Polska w Gruzji

Położenie geograficzne, ludność, obszar, stolica, język urzędowy

Gruzja leży na Kaukazie Południowym. Jej powierzchnia wynosi 69,7 tys. km⊃2;, w tym poza kontrolą Tbilisi pozostaje Abchazja - 8,55 tys km2 i Osetia Płd. - 3,9 tys. km2. Gruzja graniczy z Rosją, Azerbejdżanem, Armenią, Turcją. Na zachodzie jest ograniczona Morzem Czarnym. Długość granic to 1969 km (z czego 1660 km to granice lądowe).
 
Gruzję zamieszkuje 3,7 mln mieszkańców, według wyników spisu powszechnego z listopada 2014. Według jedynych dostępnych pełnych danych spisu powszechnego z 2002 r., 83,4% mieszkańców to Gruzini, 6,3% Azerbejdżanie, 4,5% Ormianie, 1,5% Rosjanie.
 
Stolicą jest Tbilisi, które według oficjalnych danych zamieszkuje ok. 1,2 mln mieszkańców. Wskaźnik urbanizacji wynosi 57%.
 
Językiem urzędowym jest gruziński, zapisywany przy pomocy unikalnego gruzińskiego alfabetu. W oficjalnych i biznesowych kontaktach międzynarodowych najczęściej używany jest j. angielski. Popularny jest także j. rosyjski (głównie wśród starszego pokolenia).

Warunki klimatyczne

Kraj składa się z dwóch części: wilgotnej, bliżej morza podzwrotnikowej Gruzji Zachodniej oraz bardziej suchej, miejscami stepowej Gruzji Wschodniej. Są one rozdzielone niewysokim pasmem gór Suramskich (Lichskich), które są jednocześnie łącznikiem z Kaukazu z Małym Kaukazem. Górzyste ukształtowanie terenu przekłada się na wyraźną piętrowość klimatu. Między pasmami górskimi rozpościerają się to żyzne niziny, (m.in. Kolchidzka, Alazańska) i równiny (Kartlia).

Główne bogactwa naturalne

Głównymi bogactwami naturalnymi są zasoby hydroenergetyczne, złota, rud miedzi, złoża metali nieszlachetnych (gł. mangan) i węgla oraz lasy (ok. 40% powierzchni kraju), źródła wód naturalnych, mineralnych. Gruzja nie posiada istotnych udokumentowanych złóż węglowodorów, lecz ze względu na położenie geograficzne jest ważnym obszarem tranzytowym ropy i gazu (przede wszystkim z regionu Morza Kaspijskiego).

System walutowy, kurs i wymiana

Narodową walutą Gruzji jest Gruziński Lari (GEL), 1  GEL dzieli się na 100 tetri. Wymiana walut zagranicznych jest możliwa zarówno w bankach jak i w gęstej sieci kantorów. Zgodnie z prawem gruzińskim, nie jest możliwe płacenie w innej walucie niż GEL. Kwoty np. wynajmu mieszkań czy wynagrodzeń bywają podawane w dolarach lub euro, jednak rozliczane są w głównie w GEL, według aktualnego kursu.

Jednym z zasadniczych ryzyk makroekonomicznych jest relatywnie wysoka niestabilność kursu GEL. Przykładowo, w ciągu 2019 r. GEL stracił do dolara amerykańskiego 6.7%. Dalsze spadki miały miejsce w 2020 r. i w 2021 r. w związku z pandemią koronawirusa.

Religia

Ponad 80% mieszkańców Gruzji deklaruje przynależność do Gruzińskiego Kościoła Prawosławnego, 10% obywateli to muzułmanie, 4% należy do Ormiańskiego Kościoła Apostolskiego, 2% do Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej.

Wykaz dni świątecznych i wolnych od pracy

Nowy Rok – 1, 2 stycznia
Boże Narodzenie – 7 stycznia
Chrzest Pański – 19 stycznia
Dzień Matki – 3 marca
Międzynarodowy Dzień Kobiet – 8 marca
Wielkanoc – data ruchoma, wyznaczana według kalendarza juliańskiego (prawosławnego)
Dzień Wspomnienia Zmarłych – data ruchoma, dzień po Wielkanocy
Dzień przyjęcia Aktu Odzyskania Niepodległości – 9 kwietnia
Dzień Zwycięstwa – 9 maja
Dzień Św. Andrzeja (apostoła)– 12 maja
Dzień Niepodległości – 26 maja
Dzień Najświętszej Marii Panny – 28 sierpnia
Mcchetoba (święto dawnej stolicy)– 14 października
Giorgoba (dzień patrona Gruzji)– 23 listopada

Infrastruktura transportowa

Gruzja ze względu na położenie geograficzne jest ważnym ogniwem korytarza transportowego łączącego Europę i Turcję z Kaukazem Południowym i regionem kaspijskim. Znacząca część transportu w Gruzji to tranzyt międzynarodowy. Sieć drogowa wynosi 20,392 km.

