Ochrona przeciwpożarowa
Ochrona przeciwpożarowa obiektów
Ze względu na przeznaczenie, budynki, ich części lub pomieszczenia kwalifikuje się do jednej lub więcej niż jedna następujących kategorii zagrożenia pożarowego dla ludzi (wg Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie Dz.U. z 2015r. poz. 1422 ze zm):
ZL I - zawierające pomieszczenia przeznaczone do jednoczesnego przebywania ponad 50 osób niebędących ich stałymi użytkownikami, a nieprzeznaczone przede wszystkim do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się,
ZL II - budynki lub ich części przeznaczone dla ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się (np. szpitale, domy starców),
ZL III - budynki użyteczności publicznej, niezakwalifikowane do ZL I i ZL II,
ZL IV - budynki mieszkalne,
ZL V - budynki zamieszkania zbiorowego, niezakwalifikowane do ZL I i ZL II.
Pożary umownie zostały podzielone na następujące grupy:
grupa A - pożary ciał stałych zwykle pochodzenia organicznego, takich jak drewno, papier, tkaniny, węgiel
grupa B - pożary cieczy palnych : benzyny, oleje, tłuszcze, lakiery oraz pożary materiałów stałych topiących się: np. parafina,
grupa C - pożary gazów palnych typu propan, acetylen, gaz ziemny, wodór
grupa D - pożary metali lekkich, takich jak magnez, sód, potas
grupa F - pożary tłuszczów i olejów w urządzeniach kuchennych np. olej jadalny
indeks E - używany niekiedy do oznaczenia przydatności środka gaśniczego do gaszenia danych grup pożarów w obrębie urządzeń i instalacji elektrycznych pod napięciem
Właściwości dotyczące palności i odporności ogniowej
Palność - cecha określająca zdolność materiału do spalania.
Ze względu na palność materiały dzielimy na:
niepalne - podczas badań w określonych warunkach (wg PN-B-02862) nie ulegają procesowi spalania zdefiniowanemu przez znormalizowane kryteria,
palne - materiały, które nie zostały zaliczone do materiałów niepalnych
Zapalność - łatwość zapoczątkowania spalania materiałów palnych
Stopień palności - właściwość materiału palnego określana na podstawie wskaźników normowych (w wypadku materiałów płytowych są to wartości wskaźnika zapalności i wskaźnika spalania, natomiast w wypadku materiałów posadzkowych jest to wartość krytycznej gęstości strumienia promieniowania cieplnego).
Rozróżnia się trzy stopnie palności:
I stopień palności - materiał niezapalny,
II stopień palności - materiał trudno zapalny,
III stopień palności - materiał łatwo zapalny;
Wskaźnik zapalności - wielkość charakteryzująca badany materiał pod względem zdolności do zapalenia się pod wpływem promieniowania cieplnego w określonych warunkach próby.
Wskaźnik spalania - wielkość charakteryzująca badany materiał pod względem ilości wydzielanego ciepła podczas rozkładu termicznego w określonych warunkach.
Krytyczna gęstość strumienia promieniowania cieplnego KSP - wyznaczona wg PN-B-02854 dla zmierzonego zasięgu płomienia (w wypadku materiałów rozprzestrzeniających płomień po upływie 30 min, przyjmuje się zasięg czoła płomienia po 30 min badania i oznacza się KSP-30).
Stopień rozprzestrzeniania się ognia - umowna klasyfikacja elementów budynku - ze względu na zachowywanie się badanej próbki w warunkach badania - obejmująca:
rozprzestrzenianie się płomieni po powierzchni lub wewnątrz próbki,
bezpłomieniowe spalanie (tlenie) lub rozkład termiczny próbki,
występowanie płonących kropli lub odpadów stałych.
Wyróżnia się 3 stopnie rozprzestrzeniania ognia przez elementy budynku:
stopień 1 - elementy nierozprzestrzeniające ognia,
stopień 2 - elementy słabo rozprzestrzeniające ogień,
stopień 3 - elementy silnie rozprzestrzeniające ogień.
