Główny Inspektorat
Transportu Drogowego

Od 1 lipca 2013 r. zostanie wprowadzony także i na Węgrzech elektroniczny system pobierania proporcjonalnej do przejechanej odległości opłaty drogowej (UD), który będzie obowiązywał na wyznaczonych odcinkach węgierskiej sieci dróg (autostrady, drogi szybkiego ruchu i drogi główne) o łącznej długości 6513 km. Nowy system o nazwie HU-GO spełnia wymagania technologiczne Unii Europejskiej, oraz odpowiada wytycznym Europejskiej Usługi Opłaty Elektronicznej (EETS).
Obowiązek uiszczania proporcjonalnej do przejechanej odległości opłaty drogowej dotyczy pojazdów ciężarowych o największej łącznej dopuszczalnej masie przekraczającej 3,5 tony (aktualne kategorie pojazdów D1 i B2 NIE są więc objęte!). Wielkość tej opłaty proporcjonalnej do przejechanej odległości zależy od rodzaju wykorzystywanej drogi (autostrada, droga szybkiego ruchu lub droga główna), kategorii pojazdu samochodowego (J2, J3, J4) jak i jego klasyfikacji ekologicznej. Sieć dróg o długości 6513 km, wciągnięta w system HU-GO praktycznie obejmuje wszystkie trasy nadające się do przewozu ładunku, dlatego niemożliwe jest jej ominięcie.
Rząd Węgierski wyznaczył Spółkę Állami Autópálya Kezelő Zrt (ÁAK) (Państwowy Zarządca Autostrad S.A.) do spełnienia zadań związanych z pobieraniem opłat i generalną dostawą usługi opłaty elektronicznej, ale będzie ona odgrywała ważną rolę także we wsparciu kontroli.

Oznaczenie pojazdów o dmc powyżej 3,5 tony:
J2: pojazdy ciężarowe 2 - osiowe,
J3: pojazdy ciężarowe bądź zestawy pojazdów 3 - osiowe,
J4: pojazdy ciężarowe bądź zestawy pojazdów 4 - osiowe i więcej.
D1: motocykle, samochody osobowe o dmc do 3,5 t oraz samochody osobowe o dmc do 3,5 t wraz z przyczepą;
B2: pojazdy kempingowe i autobusy o dmc powyżej 3,5 t oraz samochody kempingowe i autobusy o dmc powyżej 3,5 t wraz z przyczepą.
Pojazdy innych kategorii, tj. D1 i B2 nie zostaną na razie objęte nowym elektronicznym systemem poboru opłat, wobec tych kategorii pojazdów stosowany będzie w dalszym ciągu obecnie funkcjonujący system e-winietowy.

W jaki sposób można zgłosić opłatę drogową w nowym systemie?

W systemie HU-GO opłatę drogową można zgłosić w dwojaki sposób:
(1) za pomocą urządzenia pokładowego (za pośrednictwem podmiotu działającego na Węgrzech)
(2) wykupionym z góry biletem na określoną trasę (relację).

Należy podkreślić, że bez rejestracji u dostawcy usługi opłaty drogowej (czyli u Spółki Állami Autópálya Kezelő Zrt.) jedynie w drugim przypadku, czyli biletem na określoną trasę można uzyskać uprawnienie do korzystania z dróg. Rozpoczęcie rejestracji przewidywane jest od 20 czerwca 2013 r. na portalu obsługi klientów systemu (www.hu-go.hu), który ma być niedługo uruchomiony, oraz w wyznaczonych do tego punktach sprzedaży.