• Lotniska

W Gruzji funkcjonują trzy międzynarodowe lotniska cywilne: Tbilisi, Kutaisi oraz Batumi, a także małe lotniska cywilne w Mestii (Swanetia), Ambrolauri (Racza) oraz Natakhtari (pod Tbilisi). Z Polski istnieją regularne bezpośrednie połączenia z Warszawy do Tbilisi (PLL LOT) oraz z Gdańska, Katowic, Krakowa, Poznania, Warszawy i Wrocławia do Kutaisi (Wizz Air). Sezonowo uruchamiane są także rejsy czarterowe do Batumi.

• Przejścia drogowe

Główne przejście graniczne na granicy z Turcją to całodobowe drogowe Sarpi (k. Batumi), kolejne, w zimie otwarte tylko za dnia, działa w Wale (k. Achalcyche) oraz Kartsachi (k. Ahalkalaki). Kolejne przejście w okolicach Ahalkalaki jest w trakcie budowy. Na granicy z Rosją jedyne działające przejście to przejście drogowe w Wierchnym Larsie koło Stepancmindy, od 2013 roku dostępne także dla obywateli UE. Na granicy z Azerbejdżanem główne przejście to drogowe i kolejowe w Czerwonym Moście około 64 kilometrów od Tbilisi oraz drogowe w Lagodechi u podnóża Wielkiego Kaukazu. Główne przejście drogowe i kolejowe na granicy z Armenią to Sadachlo na południe od Tbilisi, istotne jest też przejście drogowe w Dżawachetii - Ninotsminda oraz w Kvemo Kartli - Guguti.

Ministerstwo Spraw Zagranicznych odradza wszelkie próby wjazdu do Gruzji z terytorium Federacji Rosyjskiej przez tereny separatystycznej Abchazji i Regionu Cchinwali (Osetia Południowa).  Zgodnie z gruzińskim prawem wjazd do kraju z ww. terytoriów jest nielegalny i podlega karze pozbawienia wolności lub grzywny. Jednocześnie, ze względu na brak gwarancji bezpieczeństwa, Ambasada stanowczo odradza przekraczania linii administracyjnych separatystycznych terytoriów, także z obszarów kontrolowanych przez władze gruzińskie.

• Koleje

Gruzińskie koleje operują na szerokim rozstawie szyn (1520 mm), łączna długość sieci wynosi 2000 km. Główna linia kolejowa łączy porty w Batumi i Poti z Tbilisi i dalej z Armenią i Azerbejdżanem. Od niej odgałęziają się drugorzędne linie, m.in. w kierunku Zugdidi, Ahalcyhe, Telawi. Przepustowość głównej linii to 28 mln ton rocznie, w ostatnich latach maksymalne przewozy osiągały 21-22 mln ton. W 2017 r. uruchomiono linię towarową Baku-Tbilisi-Kars, a jej przepustowość początkowo ma wynosić 6,5 mln ton rocznie. Jest to pierwsze połączenie kolejowe z Turcją i dalej z Europą. Rozpoczęte są także prace zw. z budową obwodnicy kolejowej Tbilisi i zamknięciem linii przez centrum miasta, jednak przyszłość i ostateczny kształt tego projektu nie jest znany. Linia kolejowa w kierunku Rosji przez separatystyczną Abchazję jest nieczynna, a ze względów politycznych perspektywy jej ponownego uruchomienia są znikome.

• Porty

Na wybrzeżu Morza Czarnego funkcjonują cztery porty: Poti (promowo-towarowy), Batumi (promowo-towarowy), Kulewi (naftowy) i Supsa (naftowy-eksportowy).

Poti to największy port Gruzji i aktualnie drugi na Morzu Czarnym. Ok. 70% przeładunku trafia do Armenii i Azerbejdżanu. Port obsługuje ładunki sypkie, płynne, kontenery, ro-ro, wagony kolejowe i promy towarowo-pasażerskie. Terminal kontenerowy obsłużył w 2014 r. 385 tys. TEU. Planowana jest budowa dwóch głębokowodnych nadbrzeży. Większościowym właścicielem i operatorem portu jest APM Terminals (Maersk).