Ogniotrwałość - cecha materiału polegająca na zachowaniu kształtu przy długotrwałym działaniu wysokiej temperatury; materiały dzielimy na:
ogniotrwałe - wytrzymujące długotrwałe działanie temp. przekraczającej +1580oC,
trudno topliwe - wytrzymujące długotrwałe działanie temp. od +1350 do +1580oC,
łatwo topliwe - wytrzymujące długotrwałe działanie temp. niższej od +1350oC.
Odporność ogniowa - zdolność do zachowania własności użytkowych konstrukcji lub elementu budynku, poddanego działaniu znormalizowanych warunków fizycznych, odwzorowujących przebieg pożaru; miarą odporności ogniowej jest czas [min] od początku badań do chwili osiągnięcia przez element poddany próbie jednego ze stanów granicznych: nośności (R), szczelności (E), izolacyjności (I) ogniowej
Klasę odporności ogniowej elementów budynków określa się wg PN-B-02851
Odporność ogniową ustala się na podstawie trzech podstawowych kryteriów dotyczących:
R - nośności ogniowej, E - szczelności ogniowej, I - izolacyjności ogniowej, oraz kryteriów uzupełniających stosowanych do niektórych rodzajów elementów budynków np.:
W - natężenia promieniowania (elementów przeszklonych),
M - odporności na oddziaływanie mechaniczne,
C - zdolności do samozamykania (np. klap dymowych),
S - dymoszczelności (np. drzwi i bram),
D (Tk) - skuteczności ogniowej; Tk - temp. krytyczna w [oC] (np. zabezpieczeń ogniochronnych konstrukcji).
W zależności od zachowywania kryteriów odporności ogniowej w czasie wyrażonym w minutach przez jedną z poniższych liczb: 15, 20, 30, 45, 60, 90, 120, 180, 240 ustala się następujące klasy odporności ogniowej elementów budynków:
R - klasa ta wyraża czas, w którym elementy nośne zachowują odporność· ogniową, natomiast elementy nośne spełniające funkcje oddzielające nie zachowują szczelności i izolacyjności ogniowej;
RE - klasa ta wyraża czas, w którym elementy nośne spełniające funkcje oddzielające zachowują nośność· i szczelność· ogniową, natomiast nie zachowują izolacyjności ogniowej;
REI - klasa ta wyraża czas, w którym elementy nośne spełniające funkcje oddzielające zachowują nośność· , szczelność· i izolacyjność· ogniową;
E - klasa ta wyraża czas, w którym elementy nienośne zachowują szczelność· ogniową, natomiast nie zachowują izolacyjności ogniowej;
EI - klasa ta wyraża czas, w którym elementy nienośne zachowują szczelność· i izolacyjność· ogniową;
EW - klasa ta wyraża czas, w którym elementy nienośne zachowują szczelność· oraz stanowią ochronę przed promieniowaniem cieplnym.
Klasa odporności ogniowej zamknięć otworów - zamknięcia są klasyfikowane w następujących klasach odporności ogniowej: EI, E i EW, określających spełnienie wymagań odnoszących się do: szczelności ogniowej (E), izolacyjności ogniowej (I), promieniowania (W). Miarą tych cech jest czas (wyrażony w minutach) od początku badania odporności ogniowej zamknięć do momentu osiągnięcia stanów granicznych: szczelności ogniowej (tE), izolacyjności ogniowej (tI) i promieniowania (tW)
Podręczny przenośny sprzęt gaśniczy
Zgodnie z obowiązującymi przepisami obiekty powinny być wyposażone w gaśnice przenośne lub przewoźne w zależności od zagrożenia wybuchem, kategorii zagrożenia ludzi, wielkości obciążenia ogniowego oraz powierzchni.
