystkich lotniskach. Na pozostałych 14 towarowo-osobowych przejściach granicznych z Serbią, Czarnogórą i Bośnią i Hercegowiną obowiązuje standardowa kontrola graniczna związana z wjazdem/wyjazdem do/ze strefy Schengen. 

W międzynarodowym transporcie morskim znaczenie gospodarcze ma 6 portów - Rijeka, Zadar, Šibenik, Split, Ploče i Dubrownik. Istnieje sieć połączeń promowych łączących ląd z zamieszkałymi wyspami, obsługiwana przez państwowego armatora Jadrolinija oraz kilku operatorów prywatnych. Turystyka wodna jest w Chorwacji bardzo popularna. W ok. 70 przystaniach jachtowych jest ok. 30 tys. miejsc (na morzu i tzw. suchych).

Obowiązek wizowy

Obywatele państw członkowskich Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Konfederacji Szwajcarskiej oraz członkowie ich rodzin niezależnie od ich obywatelstwa, a także członkowie rodzin obywateli Chorwacji, którzy są obywatelami państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego i którzy zamierzają przebywać w Republice Chorwacji powyżej 3 miesięcy, zobowiązani są nie później niż 8 dni przed upływem 3 miesięcy pobytu na terytorium Chorwacji zgłosić pobyt czasowy właściwemu komisariatowi policji.

Na swój wniosek, obywatel państwa członkowskiego Europejskiego Obszaru Zagranicznego może otrzymać biometryczną kartę pobytu.

Obywatele Europejskiego Obszaru Gospodarczego i członkowie ich rodziny (w tym obywatele polscy), obywatele Szwajcarii i ich rodziny, a także członkowie rodzin obywateli chorwackich, którzy są obywatelami państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego, mogą  pracować i świadczyć usługi w Republice Chorwacji bez pozwolenia na pobyt oraz pozwolenia na pracę. Szczegółowe informacje na temat pobytu i pracy obywateli EOG i ich rodzin znajduje się na stronie internetowej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych.

Ustrój polityczny

Chorwacja jest republiką parlamentarną. Głową państwa jest prezydent wybierany na pięcioletnią kadencję w wyborach powszechnych.

Władza ustawodawcza

Parlament chorwacki (Hrvatski sabor) jest jednoizbowy. Sabor liczy 151 posłów. Posłowie wybierani są na kadencję trwającą cztery lata. Wybory są powszechne, równe i tajne. Czynne i bierne prawo wyborcze mają osoby, które ukończyły 18 lat. Posłowie są wybierani z okręgów krajowych oraz z okręgu zagranicznego (głównie w BiH). W składzie parlamentu 8 posłów reprezentuje mniejszości narodowe.

Władza wykonawcza

Rząd Chorwacji jest podstawowym organem władzy wykonawczej. Prezydent mianuje kandydata na premiera, który powołuje rząd. Parlament potwierdza skład rządu. Rząd przygotowuje i przedkłada projekt budżetu i kieruje go do parlamentu w celu uchwalenia.

Prezydent Chorwacji wybierany jest w wyborach powszechnych na pięcioletnią kadencję. Reprezentuje kraj na zewnątrz, jest też zwierzchnikiem sił zbrojnych. Do uprawnień prezydenta należy rozpisywanie nowych wyborów, jak i zwoływanie pierwszej sesji nowego parlamentu. Prezydent przyjmuje listy uwierzytelniające od ambasadorów państw, z którymi Chorwacja utrzymuje stosunki dyplomatyczne i mianuje ambasadorów Chorwacji.

Struktura administracji gospodarczej

W chorwackim rządzie kwestie gospodarcze rozdzielone są kompetencyjnie pomiędzy kilka ministerstw – Ministerstwo Gospodarki i Zrównoważonego Rozwoju, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego i Funduszy UE, Ministerstwo Finansów, Ministerstwo ds. Morza, Transportu i Infrastruktury, Ministerstwo Planowania Przestrzennego, Budownictwa i Mienia Państwowego, Ministerstwo Turystyki i Sportu, Ministerstwo Rolnictwa, Ministerstwo Pracy, Systemu Emerytalnego, Rodziny i Polityki Społecznej. Każde z wymienionych ministerstw kontroluje pracę podległych sobie agencji rządowych i urzędów centralnych zajmujących się zagadnieniami gospodarczymi.

Najważniejszą organizacją samorządu gospodarczego jest Chorwacka Izba Gospodarcza (Hrvatska Gospodarska Komora – HGK). HGK jest organizacją o obowiązkowym członkostwie. W ramach HGK działa 19 wojewódzkich izb gospodarczych, izba miasta Zagrzebia oraz wydział HGK dla obszarów nierozwiniętych z siedzibą w Kninie. HGK ma swoje zagraniczne przedstawicielstwa w Brukseli, Moskwie, Belgradzie i Szanghaju.