Port w Batumi obsługuje przeładunek ropy, kontenery, ładunki sypkie, wagony kolejowe oraz ruch pasażerski. Terminal naftowy w 2012 przerobił ponad 5 mln ton,  terminal kontenerowy 44 tys. TEU. Port należy do kazachskiej spółki KazTransOil. Port pasażerski odprawia ok. 180 tys. os. rocznie.
Na wybrzeżu działają dwa porty naftowe, oba: Supsa, należący do BP, zaopatrywany przez ropociąg Baku-Supsa oraz Kulewi należący do azerskiego SOCARu, obsługiwany przez linię kolejową. W Poti także działa terminal paliwowy należący do holdingu Petrocas Energy Group.

Rozpoczęto także projekt budowy portu głębokowodnego w północnej części wybrzeża (Anaklia), jednak jego realizacja w najbliższych latach stoi pod znakiem zapytania.

Obowiązek wizowy

Obywatele Polscy, bez względu na cel podróży, mogą wjechać do Gruzji w ruchu bezwizowym oraz przebywać do 365 dni. W ciągu tego okresu muszą opuścić terytorium Gruzji, przy czym kolejny ich wjazd rozpoczyna nowy okres 365 dni w ruchu bezwizowym. Obywatele RP nie podlegają również obowiązkowi meldunkowemu. Szczegółowe informacje i rekomendacje dotyczące wjazdu i pobytu do Gruzji znajdują się na stronie Wydziału Konsularnego.

Ustrój polityczny

W następstwie dwóch reform konstytucyjnych z lat 2013 i 2017, Gruzja jest demokracją parlamentarną z silną pozycją premiera i reprezentacyjną rolą prezydenta. Gruzja dzieli się na 9 regionów, dwie autonomiczne republiki – Adżarię i separatystyczną Abchazję oraz miasto wydzielone Tbilisi. Administracyjnie Gruzja dzieli się na 67 prowincji i 11 miast.

Władza ustawodawcza

Władzą ustawodawczą jest Parlament składający się ze 150 deputowanych wybieranych na czteroletnią kadencję. Najbliższe wybory mają odbyć się w 2024 r.

Władza wykonawcza

Głową Państwa jest Prezydent. Obecna Prezydent Salome Zurabiszwili została wybrana w 2018 r. na sześcioletnią kadencję w wyborach powszechnych; jej następca ma zostać wybrany w wyborach pośrednich. Rola Prezydenta jest głównie reprezentacyjna. Za sprawowanie władzy wykonawczej odpowiada Rząd pod przewodnictwem Premiera wybieranego przez Parlament i odpowiedzialnego przed Parlamentem.

Struktura administracji gospodarczej

Ministerstwo Gospodarki i Zrównoważonego Rozwoju, któremu podlegają:
•    Narodowa Agencja Zarządzająca Własnością Państwową
•    Agencja Nadawania Cyfrowego
•    Agencja Innowacji i Technologii
•    Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości
•    Narodowa Agencja Turystyczna
•    Narodowa Agencja ds. Standardów, Regulacji Technicznych i Metrologii
•    Narodowe Centrum Akredytacji
•    Agencja Transportu Lądowego
•    Agencja Transportu Morskiego
•    Agencja Lotnictwa Cywilnego
•    Państwowa Służba Hydrograficzna
•    Centrum Restrukturyzacji Prywatyzowanych Przedsiębiorstw

Ministerstwo Rozwoju Regionalnego i Infrastruktury
•    Fundusz Rozwoju Miejskiego
•    Centrum Inwestycji w Korytarze Transportowe Euroazjatyckie

Ministerstwo Finansów

Ministerstwo Ochrony Środowiska i Rolnictwa
•    Fundusz Rozwoju Wsi
•    Centrum Naukowo-Badawcze
•    Agencja Zarządzania Projektami Rolniczymi
•    Narodowa Agencja Żywności
•    Departament Lasów

Premierowi podlega:

• Narodowy Bank Gruzji
• Agencja Konkurencji
• Fundusz Partnerstwa, zarządzający spółkami skarbu państwa:
• Koleje Gruzińskie
• Korporacja Ropy i Gazu

Sądownictwo gospodarcze

W Gruzji nie ma osobnego systemu sądownictwa gospodarczego, sporami handlowymi zajmują się sądy cywilne. Według raportu Banku Światowego Doing Business 2020, rozstrzygnięcie typowego sporu biznesowego w Gruzji drogą sądową zajmuje średnio 285 dni, a średnie koszty postępowania wynoszą 25% przedmiotu sporu.

Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczej

Gruzja jest liderem liberalnych reform gospodarczych w regionie Kaukazu Płd. System regulacyjny oferuje korzystne warunki prowadzenia biznesu, co potwierdza jej 35 miejsce w światowym rankingu wolności gospodarczej  Heritage Fundation 2023. Zdecydowane reformy pozwoliły na praktycznie całkowite wyeliminowanie drobnej korupcji.
 
PKB wzrósł w 2022 r. realnie o 10,1 % i wyniósł w cenach bieżących 24,6 mld USD (per capita 6672 USD). Gruzja od kilku lat odnotowuje negatywny bilans handlu zagranicznego. Ta luka w bilansie płatniczym jest równoważona przez przelewy od migrantów zarobkowych, napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych;  także kredyty i granty od międzynarodowych instytucji oraz poprzez wpływy z turystyki przyjazdowej. Dług publiczny utrzymywał się jak dotąd na bezpiecznym poziomie. Utrzymującym się problemem, mimo wzrostu PKB, jest relatywnie wysokie bezrobocie (18 % w pierwszym kwartale 2023 r. według oficjalnych danych, które mogą nie oddawać w pełni skali problemu) i niskie płace (średnio 700 USD w pierwszym kwartale 2023 r.), a także wysoka inflacja (średnio 11,1% w 2022 r.).

Główne sektory gospodarki

Gospodarka gruzińska jest oparta na sektorze usług, w ramach którego najistotniejsze znaczenie mają usługi turystyczne. Przemysł odgrywa niewielką rolę. Potencjał rolnictwa jest w dużej mierze niewykorzystany (stosunkowo mały udział przetwórstwa i wysoki udział importowanej żywności w rynku), dobrze rozwinięta i nastawiona na eksport jest zasadniczo jedynie produkcja wina.

Tabela najważniejszych wskaźników makroekonomicznych

Handel zagraniczny

Wartość importu Gruzji w 2022 r. wyniosła 13,6 mld USD, a wartość eksportu wyniosła 5,6 mld USD, co daje sumę 19,2 mld USD obrotów handlu zagranicznego Gruzji, wobec  14,3 mld USD w 2021 r. Zwiększył się poziom deficytu handlowego Gruzji – 8 mld USD, wobec -6,1 mld USD w 2021 r.

W 2022 r. udział eksportu Gruzji do UE wyniósł 15,4% ogółu wywozu towarowego, a do krajów WNP 36,4%. Udział importu Z gruzji z UE wyniósł 22,7% całkowitego wwozu towarowego, a z krajów WNP 27,6%.

W 2022 r. głównymi partnerami wg wartość obrotów towarowych były kraje: Turcja (14,7% ogółu wartości), Rosja (13,1%), Chiny (9,8%), Azerbejdżan (6,9%), USA (6,3%), Armenia (6,3%), Niemcy (3,8%), Bułgaria (3,3%), Ukraina (2,7%), Włochy (1,8%).

Główne produktu eksportu GE w 2022 r.: rudy miedzi i koncentraty (18,3% ogółu eksportu), samochody- głównie używane-reeksportowane  (16,2%), żelazostopy (8,2%), nawozy azotowe (5%), wino i winogrona (4,5%), napoje spirytusowe (2,6%), wody mineralne (2%), leki (2%), orzechy laskowe i inne (1,8%), metale szlachetne i koncentraty (1,5%).

Główne produkty importu GE w 2022 r.: samochody - głównie używane (12% ogółu importu), paliwa ropopochodne i oleje (9,9%), rudy miedzi i koncentraty (5,8%), gaz i kondensaty (3,4%), lekarstwa (3%), aparaty telefoniczne (2,4%), urządzenia przetwarzania danych (1,4%), cygara, cygaretki i papierosy (1%), sztaby i pręty z żeliwa lub stali niestopowej (0,9%).

Wartość obroty towarowych  Gruzji w okresie I-III 2023 r., wyniosła 4,8 mld USD (wzrost o 22,1% r/r.) Wartość eksportu wzrosła o 24,7 %, osiągając 1,5 mld USD, a importu wzrosła o 21% proc. i wyniosła 3,3 mld USD. Deficyt handlowy wyniósł 1,8 mld USD, a jego udział w obrotach handlowych stanowił 38,9%.

Inwestycje zagraniczne

Napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) w 2022 r. wyniósł 2 mld USD, z poszczególnych krajów (w mln USD): UK-428,3, ES-367, US-163,9, NL-145,7, IR-120,9, CN-108,5, TR-106,5, CZ-86,4, RU-71, JP-68,7, pozostałe-333,1.

