Polska w Irlandii

Współczesny system oświatowy w Irlandii jest kierowany centralnie przez Ministerstwo Edukacji i Umiejętności (Department of Education and Skills – DES). DES sprawuje nadzór nad szkołami i programami nauczania, a także kontrolę nad pracą nauczycieli. Możliwość tworzenia szkół mają również osoby prywatne, władze kościelne i inicjatywy lokalne poszczególnych hrabstw. Edukacja odbywa się w języku angielskim lub irlandzkim.

Obowiązkowi szkolnemu w Irlandii podlegają dzieci w wieku od 6 do 16 lat.

Irlandzki system kształcenia jest wielostopniowy i składa się z poziomu podstawowego (primary-level), ponadpodstawowego (secondary-level), szkół pomaturalnych (further education) i szkolnictwa wyższego (third-level). Edukacja finansowana przez państwo jest dostępna na wszystkich szczeblach. Możliwe jest również podjęcie kształcenia odpłatnego w prywatnych instytucjach oświatowych.

Przygotowanie szkolne  (Early Childhood)

W Irlandii nie istnieje zorganizowana centralnie publiczna sieć żłobków i placówek wychowania przedszkolnego. System kształcenia przedszkolnego jest oparty w większości na prywatnych instytucjach. W ramach Programu Wczesnej Nauki i Opieki nad Dziećmi (ECCE -Early Childhood Care and Education) zapewniane jest częściowe pokrycie kosztów edukacji i opieki (3 godziny dziennie, 5 dni w tygodniu, 38 tygodni w roku) podczas 2 pełnych lat edukacji przedszkolnej. Resztę odpłatności ponosi rodzic lub opiekun dziecka.

Przedszkola (Early Childhood/Pre-school) nie są obowiązkowe, a w zależności od miesiąca urodzenia, dzieci zaczynają naukę w wieku trzech lub czterech lat. Zgodnie z nowymi wytycznymi wprowadzonymi przez ECCE od 2018 r. dzieci muszą mieć obowiązkowo ukończone 2 lata i 8 m-cy (na dzień 31 sierpnia), aby we wrześniu rozpocząć cykl ECCE. Szczegółowe informacje zawarte są na stronie: www.earlychildhoodireland.ie

Szkoły podstawowe (Primary School)

Nauka w szkole podstawowej jest: obowiązkowa, bezpłatna i powszechna. Wśród szkół podstawowych znaleźć można szkoły prywatne, szkoły specjalne, jak i szkoły finansowane przez państwo.

Szkoły finansowane ze środków państwowych to zarówno szkoły wyznaniowe, wielowyznaniowe , jak i bezwyznaniowe.

Ze względów historycznych większość szkół podstawowych to finansowane przez państwo (przy wsparciu lokalnych budżetów) szkoły katolickie. Ten schemat się jednak zmienia.  

Dzieci nie podlegają obowiązkowi szkolnemu aż do lat 6, jednakże niemal wszystkie dzieci rozpoczynają naukę we wrześniu, tuż po ukończeniu 4 lat.

Większość czterolatków i niemal wszystkie pięciolatki uczęszczają do klas ,,Infants’’, które są odpowiednikiem polskiej zerówki.

Szkoła podstawowa trwa łącznie osiem lat.

Junior i Senior Infants są częścią programu szkoły podstawowej i są obowiązkowe.  Zajęcia odbywają się przy szkołach podstawowych, zwykle w odrębnym budynku.

1. Junior Infants – 4-6 lat (obowiązkowe jako część szkoły podstawowej; Pre-school)
2. Senior Infants – 5-7 lat (obowiązkowe jako część szkoły podstawowej; Pre-school)
3. First Class – 6-8 lat
4. Second Class – 7-9 lat
5. Third Class – 8-10 lat
6. Fourth Class – 9-11 lat
7. Fifth Class  – 10-12 lat
8. Sixth Class –11-13 lat

Podstawa programowa szkoły podstawowej zachęca do stosowania różnych metod i pozostawia dużą swobodę w obrębie uczenia się/nauczania. Ma ona na celu dobro indywidualnego ucznia, jak i zapewnienie wszystkim dzieciom pełni rozwoju. Obowiązująca podstawa programowa (Curriculum) została wprowadzona w 1999 roku. Określa ona kluczowe obszary edukacji:

• język – angielski i irlandzki,
• matematyka,
• kształcenie społeczne, środowiskowe i naukowe,
• sztuka (sztuki plastyczne, muzyka i teatr),
• wychowanie fizyczne,
• edukacja socjalna i zdrowotna.