Jedna jednostka masy środka gaśniczego 2 kg (lub 3 dm3) zawartego w gaśnicach powinna przypadać:
na każde 100 m2 powierzchni - w strefach pożarowych niechronionych stałym urządzeniem gaśniczym, zaliczonych do kategorii zagrożenia ludzi ZL I, ZL II, ZL III lub ZL V oraz w strefach produkcyjno-magazynowych o gęstości obciążenia ogniowego ponad 500 MJ/m2 lub zawierających pomieszczenia zagrożone wybuchem,
na każde 300 m2 powierzchni - w strefach pożarowych pozostałych z wyjątkiem zaliczonych do kategorii ZL IV,
Bierna ochrona przeciwpożarowa
Bierne zabezpieczenia przeciwpożarowe są instalowane, aby nie dopuścić do nadmiernego rozprzestrzeniania się pożaru. Zapobiegają one przechodzeniu ognia lub zbyt wysokiej temperatury z pomieszczeń ogarniętych pożarem do innych pomieszczeń w budynku, a w szczególności mają zabezpieczyć drogi ewakuacyjne. Zapewniają one również poprawne działanie instalacji, które pomimo pożaru powinny jeszcze przez jakiś czas działać (wentylacja, instalacja elektryczna zasilająca urządzenia gaśnicze i rozgłoszeniowe). W budynkach ochraniane przed ogniem i wysoką temperaturą są: konstrukcje stalowe, stropy, dachy, ściany, przeszklone ściany, drzwi ogniochronne, dylatacje, przewody wentylacyjne i oddymiające, przejścia instalacyjne z rur z tworzyw sztucznych, kanały kablowe, przejścia kablowe.
Gaśnice
W zależności od rodzaju środka gaśniczego, zawartego w gaśnicy, wyróżnia się następujące typy gaśnic:
gaśnice płynowe,
gaśnice pianowe,
gaśnice proszkowe,
gaśnice śniegowe CO2,
gaśnice halonowe (wycofane z użycia).
Przy doborze sprzętu gaśniczego powinny obowiązywać następując zasady:
do gaszenia pożarów grupy A stosuje się gaśnice płynowe lub pianowe,
do gaszenia pożarów grupy B stosuje się zamiennie gaśnice płynowe, pianowe, śniegowe lub proszkowe,
do gaszenia pożarów grupy C stosuje się gaśnice proszkowe lub śniegowe,
do gaszenia pożarów grupy D stosuje się gaśnice proszkowe przeznaczone do tego celu (zawierające specjalne proszki),
do gaszenia pożarów grupy F stosuje się zamiennie gaśnice proszkowe, śniegowe lub dedykowane roztwory powodujące zagęszczanie gaszonego tłuszczu (żelowanie)
do gaszenia pożarów poszczególnych grup, w obrębie instalacji elektrycznych, stosuje się zamiennie gaśnice śniegowe lub proszkowe (nie wolno używać· wody lub jej roztworów).
Czas działania gaśnicy jest to czas, w którym przy całkowicie otwartych zaworach środek gaśniczy wypływa z gaśnicy nieprzerwanie i ma niezmniejszoną skuteczność działania z właściwą skutecznością gaśniczą.
Czas, w którym czynnik napędowy wypływający z gaśnicy zawiera śladowe ilości środka gaśniczego, nie powinien być uwzględniany podczas określania czasu jej działania.
Środki gaśnicze
Istnieje 5 podstawowych grup środków gaśniczych:
woda i jej roztwory,
piana gaśnicza,
proszki gaśnicze,
halony - ostatnio ze względu na ochronę środowiska są wycofane z użycia,
gazy gaśnicze i zamienniki halonów
Nie wszystkie grupy środków gaśniczych są obecnie wykorzystywane w podręcznym sprzęcie gaśniczym.
Woda - stanowi nadal podstawowy środek gaśniczy, stosowany powszechnie przez straż pożarną, zwłaszcza podczas gaszenia pożarów materiałów stałych (pożary grupy A). Niskie koszty użycia wody i jej powszechna dostępność sprawiają, że jest ona nadal, mimo rozwoju nauki, techniki, a zwłaszcza przemysłu chemicznego najczęściej stosowanym środkiem gaśniczym. Skuteczność gaśnicza wody w porównaniu z innymi środkami jest jednak niewielka, co powoduje, że trzeba jej użyć dużo, aby uzyskać pożądany efekt gaśniczy.