BIZ w podziale na branże (udział w %): finanse i ubezpieczenia-26,5, nieruchomości-20,3, woda i kananalizacja-9,9, sztuka, rozrywka i rekreacja-8,7, energia 7,5, IT-7,1, produkcja-6,5, budownictwo 4,6, transport 4,1, inne-5,2.

Uczestnictwo w wielostronnych organizacjach i porozumieniach o charakterze gospodarczym

Gruzja należy do większości głównych organizacji wielostronnych o charakterze gospodarczym i sektorowym, takich jak: Asian Development Bank (ADB), Black Sea Economic Cooperation Zone (BSEC), European Bank for Reconstruction and Development (EBRD), Food and Agriculture Organization (FAO), General Confederation of Trade Unions (GCTU), International Bank for Reconstruction and Development (IBRD), International Chamber of Commerce (ICC), International Finance Corporation (IFC), International Fund for Agricultural Development (IFAD), International Labour Organization (ILO), International Maritime Organization (IMO), International Monetary Fund (IMF), International Telecommunication Union (ITU), International Telecommunications Satellite Organization (ITSO), International Trade Union Confederation (ITUC), United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD), United Nations Industrial Development Organization (UNIDO), Universal Postal Union (UPU), World Customs Organization (WCO), World Federation of Trade Unions (WFTU), World Health Organization (WHO), World Intellectual Property Organization (WIPO), World Meteorological Organization (WMO), World Tourism Organization (UNWTO), World Trade Organization (WTO).

Stosunki gospodarcze z Unią Europejską

W 2016 r. w życie weszła Umowa Stowarzyszeniowa pomiędzy Gruzją a UE, którego kluczowym elementem jest pogłębiona i kompleksowa strefa wolnego handlu (DCFTA). Podstawową zasadą DCFTA jest zniesienie wszystkich stawek celnych. Umowa zakłada również daleko posuniętą harmonizację regulacyjną i stopniową implementację reform gospodarczych, które mają zbliżyć przepisy gruzińskie do standardów UE. Szczegółowe informacje nt. DCFTA i stanu jej wdrożenia w Gruzji można znaleźć na odpowiednich stronach prowadzonych przez:

Komisję Europejską

Ministerstwo Gospodarki i Zrównoważonego Rozwoju Gruzji

Gospodarcze umowy dwustronne

Umowy regulujące polsko-gruzińską współpracę gospodarczą:

• Umowa o partnerstwie i współpracy między Wspólnotami Europejskimi i ich krajami członkowskimi, z jednej strony, a Gruzją, z drugiej strony, sporządzona w Luksemburgu dnia 22 kwietnia 1996 r.
• Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Gruzji w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania

w zakresie podatków od dochodu i majątku, podpisana w Tbilisi 7.07.2021 r.

• Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Gruzji o współpracy gospodarczej, podpisana w dniu 5 listopada 2007 r. w Warszawie.
• Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Gruzji o cywilnym transporcie lotniczym, podpisana w Warszawie dnia 26 listopada 2010 r.
• Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Gruzji o transporcie morskim, podpisana w Tbilisi dnia 12 listopada 2013 r.
• Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Gruzji o międzynarodowych przewozach drogowych, podpisana w Tbilisi dnia 12 listopada 2013 r.
• Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Gruzji o współpracy w dziedzinie turystyki, podpisana w dniu 3 czerwca 2013 r. w Warszawie.
• Układ o stowarzyszeniu między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej oraz ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Gruzją, z drugiej strony, sporządzony w Brukseli dnia 27 czerwca 2014 r.

Podstawowym instrumentem administracyjnym monitorującym i promującym rozwój polsko-gruzińskiej współpracy gospodarczej jest Polsko-Gruzińska Międzyrządowa Komisja ds. Współpracy Gospodarczej powołana w 2010 r. Ostatnie posiedzenie Komisji odbyło się w dniu 02.07.2014 r. w Warszawie.

Dwustronna wymiana handlowa

Wartość wzajemnych obrotów handlowych w 2022 r. wyniosła 257,8 mln USD. Wartość eksportu Gruzji do Polski wyniosła 47 mln USD (wzrost o 33% wobec 2021 r.), a importu Gruzji z Polski wyniosła 210,8 mln USD (wzrost o 23%).

Głównymi grupami produktów eksportu Gruzji do Polski były: materiały i artykuły włókiennicze (37% ogółu eksportu), gotowe artykuły spożywcze w tym napoje alkoholowe i bezalkoholowe (36%), produkty pochodzenia roślinnego (7,5%), obuwie i nakrycia głowy, maszyny i urządzenia, produkty przemysłu chemicznego, metale nieszlachetne i wyroby z nich.

