Polska w Czechach

W 78. rocznicę tragedii w Żywocicach pod pomnikiem upamiętniającym wydarzenie wieńce złożyli Konsul Generalna RP w Ostrawie, przedstawiciele Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP, przedstawiciel Ministerstwa Obrony Narodowej RP, władze polskich organizacji w Republice Czeskiej – prezes Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego pani Helena Legowicz i przedstawiciel Kongresu Polaków pani Małgorzata Rakowska, kierownictwo miasta Hawirzowa, przedstawiciele czeskich władz państwowych i organizacji kombatanckich, samorządowcy z Polski. Na miejsce przyjechali również uczestnicy rajdu po żywocickich stelach, organizowanego corocznie przez Władysława Kristena z Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego, dokładnie w rocznicę tragedii.

Zastępca Dyrektora Departamentu Dziedzictwa Kulturowego za Granicą i Miejsc Pamięci Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP Jerzy Platajs odczytał list Ministra Jarosława Sellina, a Konsul Generalna list skierowany przez Szefa Urzędu ds. Kombatantów i osób Represjonowanych Jana Kasprzyka do uczestników i organizatorów uroczystości wspomnieniowych. Wartę honorową przy pomniku pełnili harcerze oraz czescy żołnierze, obok których po raz pierwszy w historii, stali żołnierze Wojska Polskiego.

Elementem uroczystości wspomnieniowych było uroczyste otwarcie wystawy „817” w hawirzowskim oddziale Muzeum Śląska Cieszyńskiego w Czeskim Cieszynie. Wystawa przygotowana przez Muzeum Wsi Kieleckiej wraz z IPN Delegatura Kielce oraz Instytut Polski w Pradze będzie prezentowana w muzeum do końca 2022 r. Uroczystość zakończyło odegranie hymnów państwowych, polskiego i czeskiego.

Mord 36 mężczyzn: 28 Polaków i 8 Czechów, mieszkańców Żywocic i okolicznych gmin, którzy w niedzielę 6 sierpnia 1944 roku zginęli z rąk niemieckich okupantów, był aktem zemsty za akcję partyzantów. Pretekstem do zbrodni była wymiana ognia w wiejskiej gospodzie Mokrosza w nocy z 4 na 5 sierpnia, w której oddział Armii Krajowej pod dowództwem J. Kamińskiego ps. Strzała wykonał wyrok Polskiego Państwa Podziemnego na dwóch oficerach cieszyńskiego Gestapo. O tej tragedii przypominają kamienne stele, rozsiane po terenie gminy Żywocice i Sucha Górna, w miejscach egzekucji 36 ofiar. Pamięć ofiar niemieckiego okupanta kolejnym generacjom przypominają polskie szkoły podstawowe na Zaolziu oraz publikacje w języku polskim oraz czeskim – „Blizna” autorstwa Danuty Chlup, w języku czeskim „Svědectví ze Životic” Mečislava Boraka oraz wydana w roku 2022 w formie pamiętnika książka Karni Lednickiej „Životice: obraz (po)zapomenuté tragedie”.