Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad

Program Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko został zatwierdzony przez Komisję Europejską 6 października 2022 roku. Podobnie jak jego poprzednik (POIiŚ) jest największym programem w całej Unii Europejskiej - zarówno pod względem alokacji środków, jak i liczby priorytetów rozwojowych. Budżet programu wynosi ok. 135 mld zł, w tym wkład UE to kwota ok. 111,7 mld zł.

Realizacja programu przyczyni się do rozwoju gospodarki niskoemisyjnej, ochrony środowiska oraz przeciwdziałania i adaptacji do zmian klimatu. FEnIKS wesprze również inwestycje transportowe oraz dofinansuje ochronę zdrowia i dziedzictwo kulturowe.

GDDKiA będzie beneficjentem projektów drogowych w ramach dwóch osi priorytetowych programu:

• Priorytet FENX.04 Wsparcie sektora transportu z Funduszu Spójności
  • Działanie FENX.04.01 Drogi w sieci bazowej TEN-T
• Priorytet FENX.05 Wsparcie sektora transportu z EFRR
  • Działanie FENX.05.01 Drogi w sieci kompleksowej TEN-T
  • Działanie FENX.05.03 Drogi i bezpieczeństwo ruchu drogowego

Alokacja środków UE dla GDDKiA w ramach ww. Priorytetów FEnIKS wynosi łącznie ok. 18,4 mld zł.

Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, jako Instytucja Zarządzająca Programem Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021 – 2027 (FEnIKS), przywiązując szczególną wagę do zapewnienia realizacji projektów w sposób: etyczny, jawny i przejrzysty, wdrożyła
i udostępniła mechanizm umożliwiający sygnalizowanie o wszystkich potencjalnych nieprawidłowościach lub nadużyciach w wykorzystaniu środków unijnych w ramach FEnIKS.

Narzędzie to umożliwia zgłaszanie nieprawidłowości poprzez adres e-mail: naduzycia.feniks@mfipr.gov.pl, rownosc.feniks@mfipr.gov.pl, lub specjalny formularz znajdujący się na stronie internetowej.

Przyjęte rozwiązanie ułatwi zgłaszanie nieprawidłowości i sprzyjać będzie realizacji programu w sposób etyczny i przejrzysty.

Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) to program, który składa się z 56 inwestycji i 55 reform. Program powstał w celu wzmocnienia polskiej gospodarki oraz sprawienia, że będzie ona bardziej odporna na wszelkie kryzysy.

Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności został zaakceptowany przez Komisję Europejską w dniu 1 czerwca 2022 r., natomiast w dniu 17 czerwca 2022 r. został zaakceptowany przez Radę UE. 21 listopada 2023 r. zmieniony KPO został zaakceptowany przez Komisję Europejską, a 8 grudnia 2023 r. został przyjęty przez Radę UE.

Budżet programu to 59,8 mld euro (268 mld zł), w tym 25,27 mld euro (113,28 mld zł) w postaci dotacji i 34,54 mld euro (154,81 mld zł) w formie preferencyjnych pożyczek.

Zgodnie z celami UE znaczna część budżetu przeznaczona zostanie na cele klimatyczne (46,60%) oraz na transformację cyfrową (21,36%).

Środki z KPO pomogą szybciej i sprawniej osiągnąć wyznaczone cele. Dzięki nim zrealizowane zostaną nowe inwestycje, przyspieszony zostanie wzrost gospodarczy oraz zwiększy się zatrudnienie. Fundusze zostaną przeznaczone m.in. na rozwój gospodarki, innowacje, środowisko, cyfryzację, zwiększenie bezpieczeństwa transportu, edukację i zdrowie.

Zgodnie z przyjętą demarkacją oraz regułami doboru projektów w ramach programu, inwestycje GDDKiA, które objęte zostaną dofinansowaniem ze środków KPO będą dotyczyły krótkich odcinków infrastruktury liniowej (wybrane obwodnice) pozwalające na wyprowadzenie ruchu z terenów zurbanizowanych i zmniejszenie negatywnego wpływu kongestii na otoczenie. Ponadto w ramach KPO mają zostać dofinansowane wybrana zadania GDDKiA na sieci drogowej, dotyczące punktowych działań poprawiających bezpieczeństwo ruchu drogowego.

