Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad

W spotkaniu, zorganizowanym w formule hybrydowej, wzięło udział blisko 200 osób. Uczestniczyli w nim prezesi firm wykonawczych i szefowie organizacji branżowych zrzeszających przedsiębiorstwa budowlane. Obecni byli również przedstawiciele Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, Banku Gospodarstwa Krajowego, Związku Banków Polskich, Polskiego Związku Producentów Kruszyw, Polskiej Izby Ubezpieczeń, a także członkowie Rady Naukowej przy Generalnym Dyrektorze Dróg Krajowych i Autostrad oraz pracownicy GDDKiA.

W realizacji mamy 103 zadania (PBDK, PB100 oraz dwa zadania spoza PBDK) o łącznej długości 1301 km. W postępowaniach przetargowych są obecnie 32 zadania o łącznej długości 417,9 km z Programu Budowy Dróg Krajowych (PBDK) oraz siedem obwodnic o długości 54,1 km z rządowego Programu budowy 100 obwodnic na lata 2020-2030 (PB100).

W 2023 roku ogłosiliśmy przetargi na realizację 38 odcinków nowych dróg o łącznej długości blisko 500 km i podpisaliśmy 16 umów na zadania o łącznej długości 216 km i wartości około 8,5 mld zł.

W 28 przetargach, w których w tym roku wykonawcy składali oferty, średnia wartość najniższej ceny wynosiła 82 proc. szacunków GDDKiA. Ogólnie, średnia ze wszystkich ofert to 97 proc. szacunków GDDKiA.  

W kwestii kontraktów na realizację inwestycji drogowych kluczowy obszar to również zabezpieczenia robót w gwarancjach bankowych i ubezpieczeniowych. Obecnie łączna wartość zabezpieczeń wynosi prawie 9 mld zł. Co ważne, po usunięciu przez wykonawców wad wskazanych w świadectwach przejęcia i zrealizowaniu zaległych prac, istnieje możliwość zwolnienia zobowiązań gwarancyjnych o wartości ok 1 mld zł. To wpłynie na płynność i stabilność finansową rynku.

W 2023 r. złożyliśmy wnioski o wydanie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (ZRID) z RPBDK oraz PB10 dla 22 zadań. Od początku roku uzyskaliśmy decyzje ZRID dla 28 inwestycji z tych dwóch programów - są to decyzje uzyskane również po wnioskach złożonych w ubiegłym roku. 

Przez ostatnie 12 miesięcy do ruchu zostało oddanych blisko 267 km nowych dróg.

Podczas spotkania omówiliśmy też realizację rządowego Programu Bezpiecznej Infrastruktury Drogowej na lata 2021-2024 (PBID) oraz Programu Wzmocnienia Krajowej Sieci Drogowej do 2030 r.  

PBID jest pierwszym samodzielnym programem wieloletnim z obszaru infrastruktury bezpieczeństwa ruchu drogowego na tak dużą skalę. Jego głównym celem jest poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego na drogach krajowych w zarządzie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. 

W ramach PBID zrealizowanych będzie łącznie ok. 12 tys. zadań, które zostały pogrupowane w ponad 1100 Programów Inwestycji (PI). Według stanu na początek grudnia 2023 r. 959 z zadań inwestycyjnych posiada PI uzgodnione przez Ministra Infrastruktury na szacunkową wartość ponad 3,05 mld zł. 

Dotychczas ukończono 405 zadań inwestycyjnych, w trakcie realizacji pozostaje 297 zadań (w systemie tradycyjnym oraz P&B). Ogłoszono przetargi na realizację robót budowlanych dla 76 inwestycji, zaś w fazie przygotowania (opracowanie dokumentacji oraz materiałów przetargowych) jest obecnie 181 zadań.

Program Wzmocnienia Krajowej Sieci Drogowej do 2030 roku jest pierwszym takim programem dotyczącym kompleksowego utrzymania sieci dróg krajowych, zarządzanych przez GDDKiA. Obejmuje on zarówno utrzymanie strukturalne (kompleksowa przebudowa/rozbudowa dróg, obejmująca dostosowanie do nośności 11,5 t/oś), jak i bieżące (rutynowe prace remontowe, naprawcze, konserwacyjne). Na jego realizację przewidziano ponad 58 mld zł. Program uwzględnia też korzystanie z nowych rozwiązań w zakresie utrzymania, takich jak: zielone filtry antysmogowe, odnawialne źródła energii czy rozwiązania zapobiegające skutkom suszy.

Spotkanie rozpoczęło się od omówienia tematu waloryzacji umów i podpisania aneksów z wyższym limitem. W trakcie spotkania sfinalizowaliśmy podpisywanie aneksów waloryzacyjnych z limitem +/-15 procent Zaakceptowanej Kwoty Kontraktowej (ZKK) netto. W sumie podpisaliśmy 97 aneksów z 23 wykonawcami. Podpisanie aneksów a tym samym zmiana limitu poziomu waloryzacji było możliwe dzięki decyzjom podjętym w drodze Uchwał Rady Ministrów, dotyczących zwiększonego finansowania inwestycji drogowych. Rozwiązanie to było konieczne w związku ze znacznym wzrostem wydatków ponoszonych przez wykonawców, wynikającym z negatywnych skutków agresji Rosji na Ukrainę.