Piana - otrzymuje się ją, mieszając we właściwych proporcjach wodę, środek pianotwórczy i gaz (najczęściej powietrze). Stosowana jest do gaszenia pożarów grupy A i B. Z uwagi na stopień spienienia wyróżnia się trzy typy piany: ciężką (Ls do 20), średnią (Ls od 20 do 200) i lekką (Ls powyżej 200); każdy z tych typów określa tzw. liczba spienienia, wyrażająca stosunek ilości wytworzonej piany do ilości wodnego roztworu środka pianotwórczego, z którego ta piana powstała. Skuteczność gaszenia pianą jest zdecydowanie większa niż wodą, dzięki wytworzeniu warstwy izolacyjnej utrudniającej parowanie cieczy oraz przenikanie powietrza do palącego się materiału.
Proszki gaśnicze - są to odpowiednio spreparowane substancje chemiczne o działaniu inhibitującym reakcję spalania. W zależności od rodzaju zastosowanego składnika aktywnego przeznaczone są do bezpośredniego gaszenia wszystkich grup pożarów.
Gazy gaśnicze - przy normalnym ciśnieniu i temperaturach, jakie mogą występować przy pożarze, są niepalne, nie podtrzymują palenia i nie wchodzą w reakcje chemiczne z gaszonymi materiałami. Do grupy gazów gaśniczych zalicza się te gazy i pary, które są stosowane do zwalczania pożarów lub do zapobiegania zapaleniu się albo wybuchom palnych mieszanin gazowych lub gazowo-pyłowych.
Do grupy gazów gaśniczych zalicza się: azot, dwutlenek węgla (CO2), gazy spalinowe, parę wodną.
W podręcznym sprzęcie gaśniczym stosowane są powszechnie dwa środki z grupy gazów gaśniczych: dwutlenek węgla i azot (zwykle jako wyrzutnik proszku). Proces gaszenia polega na rozcieńczeniu gazów i obniżeniu stężenia tlenu w strefie spalania. Pozytywny efekt gaśniczy daje obniżenie stężenia tlenu poniżej 14%.
Zasady rozmieszczenia sprzętu gaśniczego
Sprzęt powinien być umieszczony w miejscach łatwo dostępnych i widocznych - przy wejściach i na klatkach schodowych, przy przejściach i w korytarzach, przy wyjściach na zewnątrz pomieszczenia.
W obiektach wielokondygnacyjnych sprzęt należy umieszczać w tych samych miejscach na każdej kondygnacji, jeżeli warunki techniczne na to pozwalają.
Oznakowanie miejsc usytuowania sprzętu powinno być zgodne z Polskimi Normami.
Do sprzętu powinien być zapewniony dostęp szerokości co najmniej 1 m.
Sprzęt należy umieszczać w miejscach nienarażonych na uszkodzenie mechaniczne oraz działanie ciepła (z dala od kotłów, pieców grzewczych, grzejników).
Odległość dojścia do sprzętu nie powinna być większa niż 30 m.
Sieć wodociągowa przeciwpożarowa
Sieć wodociągowa przeciwpożarowa jest to sieć wyposażona w hydranty zewnętrzne, z której pobiera się wodę do gaszenia pożaru. Powinna być zasilana w wodę z pompowni przeciwpożarowej, zbiornika wieżowego, studni lub innych urządzeń.
Każdą sieć przeciwpożarową buduje się jako sieć wodociągową. Dopuszcza się budowę sieci wodociągowej rozgałęzieniowej poza obszarami miejskimi i wszędzie tam, gdzie ogólne zapotrzebowanie na wodę do celów przeciwpożarowych nie przekracza 20 dm3/s.
Minimalne średnice przewodów wodociągowych, na których mogą być instalowane hydranty zewnętrzne powinny wynosić:
DN 100 - w sieci obwodowej,
DN 150 - w sieci rozgałęzieniowej i odgałęzieniach sieci obwodowej.