Na zakończenie nauki w szkole podstawowej nie przeprowadza się formalnej oceny uczniów. Pod koniec każdego roku (od klasy 4) przeprowadzana są oficjalne testy (Drumcondra Tests) i dzieci są oceniane punktowo w skali 1-10 Stem. Uczniowie kończący 6 klasę obowiązkowo zdają egzamin z części humanistycznej i matematycznej.

Nauka języków obcych w szkołach podstawowych

W większości szkół podstawowych nie jest nauczany żaden język obcy. Zależy to jednak od szkoły – wiele szkół uczy języka niemieckiego lub języka francuskiego w czasie zajęć (za lekcje płacą dodatkowo rodzice lub opłata pobierana jest z „komitetu rodzicielskiego”).

Od 2012 r. do 2017 r. trwały  prace nad nową strategią nauczania języków obcych, która miała wprowadzić przełomowe zmiany w kwestii wprowadzenia nauki języków obcych do programu nauczania. Strategia została ogłoszona w grudniu 2017r. https://www.education.ie/en/Schools-Colleges/Information/Curriculum-and-Syllabus/Foreign-Languages-Strategy/Foreign-Languages-Strategy.html

 

Edukacja ponadpodstawowa (Secondary School)

Edukacja ponadpodstawowa obejmuje uczniów od 12 do ok. 19 roku życia, przy czym obligatoryjne nauczanie obowiązuje do 16 roku życia.

Na tym poziomie rozróżniamy trzy typy szkół:

• średnie (secondary schools),
• społeczne/wszechstronne (community/comprehensive schools) – zarządzane przez rady zarządzające szkół (Boards of Managment), w ich skład wchodzą przedstawiciele lokalnej społeczności, nauczycieli i rodziców
• zawodowe (vocational schools) – ETBs- Educational and Training Boards.

 

Nauka w szkołach ponadpodstawowych jest podzielona na dwa cykle:

• młodszy cykl (Junior Cycle) – obowiązkowy, trwający trzy lata, zakończony egzaminem Junior Certificate.
• starszy cykl (Senior Cycle) – nieobowiązkowy, trwający dwa lub trzy lata, (w zależności od opcjonalnego Transition Year), zakończony jednym z trzech egzaminów:
  • Leaving Certificate (LC),
  • Leaving Certificate Applied (LCA) – nie daje bezpośredniej możliwości kontynuacji nauki na studiach wyższych.

Pomiędzy cyklem młodszym i starszym uczeń ma możliwość skorzystania z wariantu roku przejściowego TY - Transition Year. Podczas tego roku nie ma sesji egzaminacyjnych. Ocenie podlegają natomiast wystąpienia, prezentacje, portfolia, testy, itp.

Transition Year jest rokiem, w którym młodzież uczestniczy w zajęciach z wielu przedmiotów tzw. „taster subject” objętych programem nauczania 5go i 6go roku (Senior Cycle). W zależności od indywidulanego planu szkoły uczniowie mają także możliwość nauki tańca, programowania, filmoznawstwa, sztuki scenicznej, języków obcych, języka migowego, fotografii, itp. W większości szkół jeden dzień w tygodniu przeznaczony jest na praktyki zawodowe, które uczniowie odbywają w wybranym przez siebie miejscu.

Podczas Transition Year uczniowie biorą udział w programach, wykładach, kursach organizowanych przez uczelnie wyższe (np. kursy kreatywnego pisania, podstawy psychologii, podstawy medycyny itp.). Rok ten to czas przeznaczony na rozwój indywidualnych talentów i zainteresowań ucznia.