Głównymi produktami importu towarów do Gruzji z Polski były: produkty przemysłu chemicznego (16,5% ogółu importu), maszyny i urządzenia (16,3%) gotowe artykuły spożywcze w tym napoje alkoholowe i bezalkoholowe (15,9%), pojazdy i środki transportu (15,6%), metale nieszlachetne i wyroby z nich (6%), materiały i artykuły włókiennicze.

Współpraca regionalna

Aktualnie obowiązują następujące polsko-gruzińskie umowy i listy intencyjne o współpracy

•          Batumi – Szczecin 
•          Batumi – Trójmiasto 
•          Bordżomi – Żywiec od 2011 r.
•          Gori – Białystok od 2013 r.
•          Gori – Sosnowiec od 2013 r.
•          Gurdżaani – Dębica od 2009 r.
•          Kutaisi – Poznań od 2009 r.

Kutaisi – Bielsko-Biała
•          Mccheta – Giżycko – Troki od 2014 r.
•          Powiat Telawski – Powiat Sztumski od 2010 r.
•          Rustawi – Gdynia – 2010 r.
•          Rustawi – Gdynia od 2010 r.
•          Rustawi – Łódź od 1995 r.
•          Rustawi – Płock od 2011 r.
•          Tbilisi – Kraków od 2009 r.
•          Tbilisi – Lublin – 2012 r.
•          Tbilisi – Lublin od 2012 r.
•          Tbilisi – Warszawa od 2007 r.
•          Khoni – Andrychów od 2017 r.
•          Martwili – Odolanów od 2017 r.

Współpraca samorządów gospodarczych

Główną instytucją samorządu gospodarczego wyspecjalizowaną we współpracy pomiędzy Polską a Gruzją jest Polsko-Gruzińska Izba Przemysłowo-Handlowa, posiadająca biura we Wrocławiu i w Tbilisi.

Dostęp do rynku dla polskich towarów i usług

Od rozpoczęcia stosowania 1 września 2014 umowy o pogłębionej i wszechstronnej strefie wolnego handlu (DCFTA) cła na produkty wyprodukowane w UE wynoszą 0%.

Barierą dla polskich produktów w Gruzji są kwestie transportowe. Najpopularniejsze jest połączenie drogowe przez Turcję, mimo długiej trasy. Krótsze połączenie drogowe przez Białoruś/Ukrainę i Rosję jest utrudnione ze względów biurokratycznych, wizowych i bezpieczeństwa. Nie ma prostego połączenia kolejowego, a transport morski przez Morze Czarne, z uwagi na nieregularne kursowanie promów i ich cenę nie jest konkurencyjny.

Dostęp do rynku pracy

Cudzoziemiec legalnie przebywający na terenie Gruzji może podjąć pracę u lokalnego pracodawcy na podstawie umowy o pracę przewidzianej w ustawodawstwie Gruzji bez żadnych zezwoleń, na takich samych zasadach jak obywatele gruzińscy. Po 30 dniach od daty wejścia w życie umowy pracodawca jest zobowiązany poinformować Agencję Usług Socjalnych o zatrudnieniu cudzoziemca.

Formy prawne dla prowadzenia działalności gospodarczej

Procedury związane z rozpoczęciem działalności gospodarczej są proste i przejrzyste. Wszystkie formalności można załatwić w ciągu dwóch dni.

• Indywidualna działalność gospodarcza

Jest to najprostsza i najtańsza forma prowadzenia działalności gospodarczej. Prowadzące działalność gospodarczą osoby fizyczne działają we własnym imieniu w stosunkach prawnych, ponosząc osobistą odpowiedzialność za zobowiązania; prowadzenie indywidualnej działalności gospodarczej wymaga m.in. prowadzenia ksiąg rachunkowych.

• Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest jedną z najbardziej rozpowszechnionych form prowadzenia działalności gospodarczej w Gruzji. Odpowiedzialność spółki z o.o. przed wierzycielami jest ograniczona do jej majątku, a więc wspólnicy nie są osobiście odpowiedzialni za jej zobowiązania. Kapitał spółki podzielony jest na udziały. Nie ma prawnego wymogu minimalnej lub maksymalnej kwoty kapitału zakładowego.

• Spółka cywilna

Wspólnikami są osoby fizyczne, które są odpowiedzialne przed wierzycielami jako dłużnicy solidarni.

