Projekt ustawy umożliwi wypłacenie z budżetu państwa świadczenia rekompensacyjnego za trwałą utratę prawa do bezpłatnego węgla lub trwałe zaprzestanie pobierania bezpłatnego węgla przez osoby niebędące pracownikami przedsiębiorstwa górniczego w zamian za utracone korzyści z tego tytułu.

Zgodnie z projektem ustawy, rekompensata w wysokości 10 tys. zł ma trafić do ok. 24 tys. uprawnionych, na co w 2019 r. zostanie przeznaczone ok. 240,8 mln zł z budżetu państwa. Rekompensaty będą wypłacane od 1 czerwca 2019 r.

Świadczenie rekompensacyjne będzie wypłacane jednorazowo.

Zgodnie z projektem ustawy, osobami, które będą mogły ubiegać się o rekompensatę są:

1. byli pracownicy przedsiębiorstw górniczych korzystający ze świadczeń przedemerytalnych,
2. wdowy, wdowcy i sieroty, mające ustalone prawo do renty rodzinnej po pracownikach zmarłych w czasie trwania stosunku pracy lub otrzymujące rentę specjalną przyznaną przez premiera lub prezesa ZUS,
3. osoby uprawnione do rekompensaty na podstawie poprzedniej ustawy, które nie otrzymały rekompensaty do chwili obecnej.

Uprawnienie do rekompensaty będzie przysługiwać pod warunkiem, że wyżej wymienione osoby miały prawo do bezpłatnego węgla na podstawie układów zbiorowych pracy, porozumień lub innych regulacji obowiązujących w przedsiębiorstwie górniczym, które utraciły moc obowiązującą przed dniem wejścia w życie tej ustawy lub które pobierały bezpłatny węgiel w naturze lub ekwiwalencie pieniężnym i którym to osobom przedsiębiorstwo górnicze przestało wydawać bezpłatny węgiel lub wypłacać ekwiwalent pieniężny przed dniem wejścia w życie tej ustawy.

W przypadku wdów i wdowców, ponowne zawarcie związku małżeńskiego nie będzie pozbawiało te osoby prawa do rekompensaty, podobnie jak miało to miejsce w przypadku prawa do bezpłatnego węgla. Świadczenie mogą otrzymać również emeryci i renciści, którzy mieli ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, ale zamiast emerytury lub tej renty pobierają rentę rodzinną po zmarłym współmałżonku, jako korzystniejszą finansowo.

Każda z osób spełniających określone w projektowanej ustawie przesłanki otrzymania świadczenia rekompensacyjnego będzie mogła wystąpić o jego wypłatę przez złożenie wniosku wraz ze specjalnym oświadczeniem.

Wniosek o wypłatę rekompensaty trzeba będzie złożyć w ciągu 90 dni od daty wejścia w życie ustawy (złożenie wniosku po tym terminie będzie skutkowało odmową wypłaty ze strony przedsiębiorstwa wypłacającego, od której będzie można się odwołać do sądu). W projekcie ustawy termin składania wniosków jest tzw. terminem zawitym, czyli jego upływ powoduje wygaśnięcie prawa do złożenia wniosku.

Osoby, które złożyły wnioski o rekompensatę na podstawie ustawy z 2017 r. o świadczeniu rekompensacyjnym z tytułu utraty prawa do bezpłatnego węgla i nie otrzymały ani odmowy, ani rekompensaty, nie będą musiały ponownie ich składać.