Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad

Obecnie 26 głównych wykonawców, samodzielnych lub działających w ramach konsorcjum, realizuje 113 dużych kontraktów. Do GDDKiA zgłoszono 9 322 umowy z 3 549 podwykonawcami oraz dalszymi podwykonawcami robót budowlanych, usług i dostaw. Płatności na nich realizowane są zgodnie z zapisami kontraktowymi. GDDKiA ma jasno określone zasady współpracy oraz narzędzia wspierające i jednakowe konsekwencje wobec braku realizowania zapisów kontraktowych. Przy tak dużej liczbie kontraktów oraz zgłoszonych PUD zdarzają się sytuacje problematyczne. W takich sytuacjach posiadamy odpowiednie narzędzia i mechanizmy, które zabezpieczają interes PUD. 

• Wykonawca musi dokonać zapłaty na rzecz PUD za wykonane i odebrane prace, aby otrzymać własne wynagrodzenie 

• Udokumentowana praca opłacona może być przez wykonawcę lub bezpośrednio przez GDDKiA 

• W kwestiach spornych, należności czekają w depozycie sądowym na rozstrzygnięcie sporu pomiędzy wykonawcą i PUD 

• Kontrakty przewidują kary umowne dla wykonawców za brak płatności na rzecz podwykonawców 

• Na stronie GDDKiA znajduje się poradnik, w którym podwykonawcy mogą znaleźć istotne z ich punktu widzenia informacje

Zgodnie z zawartym kontraktem, wykonawca jest zobowiązany do uregulowania płatności za wykonane i odebrane prace. Dopiero po przedstawieniu dowodów zapłaty wymagalnego wynagrodzenia podwykonawcom robót budowlanych, usług i dostaw, ma prawo ubiegać się o płatność od inwestora. Brak tych dowodów wstrzymuje wypłatę wynagrodzenia za odebrane roboty na rzecz wykonawcy. Jednocześnie wzywamy wykonawcę do uregulowania należności względem PUD. Jeśli nie zostanie to zrealizowane, wówczas po uprzedniej analizie dokumentacji, dokonujemy bezpośredniej płatności na rzecz podmiotu trzeciego (PUD), potrącając kwotę z należności wykonawcy. 

Sytuacja, w której GDDKiA realizuje płatności bezpośrednie, np. w wyniku kłopotów finansowych lub organizacyjnych generalnego wykonawcy, jest rozwiązaniem niestandardowym, umożliwiającym zachowanie płynności finansowej podwykonawców robót budowlanych, usług i dostaw.  

Podczas realizacji zadań z perspektywy 2014-2020, GDDKiA uznając ponad 1800 zgłoszeń, wypłaciła bezpośrednio podwykonawcom ponad 562 mln zł. Ponadto w przypadku blisko 1100 wniosków, po interwencji GDDKiA, wykonawcy dokonali wypłat na rzecz PUD w kwocie ponad 353 mln zł. 

W poprzednich latach wypracowaliśmy rozwiązanie umożliwiające niemal bezzwłoczne zrealizowanie płatności bezpośrednich. Powyższe, ponadstandardowe działania pokazują determinację jak najszybszego dokończenia inwestycji, z jednoczesnym zabezpieczeniem interesu Skarbu Państwa i firm realizujących budowę, zazwyczaj lokalnych przedsiębiorców. 

Tak naprawdę im mniej sytuacji, w których interwencja GDDKiA czy sądu będzie konieczna, tym lepiej. To świadczy o właściwej współpracy pomiędzy podmiotami realizującymi nasze kontrakty.  

Dlatego podkreślamy, informacje o jakichkolwiek nieprawidłowościach muszą do nas docierać niezwłocznie po ich zaistnieniu. Dochodzą do nas różne sygnały i zdarza się, że niektórzy podwykonawcy nie pilnują wszelkich formalności i dokumentacji. Nie otrzymują płatności od wykonawcy, o czym nie wiemy albo dowiadujemy się w momencie, kiedy nie możemy już skutecznie reagować. Podwykonawcy powinni realizować tylko te roboty, usługi lub dostawy, które zostały wprost wskazane w umowach z wykonawcami. Jeżeli wykonują prace wykraczające poza zakres umowy, robią to na własne ryzyko. Generalni wykonawcy muszą też pamiętać o obowiązku zgłaszania do GDDKiA podwykonawców oraz umów z nimi zawieranych. 