Sądownictwo gospodarcze

Najważniejszym organem w sądownictwie gospodarczym jest Naczelny Sąd Gospodarczy. Oddziały Sądu znajdują się w 7 miastach wojewódzkich. W strukturach Chorwackiej Izby Gospodarczej jest Sąd Arbitrażowy, zajmujący się również arbitrażem międzynarodowym, Sąd Honorowy oraz Centrum Pojednawcze.

Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczej

Po kryzysie w latach 2009-2014, od 2015 r. do 2019 r. chorwacka gospodarka odnotowywała coroczny wzrost PKB. Globalne reperkusje związane z pandemią koronawirusa znacząco odbiły się na gospodarce Chorwacji, która w 2020 r. skurczyła się o 8,4 proc. Kolejny rok przyniósł jednak znaczące odbicie gospodarcze – w 2021 r. odnotowano wzrost PKB w wysokości 10,4 proc. Wstępne dane Państwowego Urzędu Statystycznego wskazują, że PKB za 2022 r. wyniósł 6,3 proc. Natomiast w 2023 r. prognozuje się spowolnienie gospodarki – wg marcowych projekcji Chorwackiego Banku Narodowego (HNB) PKB na koniec roku ma wynieść 2,3 proc.

Główne sektory gospodarki

Chorwacka gospodarka opiera się głównie na sektorze usługowym. Udział turystyki w krajowym PKB należy do jednych z najwyższych w Unii Europejskiej i oscyluje wokół 20 proc.

Źródło: Chorwacki Urząd Statystyczny (DZS), Chorwacki Bank Narodowy (HNB), Chorwacka Izba Gospodarcza (HGK)

Handel zagraniczny

Największym partnerem handlowym Chorwacji jest UE, z którą wymiana handlowa w 2022 roku stanowiła około 68% całkowitego chorwackiego eksportu i 70% importu. Z państw członkowskich głównymi partnerami Chorwacji są Włochy, Niemcy i Słowenia. Jeśli chodzi o państwa trzecie, największy poziom wymiany handlowej Chorwacja ma z Bośnią i Hercegowiną, Stanami Zjednoczonymi i Serbią.

Inwestycje zagraniczne

Według Chorwackiego Banku Narodowego (HNB) wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych w  2021 r. w Chorwacji wyniosła 1,7 mld euro. Natomiast niepełne dane za pierwsze 3 kwartały 2022 r. wskazują wartość 1,2 mld EUR.

Największymi inwestorami w Chorwacji są państwa UE (Holandia, Austria, Luksemburg, Niemcy, Włochy i Węgry). Inwestycje dot. głównie sektora bankowego, handlu i usług telekomunikacyjnych.

Uczestnictwo w wielostronnych organizacjach i porozumieniach o charakterze gospodarczym

Od 1993 roku Chorwacja jest członkiem Światowej Organizacji Celnej, a od 2000 roku – Światowej Organizacji Handlu. Jest także członkiem Międzynarodowej Organizacji Pracy. Od 1 lipca 2013 roku polityka celna Chorwacji jest częścią wspólnej polityki handlowej UE. Obecnie Chorwacja stara się o przyjęcie do Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD).

Stosunki gospodarcze z Unią Europejską

UE jest najważniejszym partnerem gospodarczym Chorwacji. W lipcu 2022 r. Rada Unii Europejskiej przyjęła ostatnie trzy akty prawne, które były niezbędne do tego, aby Chorwacja mogła od 1 stycznia 2023 r. stosować euro. W ten sposób zakończyła się procedura pozwalająca Chorwacji przystąpić do strefy euro i od 1 stycznia 2023 r. Chorwacja korzysta ze wspólnej waluty. W marcu 2023 r. Chorwacja została członkiem Europejskiego Mechanizmu Stabilizacyjnego (EMS).

Gospodarcze umowy dwustronne

Polsko-chorwackie stosunki gospodarcze są uregulowane traktatami Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz szeregiem gospodarczych umów dwustronnych dotyczących:

• unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku,
• międzynarodowych przewozów drogowych osób i ładunków,
• wzajemnego popierania i ochrony inwestycji,
• współpracy w dziedzinie ochrony roślin,
• współpracy w dziedzinie weterynarii,
• współpracy w dziedzinie turystyki,
• cywilnej komunikacji lotniczej,
• transportu morskiego.