Sieci wodociągowe powinny być tak wykonane, aby możliwe było jednoczesne pobieranie wody z dwóch sąsiednich hydrantów zewnętrznych. Warunek ten dotyczy sieci, których zapotrzebowanie na wodę do gaszenia pożaru przekracza 20 dm3/s.
Hydrant zewnętrzny - zawór wbudowany w sieć wodociągową przeciwpożarową, przeznaczony do pobierania z tej sieci wody do celów przeciwpożarowych.
Hydranty mogą być zainstalowane wyłącznie na sieci wodociągowej przeciwpożarowej i zlokalizowane w taki sposób, aby zawsze istniała możliwość dostępu do nich jednostek straży pożarnej. Hydranty zewnętrzne powinny być nadziemne lub w szczególnych przypadkach podziemne.
Średnice hydrantów zewnętrznych:
DN 80 i DN 100 - naziemne,
DN 80 - podziemne.
Hydranty zewnętrzne powinny być rozmieszczone wzdłuż dróg i ulic oraz przy ich skrzyżowaniach, w odległościach nie przekraczających 150 m. Poza obszarami miejskimi odległość między hydrantami powinna być dostosowana do gęstości istniejącej i planowanej zabudowy.
Hydranty powinny być usytuowane nie dalej niż 15 m od krawędzi ulicy, nie bliżej niż 5 m od ściany budynku i nie dalej jak 75 m od chronionych obiektów.
Dodatkowo hydranty zewnętrzne średnicy DN 80 należy stosować w obiektach przemysłowych, w których ilość wody potrzebnej do gaszenia pożaru na zewnątrz przekracza 30 dm3/s, a w zakładach petrochemiczno-rafineryjnych i podobnych należy stosować hydranty o średnicy DN 100.
Instalacja wodociągowa przeciwpożarowa (stosowana w obiektach)
Instalacja wodociągowa jest zainstalowana wewnątrz budynku, z niej za pomocą hydrantów wewnętrznych lub zaworów hydrantowych pobierana jest woda w trakcie gaszenia pożaru.
Zawór hydrantowy - jest to zawór zaporowy umieszczony na instalacji wodociągowej przeciwpożarowej, wyposażony w nasadę pożarniczą, umożliwiającą podłączenie węży pożarniczych.
Hydrant wewnętrzny - zespół obudowany składający się z zaworu hydrantowego, węża pożarniczego i z prądownicy wodnej, zasilany bezpośrednio z instalacji wodociągowej przeciwpożarowej.
W budynkach powinny być stosowane następujące rodzaje punktów poboru wody do celów przeciwpożarowych:
hydrant wewnętrzny z wężem półsztywnym o średnicy fi 25mm lub fi 33mm, zwany dalej „hydrantem 25" lub "hydrantem 33"
hydrant wewnętrzny z wężem płasko składanym o średnicy 52mm, zwany dalej „hydrantem 52"
zawór hydrantowy, zwany dalej „zaworem 52", umieszczony na pionie nawodnionym w budynkach wysokich i wysokościowych, bez wyposażenia w wąż pożarniczy
Zasilanie hydrantów wewnętrznych powinno być zapewnione przez co najmniej 1 godzin.