Centrum Unijnych Projektów Transportowych, jako jednostka wspierająca plan rozwojowy w ramach KPO, przywiązując szczególną wagę do zapewnienia realizacji projektów z udziałem środków z KPO w sposób: efektywny, przejrzysty i etyczny, wdrożyła i udostępniła mechanizm umożliwiający sygnalizowanie o wszystkich potencjalnych nieprawidłowościach lub nadużyciach w wykorzystaniu tych środków.

Potencjalną nieprawidłowość można zgłosić:

• w postaci elektronicznej poprzez dedykowany formularz zgłoszeniowy: https://sygnalista.cupt.gov.pl/, który zapewnia anonimowość oraz umożliwia przekazywanie korespondencji lub dedykowany adres poczty elektronicznej: naduzycia@cupt.gov.pl
• w postaci papierowej – zgłoszenie należy przesłać na adres: CUPT, Plac Europejski 2, 00-844 Warszawa, a na kopercie umieścić dopisek: „Zgłoszenie nieprawidłowości”,
• ustnie – telefonicznie pod nr telefonu +48 532 357 393 lub za pośrednictwem bezpośrednich spotkań po wcześniejszym umówieniu spotkania.

Przyjęte rozwiązanie ułatwia zgłaszanie nieprawidłowości i będzie sprzyjać realizacji programu w sposób etyczny i przejrzysty.

 

Instrument „Łącząc Europę” (Connecting Europe Facility – CEF) w latach 2021-2027 stanowi kontynuację działania CEF z perspektywy 2014-2020 i dlatego bywa nazywany CEF 2.

CEF 2 ma na celu dalsze wspieranie modernizacji i budowy infrastruktury położonej na transeuropejskiej sieci transportowej TEN-T, tj. o wspólnym znaczeniu dla Unii Europejskiej. Infrastruktura znajdująca się w sieci ma zapewniać odpowiednie, wspólne standardy parametrów technicznych i funkcjonalnych. Wszystko po to, aby wspierać zrównoważony rozwój gospodarczy oraz spójność terytorialną Unii.

Cele nowego rozdania CEF, budżet, a także formy i warunki wsparcia UE określa Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1153 z dnia 7 lipca 2021 r. ustanawiające instrument „Łącząc Europę” i uchylające rozporządzenia (UE) nr 1316/2013 i (UE) nr 283/2014, które weszło w życie 14 lipca 2021 r. i obowiązuje z mocą wsteczną  od 1 stycznia 2021 r.
Ogólny budżet CEF 2 wynosi 33,7 mld euro, w tym:

• transport - 25,8 mld euro,
• energia - 5,8 mld euro,
• technologie cyfrowe - 2,1 mld euro.

W sektorze transportu budżet dzieli się na:

• Pulę ogólną - 12,830 mld euro
• Pulę kohezyjną (środki przeniesione z Funduszu Spójności) - 11,286 mld euro,
• Nową pulę tzw. Mobilności Wojskowej - 1,691 mld euro.

CEF 2 nadal będzie instrumentem zarządzanym przez Komisję Europejską (KE). KE ogłaszać będzie konkursy, a potem dokonywać wyboru projektów do dofinansowania. Z ramienia KE za wdrażanie CEF odpowiadać będzie Europejska Agencja Wykonawcza ds. Klimatu, Infrastruktury i Środowiska (CINEA) – dawna Agencja INEA.

Zanim wnioskodawca złoży projekt do oceny KE, musi uzyskać zgodę państwa członkowskiego, w którym będzie realizował projekt. W Polsce wiąże się to z przesłaniem wniosku do weryfikacji do Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej. 
Terminy, pula dostępnych środków i wszystkie wymagania, jakie trzeba wypełnić do złożenia aplikacji są określane każdorazowo wraz z publikacją ogłoszenia o konkursie. W treści konkursu określane są szczegółowe priorytety wsparcia i możliwy zakres projektów.