Główny Inspektorat
Transportu Drogowego

Inspekcja Transportu Drogowego została powołana ustawą z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym. Utworzenie tej wyspecjalizowanej służby wynikało z konieczności zapewnienia uczciwej konkurencji w transporcie drogowym, poprawy bezpieczeństwa ruchu i ochrony środowiska. Powołanie Inspekcji Transportu Drogowego było także spełnieniem jednego z wymogów akcesyjnych Unii Europejskiej i stanowiło gwarancję wiarygodności Polski jako państwa graniczącego z Unią i ubiegającego się o członkostwo we Wspólnocie. W organizowaniu Inspekcji uczestniczyli eksperci - przedstawiciele Francji i Niemiec, którzy w ramach projektu bliźniaczego PHARE PL 9908.01 - "Przygotowanie podstaw prawnych i utworzenie Inspekcji Transportu Drogowego" doradzali w sprawie określenia zakresu zadań i organizacji Inspekcji, szkolenia kandydatów i wdrożenia środków informatycznych. Analogiczne formacje działają na terenie państw Unii Europejskiej m. in. we Francji, Niemczech, Belgii i Wielkiej Brytanii. W procesie tworzenia Inspekcji wykorzystywane były doświadczenia tych służb.

W dniu 1 października 2002 r. pierwszych 80 inspektorów ITD rozpoczęło pracę na drogach całej Polski. Od rozpoczęcia działalności kontrolnej w październiku 2002 roku ITD ma za sobą już dziewiętnaście lat funkcjonowania. Inspektorzy Transportu Drogowego przeprowadzili ponad 2,6 miliona kontroli drogowych. Działania te przyczyniają się do wzrostu poziomu przestrzegania przepisów obowiązujących w transporcie drogowym, w szczególności w zakresie czasu pracy kierowców i przewozu materiałów niebezpiecznych, co wpływa na poprawę bezpieczeństwa i porządku w ruchu drogowym. Mają również wpływ na poprawę stanu technicznego pojazdów ciężarowych i autobusów poruszających się po polskich drogach. Od powstania Inspekcji stopniowo zwiększano kompetencje i zadania. Do zadań Inspekcji dodano kontrolę wprowadzanych do obrotu ciśnieniowych urządzeń transportowych (2004 rok) i kontrolę rodzaju używanego paliwa (2005 rok). W roku 2007 Inspekcja Transportu Drogowego uzyskała natomiast nowe zadania związane z wdrożeniem w Polsce dyrektywy 2006/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie minimalnych warunków wykonania rozporządzeń Rady (EWG) nr 3820/85 i 3821/85 dotyczących przepisów socjalnych odnoszących się do działalności w transporcie drogowym oraz uchylającej dyrektywę Rady 88/599/EWG (Dz. Urz. UE L 102 z 11.4.2006, str. 35), stając się podstawowym organem realizującym zadania kontrolne przewidziane w dyrektywie.

W październiku 2004 r. Inspekcja Transportu Drogowego przystąpiła do Europejskiej Kontroli Drogowej (Euro Contrôle Route), międzynarodowej organizacji zrzeszającej obecnie 14 państw Unii Europejskiej. Do jej głównych zadań należy wymiana informacji, koordynacja działań kontrolnych oraz prowadzenie wspólnych szkoleń inspektorów. Współpraca w ramach ECR ma na celu poprawę efektywności działalności kontrolnej w transporcie drogowym na terenie UE, co ma przyczyniać się do poprawy poziomu przestrzegania prawa i promowania uczciwej konkurencji w tej dziedzinie życia gospodarczego.

Po raz kolejny rozszerzono zakres działalności Inspekcji na mocy ustawy z dnia 29 października 2010 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. Nr 225, poz. 1466). 1 stycznia 2011 r. Inspekcja Transportu Drogowego uzyskała uprawnienia do kontroli samochodów osobowych w przypadku uzasadnionego podejrzenia wobec kierującego, że kieruje pojazdem w stanie nietrzeźwości lub stanie po użyciu alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu, w przypadku zarejestrowania naruszenia przepisów ruchu drogowego przy użyciu przyrządów kontrolno-pomiarowych lub urządzeń rejestrujących albo w przypadku stwierdzenia rażącego naruszenia przepisów ruchu drogowego lub spowodowania zagrożenia bezpieczeństwa.

30 grudnia 2010 roku na mocy zarządzenia nr 103 Prezesa Rady Ministrów nadano nowy statut Głównemu Inspektoratowi Transportu Drogowego i utworzono nowe biura – Centrum Automatycznego Nadzoru nad Ruchem Drogowym (CANARD) oraz Biuro ds. Elektronicznego Poboru Opłat (BEPO). Do zadań Centrum należy realizacja nowych zadań związanych z ujawnianiem za pomocą stacjonarnych urządzeń rejestrujących naruszenia przepisów ruchu drogowego polegających na przekraczaniu dozwolonej prędkości oraz niestosowaniu się do sygnałów świetlnych. W zarządzeniu nr 103 określono również utworzenie 10 delegatur terenowych GITD, które niezależnie od realizacji podstawowych zadań ITD wykonują także zadania związane z obsługą i utrzymaniem urządzeń.

BEPO natomiast objęło nadzorem kontrolnym wyznaczone odcinki drogowe w ramach systemu elektronicznego poboru opłat drogowych. Zgodnie z art. 13l, ust.1 pkt 2 ustawy o drogach publicznych uprawnionymi do kontroli prawidłowości uiszczenia opłaty elektronicznej, w tym kontroli używanego w pojeździe urządzenia, o którym mowa w art. 13i, ust. 3 ustawy o drogach publicznych oraz nakładania i pobierania kar pieniężnych, o których mowa w art. 13k ustawy o drogach publicznych, są m.in. inspektorzy transportu drogowego.

Od 1 stycznia 2011 r. Główny Inspektor Transportu Drogowego uzyskał kompetencje Ministra Infrastruktury w zakresie wydawania uprawnień (licencji, zezwoleń i zaświadczeń oraz świadectw kierowcy) w międzynarodowym transporcie drogowym. Dawniej zajmowało się tym Biuro Obsługi Transportu Drogowego należące do struktury organizacyjnej dawnego Ministerstwa Infrastruktury. Obecnie biuro związane z realizacją zadań w powyższym zakresie nosi nazwę – Biuro ds. Transportu Międzynarodowego.

Inspekcją Transportu Drogowego kieruje Główny Inspektor Transportu Drogowego jako centralny organ administracji rządowej, podległy ministrowi właściwemu do spraw transportu.

Prezes Rady Ministrów, z dniem 10 stycznia 2024 roku, na wniosek ministra infrastruktury Dariusza Klimczaka, powierzył pełnienie obowiązków Głównego Inspektora Transportu Drogowego Arturowi Czapiewskiemu.

Główni Inspektorzy Transportu Drogowego od 2001 r. 

Seweryn Kaczmarek: 10 grudnia 2001 r. – 27 lutego 2007 r.  
Paweł Usidus: 28 lutego 2007 r. – 20 grudnia 2007 r.
Tomasz Połeć: 21 grudnia 2007 r.– 5 stycznia 2016 r. 
Alvin Gajadhur: 7 kwietnia 2017 – 4 stycznia 2024 r. (wcześniej od 6 stycznia 2016 r. do 6 kwietnia 2017 r. powierzenie pełnienia obowiązków GITD)