• Spółka komandytowa

Wspólnikami mogą być zarówno osoby fizyczne, jak i osoby prawne; dzielą się na komandytariuszy i komplementariuszy. Odpowiedzialność komandytariuszy przed wierzycielami jest ograniczona do wysokości sumy komandytowej, podczas gdy komplementariusze odpowiadają za zobowiązania spółki całym swym majątkiem.

• Spółka akcyjna

Spółkami akcyjnymi są zazwyczaj przedsiębiorstwa o dużym kapitale, choć nie istnieje dla tego faktu żaden wymóg prawny. W Gruzji, niektóre rodzaje przedsiębiorstw, takie jak banki i towarzystwa ubezpieczeniowe, są prawnie zobowiązane do posiadania tej formy organizacyjno-prawnej. Kapitał spółki dzieli się na akcje o równej wartości nominalnej.

• Spółdzielnia

Spółdzielnia opiera się na aktywności zawodowej swoich członków na rzecz zaspokojenia ich interesów (nie musi to być jednak zysk). Spółdzielnia jest odpowiedzialna za zobowiązania wobec wierzycieli tylko z własnego majątku.

• Oddział przedsiębiorstwa zagranicznego

Oddział znajduje się i działa poza miejscem rejestracji swego przedsiębiorstwa założycielskiego. Nie posiada odrębnej osobowości prawnej; działa zgodnie z uprawnieniami delegowanymi przez przedsiębiorstwo założycielskie. Utworzenie oddziału nie wymaga żadnych inwestycji kapitałowych, musi być on jednak zarejestrowany w Narodowej Agencji Rejestru Publicznego. Rejestracja wymaga złożenia przez przedsiębiorstwo założycielskie wniosku wraz z poświadczoną notarialnie decyzją przedsiębiorstwa o powołaniu dyrektora nowego oddziału.

• Przedstawicielstwo

Przedstawicielstwo ma formę podobną do oddziału - również znajduje się i działa poza miejscem rejestracji przedsiębiorstwa założycielskiego i nie posiada odrębnej osobowości prawnej. Podobnie jak oddział, działa zgodnie z uprawnieniami delegowanymi przez przedsiębiorstwo założycielskie. Posiada ono jednak uprawnienia do reprezentowania i obrony interesów przedsiębiorstwa założycielskiego ponad wykonywanie funkcji oddziału.

Dla przyciągnięcia inwestorów zagranicznych, wprowadzono możliwość tworzenia (przez władze lub na wniosek przedsiębiorcy) Wolnych Stref Przemysłowych (WSP). Podstawowe przywileje funkcjonujących w WSP zagranicznych inwestorów to m.in.:

• Zwolnienie z podatku dochodowego od osób prawnych
• Umożliwienie prowadzenia rozliczeń między przedsiębiorstwami działającymi w WSP dowolnej walucie
• Uproszczenie zasad uzyskiwania licencji i zezwoleń
• Import towarów zagranicznych i wszelka działalność wykonywana wewnątrz strefy nie podlegają opodatkowaniu VAT
• Odsetki i dywidendy wypłacane przez międzynarodowe przedsiębiorstwa nie są opodatkowane i nie są uwzględniane w przychodach brutto odbiorców
• Międzynarodowe przedsiębiorstwa są zwolnione z obowiązku odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych na wynagrodzenia dla swych pracowników
• Dostawa towarów/usług między przedsiębiorstwami działającymi w WSP jest zwolniona z podatku VAT
• Nieruchomości międzynarodowych przedsiębiorstw, w tym grunty położone w WSP są zwolnione z podatku od nieruchomości
• Międzynarodowe przedsiębiorstwa podlegają ogólnemu zwolnieniu z podatku VAT i mają prawo żądać zwrotu podatku naliczonego

System podatkowy

Podatek dochodowy PIT wynosi 20%.
Podatek CIT wynosi 15%.
Jednolita stawka VAT wynosi 18%.

Nabywanie i wynajem nieruchomości

Proces nabywania i wynajmowania nieruchomości w Gruzji jest liberalny. Obcokrajowcy mają prawo do zakupu i wynajmu nieruchomości pozarolniczych.
Ze względu na brak jednolitego systemu rejestracji własności nieruchomości, zarówno przy wynajmie, jak i zakupie nieruchomości zaleca się korzystanie z usług agencji pośrednictwa i/lub prawnika, którzy sprawdzają stan prawny nieruchomości przed podpisaniem umowy. Samą umowę sporządza i podpisuje się u notariusza. Następnie dokumenty rejestrowane są w centralnym rejestrze właściwym dla danego regionu.

