Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad

Tunele użytkowane (trzy o łącznej długości 5,1 km): 

• S7 Lubień - Rabka-Zdrój - 2 085 m, 

• S2 Południowa Obwodnica Warszawy - 2 335 m, 

• S1 Szare - Laliki - 678 m. 

Tunele w budowie (osiem o łącznej długości 9,3 km): 

• DK93 w Świnoujściu - 1 480 m, 

• S3 Bolków - Kamienna Góra - 2 300 i 320 m, 

• S1 Przybędza - Milówka - 984 i 834 m, 

• S19 Rzeszów - Babica - 2 250 m, 

• S52 Północna Obwodnica Krakowa - 653 i 496 m. 

Tunele w przygotowaniu (sześć o łącznej długości 11,3 km): 

• S6 Zachodnia Obwodnica Szczecina - 5 000 m, 

• DK79 Zabierzów - 317 m, 

• S19 Jawornik - Domaradz - 2 910 i 960 m, 

• S7 Kiełpin - Warszawa - 1 122 i 1 000 m. 

Zespół ds. standaryzacji wymagań na etapie projektowania, realizacji, utrzymania i zarządzania tunelami (Zespół tunelowy) został powołany zarządzeniem Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad 23 czerwca 2021 r. Do zadań Zespołu należy opracowywanie standardów i wytycznych dla wzorcowych dokumentów stosowanych w GDDKiA przy zadaniach tunelowych. Obejmować będą one zarówno kwestie przygotowania i realizacji inwestycji, jak i późniejszego utrzymania oraz zarządzania oddanymi do ruchu tunelami. 

Efektem prac Zespołu jest opracowanie tzw. Opisu potrzeb i wymagań dla projektowania tuneli. Dokument dotyczy m.in. orientacyjnych danych geometrycznych tunelu, uwarunkowań geotechnicznych i hydrogeologicznych, trwałości tunelu jako obiektu inżynierskiego czy wykorzystywanych materiałów. Uwzględnia również m.in. wymagania podstawowe dla budynków technicznych i centrów zarządzania tunelem, kwestie oświetlenia, wentylacji, monitoringu, sterowania ruchem oraz sygnalizacji pożarowej.  

Zespół tunelowy przedstawił też swoje rekomendacje, które dotyczą m.in. prędkości projektowej oraz powołania specjalnych zespołów do spraw bezpieczeństwa tuneli. W jego skład wchodziliby każdorazowo przedstawiciele właściwego urzędu wojewódzkiego, służb (m.in. Policji, Państwowej Straży Pożarnej i Pogotowia Ratunkowego) oraz pracownicy GDDKiA. 

Zespół tunelowy opracował także zestaw dokumentów do postępowania przetargowego na bieżące utrzymanie tuneli. Wytyczne zobowiązują wykonawcę, na etapie opracowywania projektu i dokumentacji bezpieczeństwa tunelu, do oceny zagrożeń, uwzględniając prognozę ruchu wraz z analizą ryzyka wypadków. Określają też m.in. obsadę centrum zarządzania tunelem oraz wytyczne do automatycznego systemu gaszenia pożaru. 

Podczas spotkania członkowie Zespołu tunelowego zapowiedzieli kontynuację wymiany doświadczeń w zakresie realizowanych i eksploatowanych już tuneli. Zespół pracuje również m.in. nad ujednoliceniem Warunków Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych (WWiORB) dla inwestycji tunelowych oraz systemów sterowania ruchem. Podejmie też działania związane z wdrożeniem technologii BIM (Building Information Modeling) dla zadań tunelowych. 

Celem dokumentu, wypracowanego przez Zespół tunelowy, jest m.in. standaryzacja stosowanych rozwiązań. Umożliwi to w przyszłości np. lepszą współpracę i zastępowalność pracowników poszczególnych centrów zarządzania tunelem. Dokument będzie teraz konsultowany z branżą, co pozwoli na wymianę wiedzy i doświadczeń, zebranych na różnych etapach prac przez wszystkich uczestników procesu inwestycyjnego. 

W Polsce powstają obecnie jedne z najnowocześniejszych obiektów tunelowych w Europie. Realizując inwestycje, czerpiemy z doświadczeń innych państw, gdzie tunele powstawały wcześniej, ale korzystamy też z najnowszych, innowacyjnych rozwiązań (m.in. w obszarze bezpieczeństwa). Oczywiście każdorazowo analizujemy je pod kątem przyszłych kosztów utrzymania i zarządzania danym obiektem. 

Przedstawiciele Wyższego Urzędu Górniczego (WUG) przedstawili uwarunkowania związane z drążeniem tuneli w Polsce. Obecnie nadzorem urzędów górniczych objęte są prace realizowane tzw. metodą górniczą (drążenie).  

WUG opisał dotychczasowe doświadczenia na inwestycjach tunelowych oraz przedstawił problemy na styku prawa budowlanego, geologicznego i górniczego (m.in. w zakresie definicji pojęć czy zakresu odpowiedzialności za poszczególne roboty). Omówione zostały też zagrożenia występujące w trakcie drążenia tuneli. 

Na spotkaniu przedstawione zostały też doświadczenia związane z budową i eksploatacją istniejących tuneli na sieci dróg krajowych. Z tunelu w ciągu drogi ekspresowej S1 w Lalikach (woj. śląskie) w zeszłym roku skorzystało ponad 920 tys. pojazdów. Od otwarcia tunelu na Południowej Obwodnicy Warszawy w ciągu S2 trasę tę pokonało już ponad 20 mln pojazdów (pisaliśmy o tym na naszej stronie internetowej). Z tunelu pod górą Luboń Mały w ciągu S7 Lubień - Rabka-Zdrój kierowcy korzystają dopiero od miesiąca. Inwestycja ma kluczowe znaczenie zarówno w wymiarze regionalnym, jak i krajowym i międzynarodowym. 

Podsumowując spotkanie, wszyscy uczestnicy byli zgodni, że kilka aspektów wymaga dalszych analiz i dyskusji. Wszystko celem zmaksymalizowania efektywności w zakresie realizacji inwestycji tunelowych. Podczas kolejnych spotkań omawiane będą m.in. kwestie rodzajów stosowanej wentylacji, kolumn alarmowych, liczby i częstotliwości lokalizowania przejść ewakuacyjnych z uwzględnieniem aspektów ekonomicznych i technologicznych oraz nawierzchni w tunelach. Kolejne rozmowy będą dotyczyły również tematów zużycia energii do drążenia tuneli oraz ich oświetlenia, utrzymania wyposażenia tuneli i rozwiązań z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii. Zastanowimy się nad optymalizacją w zakresie zasilania awaryjnego tuneli, metod ich drążenia oraz rozpoznania geologicznego na etapie przygotowania dokumentacji projektowej.