W 2018 r. z inicjatywy Post Primary Language Initiative PPLI w wybranych szkołach w ramach Transition Year pilotażowo został wprowadzony m.in. język polski jako obcy. Każda placówka ma dowolność (np. co do ilości godzin) organizacji tego 15-tygodniowego programu. Zazwyczaj są to 2 godziny lekcyjne tygodniowo. Podczas zajęć realizowane są 3 wybrane moduły. Grupy tematyczne obejmują: wprowadzenie, ja i inni, hobby, podróże i kuchnia. Więcej informacji można znaleźć na stronie PPLI: http://languagesinitiative.ie/

 
Język polski w szkołach średnich
 

• Młodszy Cykl (Junior Cycle)

W 2013 r. w ramach nowej strategii nauczania w szkołach średnich (poziom Junior Cycle) w Irlandii   pojawiła się możliwość zorganizowania tzw. Short Course (SC) z dowolnych przedmiotów. Stąd w 2014r. Ambasada RP w Dublinie opracowała program kursu jęz. polskiego dla szkół irlandzkich.  Wybór Short Course w szkole ponadpodstawowej zależy wyłącznie od decyzji dyrektora danej szkoły. Od września 2017r. rozpoczął się Short Course – „Polish as a heritage language”  w 4 wybranych szkołach ponadpodstawowych w Co. Dublin, Co. Wicklow i Co. Donegal. Obecnie SC został wprowadzony dodatkowo do 3 szkół w Co. Dublin i Galway.

Program nauczania języka polskiego jako ojczystego na poziomie Junior Cycle obejmuje 100 godzin zegarowych. Końcowej ocenie podlegać będzie prezentacja przygotowana przez ucznia, np. w formie plakatu, wypowiedzi lub dialogu. Wszelkie zmiany dotyczące oceny końcowej mogą podlegać dodatkowym modyfikacjom przez PPLI.

Nauczyciele prowadzą lekcje w oparciu o swoje autorskie programy i pozostawiana jest im duża swoboda co do doboru tekstów, ćwiczeń, formy pracy.

Więcej na temat Short Course: http://languagesinitiative.ie/short-courses
 

• Starszy Cykl (Senior Cycle)

Język polski nie jest objęty programem nauczania w szkołach średnich na poziomie Senior Cycle. W ramach Leaving Certificate Exam, będącego odpowiednikiem polskiej matury, uczniowie mają natomiast możliwość zdawania z niego egzaminu. Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest posługiwanie się j. polskim jako językiem ojczystym.

Egzamin ten trwa 3 godziny zegarowe i jest przeprowadzany wyłącznie w formie pisemnej (w odróżnieniu od języków obcych, które mają zarówno część ustną, jak i pisemną). Uczeń przed maturą (około stycznia) otrzymuje formularz, w którym zaznacza przedmioty jakie chce zdawać na egzaminie LC. W części ,,B’’ powinien on wpisać język polski. Obowiązkiem dyrektora szkoły, do której uczęszcza, jest poinformowanie o tym Ministerstwa Edukacji oraz właściwa organizacja i przeprowadzenie egzaminu.

Sesja maturalna odbywa się w czerwcu. Harmonogram egzaminów dostępny jest na stronie Ministerstwa Edukacji /www.educations.ie/. Na stronie tej znaleźć można wszystkie testy maturalne z poprzednich lat (w tym z języka polskiego). Wraz z nimi dostępne są klucze odpowiedzi (marking scheme) oraz punktacja.

Egzamin maturalny z języka polskiego przeprowadzany jest wyłącznie na poziomie rozszerzonym (Higher Level). Najwyższa ocena- H1- to odpowiednik 100 pkt. W 2017 roku zmieniono skalę ocen z LC. Ma ona 8 stopni (od najwyższej- H1 do najniższej – H8).

Uczniowie przystępujący do matury irlandzkiej mogą zdawać dowolną ilość przedmiotów. Zalecane jest jednak minimum 6. Jeśli uczeń przystąpi do egzaminu z więcej niż 6 przedmiotów to podczas ubiegania się na studia wyższe brane jest pod uwagę 6 najwyższych wyników z matury.

linki: https://www.examinations.ie/?l=en&mc=ex&sc=eu/  https://en.wikipedia.org/wiki/Leaving_Certificate_(Ireland) 

Język polski na maturze irlandzkiej – plany.

W dniu 4 grudnia 2017 r. w Dublinie Minister Edukacji w Irlandii - Richard Burton- ogłosił Rządową Strategię nauczania Języków Obcych w Irlandii na lata 2017-2026. Strategia ta określa działania rządu ws. edukacji na okres najbliższych 10 lat. M.in. celem strategii jest zwiększenie liczby dzieci podejmujących naukę języka obcego oraz dywersyfikację zakresu języków dostępnych dla szkół, pogłębienie wiedzy uczniów, zwiększenie liczby szkół ponadpodstawowych oferujących dwa lub więcej języki obce o 25%;  zwiększenie liczby studentów uczących się dwóch języków na poziomie Junior Certificate i Leaving Certificate o 25%.