1. Korzystanie z usług podmiotów pobierających opłaty (pośredników)
Dla użytkowników, którzy często korzystają z węgierskiego obszaru poboru opłat, może stanowić wygodne rozwiązanie zgłoszenie opłaty drogowej za pomocą urządzenia pokładowego, udostępnionego przez podmioty pobierające opłaty (pośredników), które typowo są węgierskimi przedsięwzięciami udzielającymi usługi monitorowania floty pojazdów. Warunkiem stosowania tego urządzenia jest wstępna rejestracja użytkownika u dostawcy usługi opłaty drogowej (ÁAK), oraz zawarcie umowy z takim podmiotem (pośrednikiem).
Użytkownicy uiszczają swoje należności przedpłatą (prepaid), co oznacza, że ich konto bieżące założone w trakcie rejestracji (i prowadzone przez dostawcę usługi opłaty drogowej, czyli ÁAK) powinno być z góry naładowane. Bilans na tym rachunku stanowi bowiem pokrycie do korzystania z obszaru poboru opłat.
2. Bilet na daną trasę (relację)
Użytkownicy dróg na internetowym portalu obsługi klienta systemu HU-GO (na wkrótce uruchomionej stronie www.hu-go.hu) lub w terminalach (kioskach), które będą umieszczone w punktach sprzedaży utworzonych na terenie kraju (punkty obsługi klientów, detaliści) będą mieli możliwość wstępnego zaplanowania swojej trasy. Do tego potrzebne będzie zaznaczenie na mapie punktu początkowego i końcowego trasy (oraz max. 4 punktów pośrednich) i podanie najważniejszych danych dotyczących pojazdu (numer rejestracyjny, znak kraju, klasa ekologiczności, liczba osi, największa łączna masa dopuszczalna, deklaracja dot. zakazu ruchu TIR-ów, wysokość pojazdu, itd.).
Bilet na daną trasę należy każdorazowo wykupić przed korzystaniem z drogi podlegającej opłacie (termin kupna max. 30 dni przed przejazdem). Nabyty w ramach przedsprzedaży bilet na daną trasę będzie ważny do 2 dni kalendarzowych, a bilet na daną trasę wykupiony bezpośrednio przed skorzystaniem z odcinka podlegającego opłacie, do końca następnego dnia kalendarzowego, i w obydwu przypadkach uprawnia do jednokrotnego przejazdu wyłącznie po zaplanowanej trasie.
Ta usługa jest korzystna dla takich użytkowników, którzy nieregularnie korzystają z węgierskiego obszaru poboru opłat, ale przejeżdżających po zaplanowanych z góry trasach. To rozwiązanie funkcjonuje podobnie jak metoda stosowana w Niemczech, z tą znaczna różnicą, że nierejestrowani użytkownicy uiszczają zapłatę nie poprzez terminal (urządzenie do zaplanowania trasy), lecz w kasie w biurach obsługi klienta lub u detalisty.
Biura obsługi klienta i punkty sprzedaży
Spółka Állami Autópálya Kezelő Zrt. planuje otworzyć w sumie 20 biur obsługi klienta dla potrzeb systemu HU GO (w celu załatwiania spraw i sprzedaży). Oprócz tego, w pobliżu przejść granicznych w miejscowościach Hegyeshalom i Rajka otwiera się dodatkowo 3 punkty sprzedaży (formy zapłaty: gotówka - HUF i EURO, karta bankowa, karty paliwowe zakontraktowanych partnerów).
Spółka ÁAK oprócz powyższych planuje rozbudowanie rozległej sieci detalistów składającej się z blisko 1700 punktów sprzedaży na terenie całego kraju, obejmujących również i przejścia graniczne. W części tych punktów oprócz nabycia biletów na daną trasę będzie możliwe również i kupno urządzeń pokładowych krajowych podmiotów pobierających opłaty (pośredników).
Bilety na daną trasę można kupić - oprócz wymienionych punktów - również i na wkrótce uruchomionym do obsługi klientów portalu systemu HU-GO, na stronie www.hu-go.hu.
Kontrola uiszczenia opłaty
W węgierskim systemie UD kontrola uiszczenia opłaty zasadniczo odbywać się będzie za pomocą zainstalowanych w sposób trwały stacji kontroli oraz ruchomych urządzeń kontrolnych zainstalowanych w pojazdach (bez potrzeby zatrzymania ruchu). Techniczna infrastruktura, która uzupełnia oraz rozszerza istniejący system kontroli Spółki ÁAK będzie przydatna do pełnego odczytu (zebrania) - niezależnie od warunków atmosferycznych i widoczności, bez względu na porę dnia - dane niezbędne do ustalania, czy dany pojazd podlega opłacie drogowej.
Zainstalowane w sposób trwały stacje kontroli rozpoznają i zapisują wszystkie istotne dane dotyczące pojazdów przejeżdżających przez przekrój kontolowany przez nich (zdjęcie, znak kraju, numer rejestracji, liczba osi, itd.). Ruchome urządzenia kontrolne różnią się od trwałych stacji tym, że mogą one kontrolować pojazdy będące w ruchu w dowolnym punkcie sieci drogowej, w ciągle i niespodziewanie zmieniających się okresach czasu i miejscach.
Na podstawie zarejestrowanych za pomocą powyżej opisanych narzędzi danych oraz ustalanej na ich podstawie klasy pojazdu można jednoznacznie określić, jaką opłatę dany pojazd na konkretnym odcinku powinien uiścić.
W utworzonym na Węgrzech systemie pobierania opłaty drogowej proporcjonalnej do przejechanej odległości oprócz istniejacych urządzeń kontroli opłaty będą zainstalowane 74 nowe trwałe stacje kontrolne oraz 45 nowych ruchomych jednostek kontrolnych, aby móc realizować ciągłą kontrolę rozszerzoną do poziomu krajowego obszaru poboru opłat oraz wspierać wykonanie zadań oficjalnych. Sankcje przeciwko nieuprawnionym użytkownikom dróg będzie wymierzała Policja, która na te potrzeby otrzyma 50 nowych jednostek mobilnych. Oprócz tego, po stronie wyjazdu na drogowych przejściach granicznych będą lokalizowane dodatkowe punkty kontrolne. Nieuprawnione korzystanie z dróg podlega karze grzywny.
W przypadku wykrycia wykroczeń wymierzanie kary grzywny może nastąpić w dwojaki sposób:
* w przypadku kontroli drogowej - poprzez zatrzymanie - przeciwko użytkownikowi drogi;
* w przypadku kontroli bez zatrzymania, z zastosowaniem zasady tzw. obiektywnej odpowiedzialności - przeciwko zarejestrowanemu w ewidencji pojazdów właścicielowi lub przewoźnikowi.
W przypadku osób zagranicznych karę wymierzoną bez zatrzymania na miejscu można pobrać w późniejszym terminie, czyli w czasie gdy nieuprawniony użytkownik dróg ponownie wróci na Węgry.

Dalsze informacje
Szczegółowe informacje można znaleźć na portalu dla obsługi klientów systemu HU-GO, czyli na niedługo uruchomionej stronie internetowej www.hu-go.hu, oraz osobiście w biurach obsługi klienta Spółki ÁAK.