Komenda Miejska
Państwowej Straży Pożarnej
w Wałbrzychu

Dzieje wałbrzyskiej ochrony przeciwpożarowej można podzielić na trzy wyraźnie zaznaczone okresy. Okres pierwszy, dla którego nie udało się określić dokładnej daty powstania – trwał do końca maja 1794 roku. Sprawy pożarowe znajdowały się w gestii właścicieli wsi, miast, a także samorządów miast. Do tego momentu powoli wykształciły się organy fachowe, które
w ramach samorządu miast zajmowały się walką z pożarami.
W przypadku Wałbrzycha pierwsza wzmianka o istnieniu takowego pochodzi z 1549 roku, kiedy obowiązki w tym zakresie powierzono jednemu z rajców miejskich.

Ważną datą jest 23 marca 1711 roku, kiedy to właścicielka Wałbrzycha baronowa Maria Katharine von Bibrau z domu Czettritz, wystawiła regulamin ogniowy dla miasta, który składał się z 21 paragrafów i regulował kwestie budowlane, kontroli bezpieczeństwa przeciwpożarowego i organizacji walki
z pożarami. Następnie w 1715 roku w Wałbrzychu wprowadzono tzw. porządki miejskie zwane też regulaminem lub ordynkiem miejskim.

Okres drugi w dziejach wałbrzyskiej walki z pożarami trwał od końca maja 1794r. do początku maja 1945r, kiedy Wałbrzych powrócił do Polski.

W czerwcu 1874r. weszła w życie ustawa: Ogólnopruskie Prawo Krajowe, w której paragraf 10 II części poświęcony był ochronie przeciwpożarowej, z podporządkowaniem tych spraw policji, która nabyła prawo m. in. wydawania zarządzeń w zakresie ochrony przed pożarami, a także nadzoru nad przestrzeganiem miejscowych przepisów. Zadaniem gmin było organizowanie mieszkańców do udziału w akcjach gaszenia pożaru.

W 1867r. miasto Wałbrzych zakupiło od parafii katolickiej, za sumę 1800 talarów, jedną morgę gruntu przy obecnej
ul. Przemysłowej. Na tej działce wybudowano remizę
i wieżę do ćwiczeń, gdzie do dzisiejszego dnia działa, rozbudowana w latach 1919 – 1920,

strażnica Jednostki Ratowniczo-Gaśniczej Nr 1.

W sierpniu 1869 roku zaczęła krystalizować się myśl powołania
w Wałbrzychu Ochotniczej Straży Pożarnej. Dzień 25 września 1869 roku jest oficjalną datą powstania OSP w Wałbrzychu.
W 1913r. OSP otrzymało na swoje wyposażenie pierwszą sikawkę parową, która była ciągniona przez konie. Rok później teren miasta został podzielony na 5 obszarów operacyjnych, w których urządzono filie głównej jednostki położonej przy obecnej
ul. Przemysłowej. W 1927r. w ramach doskonalenia działalności operacyjnej OSP utworzono szósty oddział operacyjny na terenie osiedla Gaj.

Okres trzeci datuje się od połowy maja 1945r., tzn. od daty objęcia Ziemi Wałbrzyskiej przez armie polską, aż do chwili obecnej. Historycznym początkiem polskiej ochrony przeciwpożarowej na Ziemi Wałbrzyskiej jest 6 czerwca 1945r. Tego dnia na czele komórki Urzędu Pełnomocnika Rządu RP zajmującej się sprawami ochrony przeciwpożarowej stanął ogn. poż. Stanisław Zimnicki, obejmując z ramienia Zarządu Miejskiego strażnicę oraz niewielki inwentarz pozostawiony przez Niemców. Od 18 sierpnia 1945r. obowiązki Komendanta Zawodowej Straży Pożarnej i grodzkiego Komendanta Straży Pożarnych objął kpt. poż. Brunon Banach, otrzymując jednocześnie polecenie zorganizowania Wojewódzkiej Szkoły Pożarniczej, która pod różnymi nazwami funkcjonowała aż do czerwca 1997r. W powiecie ziemskim sprawami pożarowymi zajmował się z kolei kpt. poż. Gustaw Cieślicki tytułowany Powiatowym Komendantem Straży Pożarnych. Komenda, którą kierował znajdowała się przy ul. Matejki 3.

Pionierskie lata tworzenia polskiej ochrony przeciwpożarowej na Ziemi Wałbrzyskiej trwały praktycznie do chwili uchwalenia przez Sejm pierwszej po II wojnie światowej ustawy o ochronie przeciwpożarowej i jej organizacji, tj. do dnia 4 lutego 1950r.

Lata 1962-1975 to okres funkcjonowania wspólnej Komendy Miasta i Powiatu Straży Pożarnych w Wałbrzychu. Nowa komenda swoją właściwością terenową obejmowała 4 miasta: Wałbrzych, Boguszów, Mieroszów i Szczawno Zdrój oraz 5 osiedli: Głuszycę, Gorce, Kuźnice, Jedlinę Zdrój i Walim i 9 gromad: Chwaliszów, Dziećmorowice, Głuszycę Górna, Grzmiącą, Mieroszów, Stare Bogaczowice, Strugę, Unisław Śląski i Zagórze Śląskie.

Później, w latach 1975-1992, funkcjonowała w Wałbrzychu Komenda Rejonowa Straży Pożarnych. Podlegała ona bezpośrednio wraz z 7 innymi Komendami Rejonowymi
w: Bystrzycy Kłodzkiej, Dzierżoniowie, Kłodzku, Nowej Rudzie, Świebodzicach, Świdnicy
i Ząbkowicach Śląskich Komendzie Wojewódzkiej Straży Pożarnej w Wałbrzychu, która
z dniem 1 lipca 1992 roku przekształciła się w Komendę Wojewódzką Państwowej Straży Pożarnej w Wałbrzychu. Ważnym wydarzeniem z tamtego okresu było nadanie sztandaru Komendzie Rejonowej PSP w Wałbrzychu dnia 30 września 1984r.

W wyniku reformy administracyjnej kraju w 1999r. zlikwidowano Komendę Wojewódzką PSP w Wałbrzychu, a Komendę Rejonową PSP przekształcono w Komendę Miejską PSP w Wałbrzychu
z siedzibą przy ul. Matejki 5 oraz podległymi Jednostkami Ratowniczo-Gaśniczymi Nr 1,2 i 3.
Obecnie w KM PSP w Wałbrzychu funkcjonują dwie Jednostki Ratowniczo – Gaśnicze, obejmujące swoim zakresem działania obszar miast: Boguszów Gorce, Jedlina Zdrój, Szczawno Zdrój
i Wałbrzych oraz gminy: Czarny Bór, Głuszyca, Mieroszów, Stare Bogaczowice, Walim o łącznej powierzchni 514,2 km2 i ponad 180,8 tyś. liczbie ludności. W JRG Nr 1 działa Specjalistyczna Grupa Ratownictwa Podziemnego „Wałbrzych1” natomiast przy JRG Nr 2 Specjalistyczna Grupa Ratownictwa Chemiczno-Ekologicznego.