System zamówień publicznych

Cała gruzińska administracja i spółki skarbu państwa są zobowiązane do używania centralnego systemu zamówień elektronicznych prowadzonego przez Agencję Zamówień Publicznych (uwaga, bywają problemy z kompatybilnością przeglądarki).

Przetargi są rozstrzygane na ogół wg kryterium najniższej ceny.  Choć system jest jednym z najnowocześniejszych na świecie, problemem pozostaje prawna możliwość wyłączenia konkretnych postępowań z procedury przetargowej – dotyczy to ok. 19% zamówień.

Przetargi finansowane przez zagranicznych donatorów, takich jak Bank Światowy, EBI, ADB odbywają się według zasad tych instytucji, nie według prawa gruzińskiego. Informacje o tych przetargach można uzyskać na wyżej wymienionej stronie Agencji Zamówień Publicznych, na stronach instytucji finansujących oraz na stronach instytucji realizujących projekty, z których najważniejsze to:

Road Department (zakładka „Tenders”)
Municipal Development Fund (zakładka „Tenders”)
Rząd Gruzji

Sporo informacji o przetargach, np. zestawienie największych zamawiających i największych dostawców, można zdobyć korzystając z serwisu prowadzonego przez Transparency International. ​​​

Ochrona własności intelektualnej

W Gruzji istnieje Narodowe Centrum Własności Intelektualnej (Sakpatenti). Jest to ciało konstytucyjne, lecz nie finansowane przez budżet państwa. Jest całkowicie zależne od własnych funduszy. Jego domeną są sprawy patentowe. Rejestracja marki jest ważna przez 10 lat.

Aby otrzymać patent w Gruzji, wynalazca musi wypełnić wniosek w Narodowym Centrum Własności Intelektualnej. To zaś rozpoczyna długą procedurę rejestracji. Urząd konsultuje się z gruzińską i międzynarodową bazą danych, by sprawdzić, czy dany wynalazek nie był już wcześniej zarejestrowany. Potem analizuje dane, by sprawdzić, czy inna osoba nie opisała podobnego wynalazku. Następnie w biuletynie urzędu publikuje się opis wynalazku i czeka kolejne trzy miesiące. W tym czasie zainteresowane strony mogą zgłosić swoje zastrzeżenia. Dopiero po tej procedurze urząd może podjąć ostateczną decyzję o wydaniu patentu, który jest ważny przez 20 lat. Kiedy wygaśnie, każdy może wykorzystać wynalazek bez naruszania prawa.

Nie występują radykalne różnice kulturowe. Kultura biznesowa w Gruzji ma pewne cechy wspólne, podobieństwa z krajami byłego ZSRS. Gruzja wyróżnia się jednak większą transparentnością, sprawniejszym działaniem administracji i niższym poziomem korupcji pospolitej. Administracja i biznes podejmują starania aby działać  wg tzw. „zachodnich standardów”. Gruzję cechuje typowe dla krajów południa „przesunięcie” czasu pracy (niewskazane jest umawianie spotkań biznesowych na godziny poranne), a także mniej rygorystyczne podejście do punktualności. W prowadzeniu biznesu w Gruzji bardzo duże znaczenie mają relacje osobiste i rodzinne (klanowość biznesu).

Administracja

Ministerstwo Gospodarki i Zrównoważonego Rozwoju
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego i Infrastruktury
Ministerstwo Finansów
Ministerstwo Ochrony Środowiska i Rolnictwa
Ministerstwo Sprawiedliwości
Ministerstwo Spraw Zagranicznych
Narodowy Bank Gruzji
Służba Celna i Podatkowa 
Narodowe Biuro Statystyki
Narodowa Agencja Inwestycyjna

Prasa ekonomiczna

Business Time Georgia  
Investor.ge

Informatory

Poradniki dot. warunków prowadzenia działalności gospodarczej w Gruzji można znaleźć na stronach szeregu firm prawniczych i konsultingowych. Poniżej lista przykładowych stron, na których można znaleźć aktualne wydania:
BDO Legal
Grant Thornton
KPMG
PWC

Inne

Polsko-Gruzińska Izba Przemysłowo-Handlowa

Polska Agencja Inwestycji i Handlu
International Chamber of Commerce Georgia
EU-Georgia Business Council
Amerykańska Izba Gospodarcza w Gruzji
Gruzińskie Stowarzyszenie Małego i Średniego Biznesu
Bank Światowy – Gruzja
ExpoGeorgia – najważniejszy organizator targów w Gruzji ​​​​​