Wykaz wszystkich zawartych i obowiązujących umów z Chorwacją dostępny jest na stronie Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej: traktaty.msz.gov.pl.

Dwustronna wymiana handlowa

W ostatnich latach wzrost wartości polskiego eksportu do Chorwacji konsekwentnie notuje wysoką dynamikę, a bilans handlowy jest jednoznacznie dodatni dla Polski. W 2022 r. wartość polskiego eksportu do Chorwacji wyniosła 1 mld 436 mln euro, a wartość importu z Chorwacji 503,3 mln euro. Łącznie polsko-chorwacka wymiana handlowa wyniosła rekordowe 1 mld 939 mln euro.

Polska jest 6. największym eksporterem na chorwacki rynek (po Włoszech, Słowenii, Niemczech, Węgrach i Austrii). Pozycjami dominującymi w eksporcie z Polski do Chorwacji są meble, wyroby tytoniowe, artykuły spożywcze, samochody osobowe i części samochodowe.

W imporcie z Chorwacji do Polski od lat przeważają leki. Dalsze miejsca zajmują sosy i przyprawy, tapety, pieczywo cukiernicze, formy do szkła i transformatory. Korzystny dla Polski bilans handlowy z Chorwacją jest w pewnym stopniu równoważony przez wydatki ponad miliona polskich turystów, którzy co roku spędzają wczasy nad chorwackim wybrzeżem Adriatyku.

Wzajemne inwestycje

Do największych polskich inwestycji w Chorwacji należą: budowa fabryki szkła zespolonego w Varaždinie firmy Press Glass S.A. oraz inwestycje funduszu Enterprise Investors. Dobrą pozycją na chorwackim rynku cieszą się polskie firmy Asseco, LPP, CCC, Inter Cars, Grupa Merkury.

Największym chorwackim inwestorem w Polsce jest Grupa Orbico – jedna z największych europejskich firm FCMG w Europie Południowo-Wschodniej. Grupa Orbico w Polsce zainwestowała ok. 100 mln euro, jest właścicielem m.in. Wella Professionals, Navo Grupa, Distribev i Optima Grupa, w których zatrudnionych jest 1600 osób, a obrót roczny wynosi ok. 800 mln euro. Josip Roglić, przedstawiciel Grupy Orbico, jest konsulem honorowym RP w Splicie.

Współpraca regionalna

Od kilku rozwija się współpraca polskich i chorwackich samorządów. Obecnie 30 polskich jednostek samorządu terytorialnego różnego szczebla ma podpisane porozumienia o współpracy ze swoimi chorwackimi odpowiednikami. Spotkania samorządowców z Polski i Chorwacji odbywają się naprzemiennie w obu państwach podczas Polsko-Chorwackiego Forum Regionów.

Współpraca samorządów gospodarczych

Najważniejszą organizacją samorządu gospodarczego jest Chorwacka Izba Gospodarcza (Hrvatska Gospodarska Komora – HGK), będąca organizacją o obowiązkowym członkostwie W ramach HGK działa 19 wojewódzkich izb gospodarczych, izba miasta Zagrzebia oraz wydział HGK dla obszarów nierozwiniętych z siedzibą w Kninie.

Z Chorwacką Izbą Gospodarczą współpracuje polska Krajowa Izba Gospodarcza.

Dostęp do rynku dla polskich towarów i usług

W Chorwacji brak jest formalnych przeszkód administracyjnych utrudniających firmom zagranicznym prowadzenie działalności gospodarczej. Istnieją jednak ograniczenia, które odnoszą się do firm zagranicznych w obszarze transportu kolejowego (lokalny transport pasażerów). Podjęcie i prowadzenie działalności gospodarczej w niektórych branżach uwarunkowane jest uzyskaniem zezwolenia, licencji lub koncesji, m.in. w bankowości, ubezpieczeniach, transporcie, budownictwie, usługach geodezyjnych, produkcji i handlu wyrobami tytoniowymi, produkcji i handlu materiałami wybuchowymi, produkcji i handlu bronią, sprzętem wojskowym i amunicją, energetyce, kontroli jakości produktów, produkcji i handlu lekami i środkami medycznymi, planowaniu przestrzennym, doradztwie podatkowym, audycie, usługach telekomunikacyjnych, usługach pocztowych, usługach weterynaryjnych, pośrednictwie pracy, agencjach ochrony i transporcie lotniczym.

Dostęp do rynku pracy

Zgodnie z ustawą o obcokrajowcach i przepisami dot. pracy obywateli krajów UE i członków ich rodzin Chorwacja zapewnia Polakom nieograniczony dostęp do rynku pracy.