Hydranty 25 powinny być stosowane w strefach pożarowych zakwalifikowanych do kategorii zagrożenia ludzi ZL (np. użyteczności publicznej: budynki administracyjno-biurowe, handlowo-usługowe, szkolne, opieki zdrowotnej, kultu religijnego, obsługi pasażerów w transporcie, obsługi bankowej itp.; zamieszkania zbiorowego: hotele, domy studenckie, internaty, schroniska turystyczne, domy dziecka):
na każdej kondygnacji budynku wysokiego i wysokościowego, z wyjątkiem kondygnacji obejmującej wyłącznie strefę pożarową zakwalifikowaną do kategorii zagrożenia ludzi ZL IV;
na każdej kondygnacji budynku innego niż tymczasowy, niskiego i średniowysokiego:
w strefie pożarowej o powierzchni przekraczającej 200 m2, zakwalifikowanej do kategorii zagrożenia ludzi ZL I, ZL II lub ZL V,
w strefie pożarowej zakwalifikowanej do kategorii zagrożenia ludzi ZL III:
- o powierzchni przekraczającej 200 m2 w budynku średniowysokim, przy czym jeżeli jest to strefa pożarowa obejmująca tylko pierwszą kondygnację nadziemną, a nad nią znajdują się wyłącznie strefy pożarowe ZL IV, jedynie wtedy, gdy powierzchnia tej strefy pożarowej przekracza 1 000 m2,
- o powierzchni przekraczającej 1 000 m2 w budynku niskim.
Hydranty 52 powinny być stosowane:
w strefie pożarowej produkcyjnej i magazynowej o gęstości obciążenia ogniowego przekraczającej 500 MJ/m2 i powierzchni przekraczającej 200 m2;
w strefie pożarowej produkcyjnej i magazynowej o gęstości obciążenia ogniowego nieprzekraczającej 500 MJ/m2, w której znajduje się pomieszczenie o powierzchni przekraczającej 100 m2 i gęstości obciążenia ogniowego przekraczającej 1 000 MJ/m2;
przy wejściu do pomieszczeń magazynowych lub technicznych o powierzchni przekraczającej 200 m2 i gęstości obciążenia ogniowego przekraczającej 500 MJ/m2, usytuowanych w strefie pożarowej zakwalifikowanej do kategorii zagrożenia ludzi ZL I, ZL II, ZL III lub ZL V, znajdującej się w budynku niskim albo średniowysokim;
w garażu jednokondygnacyjnym zamkniętym o więcej niż 10 stanowiskach postojowych;
w garażu wielokondygnacyjnym.
Zawory 52 powinny być stosowane na wszystkich kondygnacjach budynków wysokich i wysokościowych.
Stałe urządzenia gaśnicze
Instalacjami przeciwpożarowymi służącymi do ochrony obiektów są instalacje tryskaczowe i zraszaczowe- uruchamiające się i działające samoczynnie, bez udziału człowieka.
Urządzenia tryskaczowe
Są to stałe urządzenia gaśnicze przeznaczone do zwalczania pożarów w pierwszej fazie ich powstania, wyposażone w odpowiednie zapasy wody. Spełniają one również rolę urządzeń alarmowych.
Głównymi elementami składowymi urządzenia tryskaczowego są:
źródło zaopatrzenia wodnego,
urządzenie zasilające w wodę o odpowiednim ciśnieniu,
sprężarka powietrza (w systemach powietrznym i mieszanym),
urządzenie kontrolno-alarmowe, nadzorujące gotowość
urządzenia do akcji gaśniczej i alarmujące o wybuchu pożaru
przewody rozdzielcze i rozprowadzające, na których umieszczone są tryskacze.
W zależności od temperatury w pomieszczeniu, a więc od tego, czy jest czy nie jest ono ogrzewane w okresie zimowym, stosuje się różne systemy urządzeń tryskaczowych:
system wodny, jeżeli temperatura w pomieszczeniu nie spada poniżej +4oC
system powietrzny, jeżeli temperatura w pomieszczeniu może być· niższa od +4oC,
system zmienny, jeżeli temperatura w pomieszczeniu utrzymuje się poniżej +4oC przez osiem miesięcy w roku; polega on na tym, że w okresie niskiej temperatury sieć· przewodów rozdzielczych i rozprowadzających wypełniona jest sprężonym powietrzem, a w okresie cieplejszym wodą (system niezalecany w Polsce),
system mieszany - w obiektach, w których są pomieszczenia ogrzewane i nieogrzewane; część· sekcji tryskaczowych wypełniona jest w tym systemie powietrzem, a część· wodą.