W ramach ww. strategii język polski został wprowadzony do programu nauczania jako jeden z 4 nowych języków obcych, który będzie można zdawać na maturze w Irlandii. Oznacza to, że pierwsi uczniowie przystąpią do matury z nowego języka obcego (np. j. polskiego) w ok. 2022 roku. Więcej nt. temat https://www.education.ie/en/Press-Events/Press-Releases/2017-Press-Releases/PR17-12-04b.html

 

Irish Exemption – zwolnienie z obowiązku uczęszczania na lekcje jęz. irlandzkiego.

 

Pisemny wniosek o zwolnienie dziecka z ww. obowiązku składa rodzic na ręce dyrektora szkoły wraz podaniem uzasadnienia. Listę przyczyn dla których uczeń może uzyskać zwolnienie, podaje Ministerstwo Edukacji na stronie www.educations.ie pod zakładką Home-Parents-Information-Irish Exemption. O zwolnienie można starać się zarówno na poziomie szkoły podstawowej, jak i średniej. Każdy wniosek rozpatrywany jest indywidualnie.

Specjalne potrzeby edukacyjne

Rodzice dzieci mających specjalne potrzeby edukacyjne mogą uzyskać informacje dot. nauczania w instytucji o nazwie National Council for Special Education:

National Council for Special Education

1-2 Mill Street,

Trim,

Co Meath

Tel: 046 948 6400

Fax: 046 948 6404

Website: www.ncse.ie

Wszystkie niezbędne informacje są też dostępne w broszurze: http://ncse.ie/wp-content/uploads/2014/10/ChildrenWithSpecialEdNeeds1.pdf

Szkoły pomaturalne (Further Education)

Obejmują one edukację/przygotowanie do zawodu po ukończeniu szkoły ponadpodstawowej, lecz nie są częścią szkolnictwa wyższego.

Istnieje liczna grupa instytucji, które organizują szkolenia i kursy zarówno dla młodzieży, która dopiero ukończyła szkoły średnie (w tym dla uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych), jak i dla dorosłych. Osoby dorosłe mogą dzięki tym kursom podnieść swoje kwalifikacje, zmienić zawód. Kursy adresowane są także dla bezrobotnych.

Kursy odbywają się w pełnym lub częściowym wymiarze godzin, często wieczorowo.

Więcej informacji na ww. temat jest zamieszczonych m.in. na poniższych stronach:

www.education.ie (zakładka Further Education & Training)

www.ggi.ie – można sprawdzić czy kurs jest zarejestrowany w Departmet of Education and Skills DES czy daje określony certyfikat

Szkolnictwo wyższe (Third-level Education)

Wśród placówek szkolnictwa wyższego w Irlandii znajduje się: 7 uniwersytetów, 14 instytutów technicznych (politechnik), 7 szkół wyższych typu college, szkoły o wąskich specjalizacjach, jak np. sztuka, prawo, projektowanie itp.

Szkolnictwo wyższe to zarówno instytucje państwowe, jak i prywatne, oferujące podobnie jak w Polsce, studia i kursy w trybie dziennym, wieczorowym, zaocznym.

Istnieją możliwości otrzymania studenckich grantów lub innych form wsparcia finansowego. Więcej informacji na stronach:

www.springboardcourses.ie – istnieje możliwość podniesienia swoich kwalifikacji dzięki kursom i studiom wyższych finansowanych przez irlandzki rząd i fundusze europejskie

www.susi.ie (stypendia dla studentów)

www.accesscollege.ie (informacja nt. programów HEAR i  DARE) 

 

Użyteczne linki:

Edukacja przedszkolna: www.earlycholdhoodireland.ie

Egzaminy maturalne: www.examinations.ie

Szczegółowe informacje dot. systemu oceniania egzaminów maturalnych: www.transition.ie

Centralna Komisja Aplikacyjna w Irlandii: www.cao.ie

Post Primary Language Initiative: http://languagesinitiative.ie/