Prezes Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Drogownictwa, Barbara Dzieciuchowicz, podkreśliła konstruktywny dialog z GDDKiA, efektywne spotkania z największym inwestorem drogowym w Polsce i zwieńczenie sukcesem poprzez podpisanie ww. aneksów 2.0 – z wyższym limitem waloryzacyjnym. W podobnym tonie wypowiedział się Prezes Zarządu Polskiego Związku Pracodawców Budownictwa, Jan Styliński. Podziękował za sprawne przygotowanie i sfinalizowanie procesu podpisania aneksów. Podkreślił jak ważna jest przewidywalność i stabilność finansowania patrząc przez pryzmat harmonogramu i planów inwestycji drogowych. Jednocześnie Prezes PZPB wskazał na wyzwania na nadchodzące lata w kwestii dostępności do zasobów, do rynku pracowników czy pod względem uzgodnienia harmonogramów między poszczególnymi branżami.

Podczas spotkania omówiono również kwestie pozacenowych kryteriów oceny ofert w postępowaniach dla zadań przewidzianych do realizacji w systemie Projektuj i buduj. Mimo wielu zmian kryteriów pozacenowych nie różnicowały i nadal nie różnicują one ofert. Są deklarowane przez wykonawców na poziomie maksymalnym, dlatego finalnie decyduje cena. Ponadto, obserwujemy zaostrzającą się walkę cenową między firmami ofertującymi m.in. w ogłaszanych przez nas przetargach. Przypomnijmy, że od 2019 r. w postępowaniach w systemie Buduj stosowane jest kryterium 100 proc. ceny. Omawiając kryteria pozacenowe zwrócono szczególną uwagę na ocenę obiektów w okresie gwarancji. 

Poruszony został również temat utrzymania dotychczasowego wzrostu gospodarczego przy równoczesnym zagwarantowaniu odpowiedniej ochrony środowiska. Zwrócono uwagę, że nowe przepisy wprowadzane w krajach Unii Europejskiej mają zwiększyć poziom ochrony środowiska poprzez przekierowanie kapitału z inwestycji szkodzących środowisku na bardziej ekologiczne alternatywy.

Prezes Zespołu Doradców Gospodarczych TOR, Adrian Furgalski poruszył temat kosztów energii m.in. na oświetlenie infrastruktury przez pryzmat wykorzystania niezagospodarowanych terenów przyległych i instalacji OZE. Podczas omawiania tej kwestii Tomasz Żuchowski, szef GDDKiA wskazał na zastosowanie nowatorskich rozwiązań w zakresie samowystarczalności energetycznej oświetlenia węzłów i całego odcinka przy inwestycji rozbudowy A2 między Łodzią i Warszawą. 

Anna Łopaciuk, Dyrektor Programu Infrastruktura z Banku Gospodarstwa Krajowego podjęła temat zabezpieczeń i gwarancji. – W obecnej formie wzorzec umowy cesji, nie stanowi satysfakcjonującego zabezpieczenie dla finansowania bankowego, a konsensusu nie udało się jeszcze wypracować.

Spotkanie z branżą wykonawczą było także okazją do poruszenia zagadnień z obszaru ubezpieczeniowego.  Prezes zarządu Andrzej Maciążek z Polskiej Izby Ubezpieczeń podczas swojego wystąpienia przedstawił wyniki finansowe wg. których w I półroczu zakłady ubezpieczeniowe zebrały ponad 310 mln zł składki co oznacza wzrost w porównaniu z tym samym okresem w 2022 r. Jednocześnie wzrost wypłat z roszczeń zgłoszonych z gwarancji jest bardziej dynamiczny – kwota roszczeń zarejestrowanych w I połowie tego roku wyniosła 125 mln zł – czyli jest o 260 proc. wyższa od kwoty żądanych wypłat w analogicznym okresie w 2022 r. Eksperci ubezpieczeniowi oceniają, że ten gwałtowny wzrost wartości odszkodowań jest spowodowany zdecydowanie większą liczbą upadłości w branży budowlanej i dotyczy to mniejszych przedsiębiorstw – wpływ na to miał też skokowy wzrost cen materiałów budowlanych zwłaszcza w II połowie 2022 r. Eksperci ubezpieczeniowi wskazują jako problemową również zaostrzającą się wojnę cenową wśród wykonawców.  

Piotr Dmitrowski z Departamentu Badań i Analiz Banku Gospodarstwa Krajowego, podczas prezentacji przedstawił jak sytuacja na rynkach światowych wpływa na dynamikę gospodarczą w Europie, również w Polsce. 

Kontynuujemy realizację ambitnych planów inwestycyjnych na drogach krajowych. Podczas spotkania zeprezentowane zostały wstępne plany na 2024 r. I tak w ramach PBDK i PB100 w przyszłym roku zamierzamy ogłosić przetargi na ponad 200 km dróg. Duże inwestycje na drogach krajowych rozłożone są na lata. I choć każdy z etapów realizacyjnych ma kluczowe znaczenie, to dopiero oddanie do ruchu jest tym momentem, w którym wieloletnia praca zaczyna przekładać się na realną poprawę czasu, komfortu i bezpieczeństwa podróży dla tysięcy kierowców. W 2024 roku planujemy oddać do ruchu ponad 175 km nowych dróg krajowych.