Nabywanie i wynajem nieruchomości

Obcokrajowcy będący obywatelami UE mogą, co do zasady, nabywać nieruchomości w Chorwacji na takich samych zasadach jak podmioty krajowe. Wyłączone z tego są niektóre rodzaje nieruchomości, np. grunty rolne chronione na mocy wyspecjalizowanych ustaw czy rezerwaty przyrody. Spółka założona w Chorwacji przez inwestora zagranicznego również ma prawo nabywać nieruchomości bez ograniczeń. Cudzoziemcy z państw spoza UE, którzy chcą nabyć nieruchomość w Chorwacji, mogą to zrobić tylko wtedy, gdy istnieje porozumienie dwustronne, gwarantujące wzajemność obywatelom chorwackim.

Nabycie nieruchomości jest przedmiotem opodatkowania. Nieruchomości zasadniczo obejmują grunty rolne, budowlane i in., a także budynki mieszkalne, handlowe i in. Od 1 stycznia 2019 roku, wysokość podatku od nabycia nieruchomości wynosi 3% wartości rynkowej nieruchomości w dniu zawarcia umowy. Podatek ten jest płacony przez nabywcę nieruchomości.

System zamówień publicznych

Ustawa o zamówieniach publicznych z 2016 r., określa procedury zamówień publicznych i jest zgodna z dyrektywami UE. Ustawa wyróżnia: przetarg nieograniczony, przetarg ograniczony, negocjacje z ogłoszeniem, negocjacje bez ogłoszenia, konkurs, dialog konkurencyjny. Kwestie związane z zamówieniami publicznymi dla administracji państwowej należą do kompetencji Centralnego Państwowego Urzędu ds. Centralnych Zamówień Publicznych (https://sredisnjanabava.gov.hr/). Podstawę prawną działalności Urzędu stanowi ww. ustawa o zamówieniach publicznych.

Sezon urlopowy w Republice Chorwacji przypada na okres czerwiec–wrzesień (ze szczytem pomiędzy 15.07.-15.08). W trakcie sezonu urlopowego zarówno instytucje państwowe, jak i samorządowe oraz większość punktów usługowych (restauracje, kawiarnie, fryzjerzy itp.), a także niektóre firmy działają według skróconego czasu pracy lub są okresowo nieczynne ze względu na tzw. „urlopy grupowe” (chor. kolektivni odmor). W związku z tym kontakt z nimi może być utrudniony, a okres oczekiwania na odpowiedź, decyzję lub przeprowadzenie procedury znacznie wydłużony.

1. Ambasada RP w Zagrzebiu https://www.gov.pl/web/chorwacja
2. Polska Agencja Inwestycji i Handlu https://www.paih.gov.pl/pl
3. Ambasada Republiki Chorwacji w Warszawie http://pl.mvep.hr/
4. Ministerstwo Gospodarki i Zrównoważonego Rozwoju https://gospodarstvo.gov.hr/ ; http://investcroatia.gov.hr/en/
5. Ministerstwo Finansów https://mfin.gov.hr/
6. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych https://mup.gov.hr/gradjani-281562/moji-dokumenti-281563/stranci-333/drzavljani-trecih-zemalja/281820
7. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego i Funduszy UE https://razvoj.gov.hr/
8. Ministerstwo ds. Morza, Transportu i Infrastruktury https://mmpi.gov.hr/
9. Ministerstwo Planowania Przestrzennego, Budownictwa i Mienia Państwowego https://mgipu.gov.hr/
10. Ministerstwo Turystyki i Sportu https://mint.gov.hr/
11. Ministerstwo Rolnictwa https://poljoprivreda.gov.hr/
12. Ministerstwo Pracy, Systemu Emerytalnego, Rodziny i Polityki Społecznej https://mrosp.gov.hr/
13. Centralny Państwowy Urząd ds. Centralnych Zamówień Publicznych https://sredisnjanabava.gov.hr/
14. Państwowy Urząd Statystyczny https://www.dzs.hr/
15. Chorwacki Bank Narodowy https://www.hnb.hr/home
16. Chorwacki Urząd Podatkowy https://www.porezna-uprava.hr/Stranice/Naslovnica.aspx
17. Chorwacki Urząd Celny https://carina.gov.hr/en
18. Serwis HITRO.HR https://www.hitro.hr/
19. Chorwacka Izba Gospodarcza https://hgk.hr/
20. Wykaz tłumaczy przysięgłych w Chorwacji http://www.sudacka-mreza.hr/tumaci.aspx?Search=&Type=a26&Type2=---&Type3=---&Type4=---&Chk1=False&Chk2=False&Chk3=False
21. Wykaz chorwackich adwokatów http://www.hok-cba.hr/hr/imenik