Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad

Przy każdej sposobności, podczas spotkań z branżą budowlaną i w naszych komunikatach, apelujemy o przemyślane składanie ofert uwzględniających m.in. wszystkie ryzyka oraz obowiązujące limity waloryzacji. To szczególnie ważne w obecnej sytuacji, po zmianach w ogólnoświatowej gospodarce wywołanych wojną w Ukrainie. Wydłużyliśmy termin składania ofert na pięć przetargów, których termin otwarcia ofert przypadał w drugiej połowie marca. Daliśmy czas zainteresowanym wykonawcom na dodatkowe analizy i przygotowanie oferty uwzględniającej fakt, że faza realizacji i rzeczywistych kosztów przyjdzie faktycznie najwcześniej w 2024 r. 

Niestety, zdarzają się oferty, w których wykonawca w wyniku lekkomyślności lub niedbalstwa przedstawił informacje wprowadzające w błąd, co mogło mieć istotny wpływ na decyzje podejmowane przez zamawiającego w postępowaniu o udzielenie zamówienia. Dlatego w czterech przetargach, dwóch na realizację drogi ekspresowej S10, jednego na S1 oraz na budowę DK73, odrzuciliśmy oferty z najniższą ceną. Wykonawcy chętnie wykorzystują przysługujące im prawo i walcząc o kontrakty, odwołują się, podważając prawidłowość ofert swoich konkurentów. Zdarzają się sytuacje, w którym składane odwołania są po jakimś czasie wycofywane, a to również wpływa na długość postępowania. W efekcie, niemal we wszystkich przetargach, w których poznaliśmy już oferty, mieliśmy do czynienia z odwołaniami (za wyjątkiem kontynuacji S61 Łomża Zachód - Kolno i S19 Międzyrzec Podlaski - Radzyń). Czasem zakładany czas od ogłoszenia przetargu do podpisania umowy wydłuża się z zakładanych siedmiu do nawet kilkunastu miesięcy. 

Kilka dni temu, publikując przegląd przetargów, mieliśmy 21 postępowań w toku, już po otwarciu złożonych ofert. W siedmiu przetargach dokonaliśmy wyboru najkorzystniejszej oferty, który się uprawomocnił. W przypadku dwóch z nich, 6 maja, podpisaliśmy umowy z wykonawcami. Chodzi o odcinki S10 Bydgoszcz Południe - Bydgoszcz Emilianowo oraz Solec - Toruń Zachód. 

W ośmiu przetargach jesteśmy na etapie weryfikacji ofert i nie dokonaliśmy jeszcze wyboru tych najkorzystniejszych.  

W przypadku trzech przetargów KIO nakazała unieważnić wybór i ponownie przeprowadzić badanie ofert. Dotyczy to przetargów na S1 Mysłowice - Bieruń, S19 koniec obwodnicy Kocka i Woli Skromowskiej - Lubartów Północ oraz sprzed kilku dni na S10 Bydgoszcz Emilianowo - Solec. Unieważniliśmy jeszcze wybór w dwóch innych postępowaniach. W pierwszym, na S10 Bydgoszcz Południe - Bydgoszcz Emilianowo, przyczyną było wspomniane wcześniej przedstawienie informacji wprowadzających w błąd. W drugim, S61 Łomża Zachód - Kolno, miesiąc po ogłoszeniu wyboru najkorzystniejszej oferty ze składu konsorcjum wycofała się firma z Kazachstanu. W obu przetargach powtórzyliśmy wybór najkorzystniejszej oferty i dla S10 podpisaliśmy już umowę z wykonawcą, a dla S61 uzgadniane są formalności związane z podpisaniem umowy. 

W 2021 r., w okresie pandemii, wykonawcy walczyli o pozyskanie nowych kontraktów, rywalizując cenami składanych ofert. Średnia wysokość najniższych ofert wyniosła ok. 75 proc. budżetu GDDKiA przeznaczonego na te inwestycje, przy czym zdarzały się najniższe ceny stanowiące niewiele ponad 50 proc. wartości naszych szacunków. Tak było w przypadku odcinka S6 Bobrowniki - Skórowo, na realizację którego podpisaliśmy już umowę. Walka o pozyskanie kontraktów przekładała się również na cenę 1 km drogi ekspresowej. Średnia cena realizacji 1 km eski w umowach podpisanych w 2021 r. wyniosła 35,6 mln zł. W tym samym roku, w nowych przetargach, wykonawcy schodzili w składanych ofertach nawet do 20,1 mln zł. Taki koszt uwzględnia podpisana 6 maja br. umowa na realizację S10 Solec - Toruń Zachód. 

Zmiany w ogólnoświatowej gospodarce wywołane wojną w Ukrainie przełożyły się na zmianę podejścia potencjalnych wykonawców do składanych ofert. W ciągu ostatnich kilkunastu miesięcy, gdy wszyscy mierzyliśmy się ze skutkami pandemii koronawirusa, w przetargach GDDKiA obserwowaliśmy trend, w którym składane oferty opiewały znacznie poniżej naszych szacunków - nawet do 50 proc. Niczym nadzwyczajnym nie były oferty, których wartość odpowiadała 60-80 proc. szacunków GDDKiA. Ze swojej strony niezmiennie apelowaliśmy do wykonawców, aby rzetelnie podchodzili do składanych ofert, kalkulowali ryzyka oraz brali pod uwagę dostępność towarów, usług i pracowników. Jednak przez kilkanaście miesięcy sytuacja nie ulegała zmianie. 

W kwietniu poznaliśmy oferty w pięciu przetargach - trzech na realizację S17 pomiędzy Zamościem i Hrebennem oraz dwóch na rozbudowę DK22. Średnia ofert w tych przetargach to 100 proc. naszych szacunków. Możemy wyróżnić jednak dwa trendy, które odzwierciedlają ryzyka uwzględnione przez potencjalnych wykonawców. W przypadku rozbudowy DK22, która ma się rozpocząć w tym roku i wykonawcy zapewne obawiają się ryzyka wzrostu cen materiałów, oferty przewyższają wartość naszych szacunków. Z kolei najniższe ceny na realizację S17, gdzie prace w terenie rozpoczną się w 2024 r., stanowią ok. 95 proc. łącznego budżetu przeznaczonego na ich realizację. Średnia cena 1 km drogi ekspresowej z tych przetargów to ok. 38,2 mln zł. 

Obecnie głównym celem całej, szeroko rozumianej branży infrastrukturalnej jest utrzymanie płynności i stabilności rynku poprzez kontynuację planów inwestycyjnych. Dlatego podtrzymujemy nasze założenia przetargowe, pomimo trwającej wojny w Ukrainie, ogłaszając i otwierając spływające w terminach wynikających z prawa zamówień publicznych terminach.