Główny Inspektorat
Transportu Drogowego

W myśl art. 56 ust. 2 Ustawy o Transporcie Drogowym Inspektor ma prawo prowadzenia czynności wyjaśniających w sprawach o wykroczenia, kierowania do sądu wniosków o ukaranie oraz udziału w rozprawach przed sądami powszechnymi w charakterze oskarżyciela publicznego (…).
Podstawą żądania od właściciela pojazdu przez Głównego Inspektora Transportu Drogowego informacji komu powierzył on pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie, jest przepis art. 78 ust. 4 ustawy Prawo o Ruchu Drogowym. Nakłada on na właściciela pojazdu obowiązek wskazania na żądanie uprawnionego organu, komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w momencie naruszenia.
Sankcja za "niewskazanie" zawarta jest w art. 96 § 3 k.w.: "Tej samej karze podlega, kto wbrew obowiązkowi nie wskaże na żądanie uprawnionego organu, komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie."

Art. 129g ust. 2 Prawo o Ruchu Drogowym stanowi, iż Inspekcja Transportu Drogowego wykonując zadania związane z ujawnianiem za pomocą stacjonarnych urządzeń rejestrujących zainstalowanych w pasie drogowym naruszeń ruchu drogowego w zakresie przekraczania dopuszczalnej prędkości oraz niestosowania się do sygnałów świetlnych rejestruje dane obejmujące, m.in. dane właściciela lub posiadacza, lub kierującego pojazdem, prowadzi czynności o wykroczenia w sprawach tych naruszeń.
Ponadto Główny Inspektor Transportu Drogowego (co wynika z treści art. 129h ust. 3 PRD) ustala właściciela lub posiadacza pojazdu na podstawie m.in. informacji uzyskanych w związku z prowadzonym postępowaniem. Tym samym jasno zostało wskazane, iż Inspekcja Transportu Drogowego ma prawo pozyskiwać dane dotyczące kierującego pojazdem w toku prowadzonego postępowania.
Rozpatrując powyższe kwestie przez pryzmat konstytucyjnej zasady legalizmu, uprawnionym organem, o którym mowa w art. 78 ust. 4 PRD jest niewątpliwie każdy organ prowadzący postępowanie przygotowawcze w sprawie o przestępstwo lub czynności wyjaśniające w sprawie o wykroczenie, jeżeli zdobycie informacji, o tym, kto w danym momencie prowadził pojazd, jest podyktowane potrzebami prowadzonego postępowania.
Niezależnie od faktu, iż GITD funkcjonuje zgodnie z literą prawa od dawna postulujemy zmianę trybu procedowania ujawnionych naruszeń z trybu wykroczeniowego na administracyjny. Będzie on zdecydowanie szybszy, bardziej przejrzysty i czytelny dla obywateli. Analogiczne rozwiązania zostały wprowadzone w krajach UE po wdrożeniu automatycznych systemów nadzoru nad ruchem drogowym. Tryb administracyjny pozwoli m.in. ścigać sprawców naruszeń na terenie całej UE, natomiast odpowiedzialność za nie z definicji przeniesiona będzie na właściciela pojazdu. Radykalnie zmniejszą się także wydatki Skarbu Państwa z tytułu obsługi procesowej.