Kiedy dojdzie do sytuacji, w której wykonawca i podwykonawcy robót budowlanych, usług i dostaw nie mogą dojść do porozumienia, a sprawa trafia do sądu, wówczas wpłacamy środki będące przedmiotem sporu do depozytu sądowego. Tam czekają na rozstrzygnięcie rozprawy i decyzję sądu. Są to sporadyczne sytuacje, jednak przy takiej liczbie kontraktów takie też się zdarzają. 

Kontrakt reguluje również kwestie sankcji wobec wykonawcy, gdy ten nie wywiązuje się ze zobowiązań wobec podwykonawców lub narusza inne postanowienia dotyczące umów podwykonawczych. Stanowi o tym Subklauzula „Kary umowne” w Warunkach Kontraktu, zgodnie z którą wykonawca zapłaci zamawiającemu kary umowne m.in. 

• za nieprzedłożenie do zaakceptowania zamawiającemu projektu umowy o podwykonawstwo (w tym również umowy o podwykonawstwo z podmiotami udostępniającymi zasoby (PUZ) lub Podwykonawcami PUZ), której przedmiotem są roboty budowlane lub projektu jej zmiany (25 tys. zł za każdy taki przypadek), 

• za nieprzedłożenie w terminie poświadczonej za zgodność z oryginałem kopii zawartej Umowy o podwykonawstwo (w tym również umowy o podwykonawstwo z PUZ lub Podwykonawcami PUZ) lub jej zmiany (25 tys. zł za każdy taki przypadek), 

• za wykonywanie za pomocą Podwykonawców innych robót niż wskazane w umowie o podwykonawstwo (w tym umowie o podwykonawstwo z PUZ lub z Podwykonawcami PUZ), bez zgody zamawiającego (25 tys. zł za każdy taki przypadek). 

Dodatkowo brak płatności ze strony wykonawcy dla podwykonawców może stanowić podstawę odstąpienia przez GDDKiA od kontraktu z winy wykonawcy z wszelkimi tego konsekwencjami. 

Stanowi o tym Subklauzula 15.2 „Odstąpienie przez Zamawiającego”, zgodnie z którą „Zamawiający uprawniony będzie do odstąpienia od Kontraktu, w przypadku konieczności wielokrotnego dokonywania bezpośredniej zapłaty Podwykonawcy lub dalszemu Podwykonawcy, lub konieczności dokonania bezpośrednich zapłat na sumę większą niż 5 proc. wartości Zaakceptowanej Kwoty Kontraktowej.”. 

Ponadto w powiązaniu z z Subklauzulą 13.7 Warunków Umowy (od lutego 2021 r.) na wykonawcę mogą zostać nałożone kary za brak zapłaty lub za nieterminową zapłatę wynagrodzenia należnego podwykonawcy z tytułu zmiany wysokości wynagrodzenia, w przypadku dodatniej waloryzacji wynagrodzenia, w wysokości 5 proc. należnego wynagrodzenia brutto z tytułu waloryzacji, lecz nie więcej niż 15 tys. zł za każdy taki przypadek. 

GDDKiA jako zamawiający i największy inwestor drogowy w Polsce korzysta z mechanizmów, które pozwalają chronić interesy średnich i małych przedsiębiorstw. 

W specjalnej zakładce na naszej stronie internetowej podwykonawcy robót budowlanych, usług i dostaw znajdą schemat płatności, informację jakie dokumenty trzeba złożyć, aby otrzymać należność bezpośrednio od GDDKiA. Są tam też m.in. informacje, o tym co zrobić, aby być podmiotem objętym ustawową ochroną, oraz jakie dokumenty i działania formalno-prawne podejmować, aby uzyskać wynagrodzenie za wykonaną pracę.