Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad

Sprawdziliśmy wskaźniki waloryzacyjne GUS w kontekście najnowszych danych rynkowych. Obserwowany od końcówki 2020 r. dynamiczny wzrost ceny stali wyhamował w III kwartale 2021 r., jednak od końca 2021 r. i w pierwszym kwartale 2022 r. można było zaobserwować już wyraźną tendencję wzrostową. Teraz odnotowaliśmy spadek. W kwietniu 2022 r. obserwowaliśmy także delikatne spadki cen asfaltów. Wzrost cen paliw nieco wyhamował. 

Wskaźniki waloryzacyjne dla obu koszyków (bitum i beton) względem poprzedniego miesiąca, zanotowały wzrost (patrz wykresy poniżej). 

Od stycznia 2019 r. do stycznia 2022 r., w oparciu o dostępne dane opublikowane przez GUS, wskaźnik korygujący ceny dla nawierzchni bitumicznej wyniósł 1,1360, natomiast dla nawierzchni betonowej 1,1398. Biorąc pod uwagę rynkowe ceny i dane GUS, należy uznać, że wyliczone w oparciu o nowy mechanizm waloryzacyjny wskaźniki, oddają realny obraz zmian cen na rynku. 

Obecnie limit waloryzacyjny wynosi (+/-) 10 proc., co oznacza, że maksymalna dopłata bądź korekta nie wyniesie więcej niż 10 proc. od wartości Zaakceptowanej Kwoty Kontraktowej w umowie z wykonawcą. Dotyczyć będzie wszystkich przetargów ogłaszanych w tym roku na zadaniach realizowanych w systemie Projektuj i buduj. Uwzględniając tę zmianę, wykonawcy będą mogli składać wyważone i dobrze skalkulowane oferty. Szerzej o zmianie limitu pisaliśmy już na naszej stronie internetowej. 

W przypadku kontraktów realizowanych w systemie Projektu i buduj waloryzacja w praktyce jest stosowana miesięcznie począwszy od miesiąca, za który zostało wystawione pierwsze Przejściowe Świadectwo Płatności za wykonane roboty budowlane. 

Warto podkreślić, że od stycznia 2021 r. waloryzację wprowadzono do zapisów nowej ustawy Prawo zamówień publicznych. Ustawa przewiduje m.in. obowiązek zawarcia w umowie na roboty budowlane (zawartej na okres dłuższy niż 12 miesięcy) postanowienia o zasadach wprowadzenia zmian w wysokości wynagrodzenia należnego wykonawcy w przypadku, gdy zmienią się ceny materiałów na rynku lub wysokość innych kosztów istotnych dla realizacji zamówienia. 

Nowa waloryzacja opiera się na rozliczeniach w oparciu o zmianę wartości „koszyka waloryzacyjnego”. W skład „koszyka”, składającego się z głównych elementów cenotwórczych wpływających na ostateczny bilans kosztowy kontraktu, wchodzą ceny produkcyjne: paliwa, cementu, asfaltu, stali, kruszywa oraz średnie wynagrodzenia pracowników branży (wszystkie z ustalonymi stałymi wagami). 

Dodatkowo pod uwagę brany będzie indeks zmiany cen towarów i usług konsumpcyjnych - wskaźnik inflacyjny (CPI), który odzwierciedla pozostałe elementy cenotwórcze, które nie zostały wyodrębnione w „koszyku” (np. produkty spożywcze, usługi edukacyjne, usługi hotelowe). 

Przewidywalne i dające się skalkulować ryzyko, równa się stabilizacja. Jednym z głównych założeń nowych zasad waloryzacyjnych jest to, że jedną połowę ryzyka związanego ze wzrostem kosztów realizacji kontraktów przejmują wykonawcy, a drugą połowę zamawiający (GDDKiA). Przyjęto, że 50 proc. wartości kontraktu podlega waloryzacji. Takie podejście ma zapobiec sytuacji niekontrolowanego i nieograniczonego wzrostu kosztów inwestycji drogowych. 

Podczas organizowanych cyklicznie spotkań z przedstawicielami branży wykonawczej, zawsze apelujemy o profesjonalną wycenę składanych ofert. Również pod kątem aktualnych kosztów usług i materiałów oraz dostępności na rynku niezbędnych kadr oraz sprzętu. Należy pamiętać, że nie zawsze wygrywa najtańsza oferta, a odpowiednia wycena robót pozwoli na skuteczną i terminową realizację prac w przyszłości. 

I właśnie ta przyszłość jest tutaj kluczowa. Zmiany w ogólnoświatowej gospodarce wywołane wojną w Ukrainie przełożyły się na zmianę podejścia potencjalnych wykonawców do składanych ofert. W kwietniu poznaliśmy oferty w pięciu przetargach - trzech na realizację S17 pomiędzy Zamościem i Hrebennem oraz dwóch na rozbudowę DK22. Średnia ofert w tych przetargach to 100 proc. naszych szacunków. Możemy wyróżnić jednak dwa trendy, które odzwierciedlają ryzyka uwzględnione przez potencjalnych wykonawców. W przypadku rozbudowy DK22, która ma się rozpocząć już w tym roku i wykonawcy zapewne obawiają się ryzyka wzrostu cen materiałów, oferty przewyższają wartość naszych szacunków. Z kolei najniższe ceny na realizację S17, gdzie prace w terenie rozpoczną się dopiero w 2024 r. (wcześniej wykonawcy sporządzą projekty i uzyskają decyzje ZRID), stanowią ok. 95 proc. łącznego budżetu przeznaczonego na ich realizację. Średnia cena 1 km drogi ekspresowej z tych przetargów to ok. 38,2 mln zł. Więcej o sytuacji w przetargach ogłaszanych przez GDDKiA pisaliśmy w naszych materiałach: 

• Przetargi w toku - sprawdzamy! 

• Nie tylko odwołania wydłużają przetargi 

Aby zapewnić stabilność sektora budownictwa drogowego w Polsce, podnieśliśmy limit waloryzacji w całym cyklu życia inwestycji. 

Po wprowadzonych zmianach, 10-procentowy limit waloryzacyjny obejmuje umowy zawierane na wszystkich etapach prac nad inwestycją drogową. Od opracowania dokumentacji przygotowawczej, poprzez projekt, aż po roboty budowlane i nadzór nad realizacją kontraktu. Nowy limit waloryzacyjny obejmie też długookresowe prace związane z utrzymaniem istniejących dróg. Szerzej pisaliśmy o tym w komunikacie z 29 marca br.