Instytut Ekspertyz Sądowych im. Prof. dra Jana Sehna w Krakowie

Naukowcy z Pracowni Badania Mikrośladów IES, dr Rafał Borusiewicz oraz prof. dr hab. Grzegorz Zadora, we współpracy z dr Agnieszką Martyną z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, prowadzili w ostatnim czasie badania nad możliwością porównywania śladów preparatów pochodzących z ręcznych miotaczy gazów.

Wśród dostępnych na rynku miotaczy gazu największą grupę stanowią tzw. gazy pieprzowe, tj. preparaty bazujące na ekstraktach z papryki (OC). Ich składnikiem aktywnym są kapsaicynoidy, czyli grupa związków o podobnej względem siebie budowie i drażniącym działaniu na organizm ludzki. Przeprowadzone wcześniej badania opublikowane w czasopiśmie „Forensic Science International” wykazały, że gazy pieprzowe można rozróżnić na podstawie odmiennych stosunków ilościowych kapsaicynoidów (https://doi.org/10.1016/j.forsciint.2021.111031). Powstało zatem pytanie – czy różnice te są trwałe oraz niezależne od czasu i warunków przechowywania materiału dowodowego? Gdyby tak było, wówczas możliwe byłoby prowadzenie badań porównawczych – np. śladów na odzieży poszkodowanego z preparatem z miotacza zabezpieczonego od podejrzanego, czy też śladów z odzieży podejrzanego i poszkodowanego.

Chcąc odpowiedzieć na postawione wyżej pytanie, badacze przeprowadzili modelowe eksperymenty starzeniowe obejmujące 301 dni. Próbki analizowano metodą chromatografii gazowej ze spektrometrią mas, a do analizy uzyskanych wyników zastosowano podejście ilorazu wiarygodności. Wyniki przeprowadzonych badań zostały opublikowane w czasopiśmie „Forensic Science International” (https://doi.org/10.1016/j.forsciint.2024.112169). Wykazały one, że stosunki ilościowe kapsaicynoidów zmieniają się w czasie, zarówno w preparatach przechowywanych w oryginalnych pojemnikach, jak i w śladach tych preparatów. W przypadku śladów preparatów OC zabezpieczonych na wymazach lub obecnych na odzieży zmiany te są tym większe, im dłużej próbka jest przechowywana oraz im mniej szczelne jest zastosowane opakowanie.