Zastosowanie urządzeń tryskaczowych jest bardzo różnorodne i odpowiada zastosowaniu wody jako środka gaśniczego. Można stosować je do gaszenia pożarów materiałów stałych (drewno, papier, tkaniny, tworzywa sztuczne, kauczuk), z wyjątkiem materiałów, które w reakcji z wodą wydzielają substancje palne oraz urządzeń elektrycznych pod napięciem.
Tryskacze należy ustawiać pionowo, rozpryskiwaczami do góry. Rozstaw tryskaczy nie powinien przekraczać 3,5 m w poziomie, przy założeniu, że każdy tryskacz ma chronić 9 m2 podłogi. Jeżeli w danych warunkach istnieje możliwość szybkiego rozprzestrzeniania się pożaru, odległość tę należy zmniejszyć do 2,75 m (powierzchnię chronioną do 6 m2). Sieć tryskaczy powinna być podzielona na sekcje, z których każda ma za zadanie chronić budynek lub większe pomieszczenia.
Maksymalne ciśnienie w sieci tryskaczowej nie powinno przekraczać: 1 MPa w systemie wodnym, 0,4 MPa w systemie powietrznym. Ciśnienie u wylotu najniekorzystniej (najdalej i najwyżej) położonego tryskacza w czasie gaszenia pożaru powinno wynosić optymalnie od 0,1 do 0,15 MPa. Zakłada się, że w czasie pożaru maksymalna liczba pracujących (otwartych) tryskaczy, zależnie od wielkości sekcji, wynosi od 12 do 30 sztuk.
Urządzenia zraszaczowe
Instalacje zraszaczowe działają na podobnej zasadzie jak instalacje tryskaczowe. Różnica polega na tym, że w instalacjach zraszaczowych na rurociągach rozprowadzających wodę umieszczone są zraszacze. Zraszacze nie mają zamknięcia, co powoduje że woda podawana jest jednocześnie we wszystkie miejsca chronionego obszaru. Instalacje zraszaczowe stosuje się do zabezpieczania budynków, chłodzenia łatwo palnych obiektów wszędzie tam, gdzie można się spodziewać szybkiego rozprzestrzeniania się ognia, uruchamiane są one samoczynnie lub ręcznie.
Urządzenia zraszaczowe można podzielić na dwie grupy w zależności od celu, w którym zostały zastosowane:
urządzenia zraszaczowe gaśnicze służące do gaszenia pożaru,
urządzenia zraszaczowe zabezpieczające, przeznaczone do ochrony zagrożonych obiektów i urządzeń technologicznych przed nadmiernym rozgrzaniem się na skutek promieniowania cieplnego oraz przed rozprzestrzenianiem się pożaru.
Gaśnicze urządzenia zraszaczowe mogą być stosowane do gaszenia tych wszystkich materiałów, które można ugasić wodą, w tym również do gaszenia cieczy palnych o temperaturze zapłonu powyżej +60oC.
Głównymi elementami składowymi urządzenia zraszaczowego są:
instalacje przewodów rurowych (przewodu zasilającego, rozdzielczego, przewodów rozprowadzających ze zraszaczami) podłączone do źródła zasilania,
automatyczny zawór wzbudzający lub zawór uruchamiany ręcznie.
Skuteczną ochronę za pomocą urządzeń zraszaczowych zabezpieczających uzyskuje się, zapewniając następujące zużycie wody do zraszania:
W urządzeniach zraszaczowych przewody rozprowadzające nie są na stałe wypełnione wodą, a zraszacze rozmieszczone na przewodach są otwarte. Urządzenia zraszaczowe działające grupowo, w których każda grupa zraszaczy uruchamiana jest pobudzaczem, mają przewody wypełnione wodą w części dochodzącej do pobudzaczy. Pobudzacze stosuje się w urządzeniach gaśniczych, a nie zabezpieczających. Otwarcie pobudzacza następuje samoczynnie przez odblokowanie zamka przy wzroście temperatury w pomieszczeniu powyżej określonej wartości (np. +70oC) lub w wyniku pęknięcia ampułki szklanej utrzymującej zamek w położeniu zamkniętym.