Komenda Powiatowa
Państwowej Straży Pożarnej
w Grajewie

RYS HISTORYCZNY KOMENDY POWIATOWEJ PSP W GRAJEWIE

 

Przełomowym momentem determinującym potrzebę utworzenia grajewskiej Straży Pożarnej było powstanie stacji kolejowej, a tym samym rozwój szlaków komunikacyjnych z Prusami. Wzrastająca liczba zakładów rzemieślniczych, instytucji, budynków mieszkalnych przyczyniła się do założenia w Grajewie w roku 1900 Ochotniczej Straży Pożarnej. W roku 1903 wybudowano remizę strażacką. Do wybuchu I Wojny Światowej Ochotnicza Straż Pożarna prowadziła ożywioną działalność operacyjno - bojową, organizacyjną i kulturalną. Wybuch I wojny światowej zahamował działalność jednostki. W roku 1915 straż pożarna praktycznie przestała istnieć. Pierwsze posiedzenie Rady Pożarniczej odbyło się dnia 21 października 1916 roku, po którym stopniowo Straż Pożarna, jako organizacja społeczna, przyjęła ponownie swój pierwotny przedwojenny charakter. W roku 1918 dzięki zaangażowaniu Naczelnika Straży Pożarnej, jednocześnie piastującego funkcję Burmistrza Grajewa, jednostka została wyćwiczona do poziomu sprawności bojowej oraz przybrała formę scalonej i zespolonej drużyny. W tym okresie struktura zabudowy powiatu grajewskiego nie była najlepsza. Większość miejscowości charakteryzowało się zwartą i łatwopalną zabudową oraz palnym, przeważnie słomianym pokryciem. Stwarzało to duże zagrożenie pożarowe oraz możliwości rozszerzania się pożarów. W latach dwudziestych nastąpił dalszy rozwój strażactwa ochotniczego. W roku 1923 straż liczyła 102 strażaków. W 1936 roku uległa spaleniu remiza strażacka. W latach 1938 - 1939 trwała jej odbudowa i jeszcze przed wybuchem II Wojny Światowej remiza została oddana do użytku. W obiekcie tym straż pożarna miała swą siedzibę do 2002 roku. W przededniu II Wojny Światowej Straż liczyła 100 członków czynnych, 50 wspierających i około 30 muzyków. Drużyna Strażacka dzieliła się wówczas na cztery oddziały, mające każdy swą odrębną czynność w czasie pożaru. Były to: oddział toporników i dachowców, oddział sikawkowy, oddział wodny i oddział porządkowy. Dodatkowo istniał pododdział sanitarny oraz stworzono oddział cyklistów, składający się ze strażaków posiadających rowery. Wybuch II Wojny Światowej nie przerwał działalności Ochotniczej Straży Pożarnej. Wielu członków OSP włożyło mundury wojskowe. Przez cały czas okupacji członkowie straży ukrywali co cenniejszy sprzęt, sztandary i inne pamiątki, zdając sobie sprawę, że grożą im za to najsurowsze represje, z utratą życia włącznie. Już w styczniu 1945 roku na wyzwolonych terenach, straż pożarna wznowiła swoją działalność.

Następnie w 1951 roku przy Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Grajewie utworzono Komendę Powiatową Straży Pożarnych. Z chwilą zniesienia powiatów w czerwcu 1975 roku została ona przekształcona w Komendę Rejonową Straży Pożarnych w Grajewie. Zawodowa Straż Pożarna do 1992 roku podlegała bezpośrednio Komendzie Rejonowej Straży Pożarnych w Grajewie. 1 lipca 1992 roku na podstawie Ustaw z dnia 24 sierpnia 1991 roku
o ochronie przeciwpożarowej i Państwowej Straży Pożarnej powstała Komenda Rejonowa Państwowej Straży Pożarnej w Grajewie. Przy Komendzie utworzona została Jednostka Ratowniczo – Gaśnicza.

Przez dziesięciolecia grajewska straż pożarna zapewniała bezpieczeństwo mieszkańcom miasta i okolic, chroniąc ich przed żywiołem ognia, przez co na trwale wpisała się w historię tego regionu. Komenda Powiatowa Państwowej Staży Pożarnej w Grajewie została utworzona w 1999 roku.

W następstwie reformy administracyjnej kraju 1 stycznia 1999 roku powstała Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Grajewie, sięgająca swoimi tradycjami roku 1951. Komenda obejmuje swoim działaniem teren powiatu grajewskiego. Obecny rejon działania Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Grajewie obejmuje swoim zasięgiem obszar 967 km2, liczy ok. 50 000 mieszkańców, podzielony administracyjnie
na miasto Grajewo i pięć gmin: Grajewo, Radziłów, Rajgród, Szczuczyn i Wąsosz.

W latach 1999 - 2012 na obszarze powiatu grajewskiego odnotowano 8 671 interwencji jednostek ochrony przeciwpożarowej. W tym okresie strażacy ugasili 2 903 pożary, a także zlikwidowali 5 707 innych miejscowych zagrożeń.

Do podstawowych zadań Komendy Powiatowej PSP należy: organizowanie Krajowego Systemu Ratowniczo - Gaśniczego (KSRG) na szczeblu powiatu, rozpoznawanie zagrożeń, organizowanie i prowadzenie akcji ratowniczych, wykonywanie pomocniczych specjalistycznych czynności ratowniczych w czasie klęsk żywiołowych lub likwidacji miejscowych zagrożeń przez inne służby ratownicze, doskonalenie kadr dla potrzeb Państwowej Straży Pożarnej i innych jednostek ochrony przeciwpożarowej oraz powszechnego systemu ochrony ludności, nadzór nad przestrzeganiem przepisów przeciwpożarowych. Na obszarze działania Komendy Powiatowej PSP w Grajewie funkcjonują 34 Jednostki Ochotniczych Straży Pożarnych zrzeszające około 750 strażaków – ochotników (w tym 12 Jednostek OSP włączonych do KSRG). W strukturach PSP powiatu pełni służbę 45 strażaków i zatrudnionych jest 3 pracowników cywilnych.

Zwiększający się zakres zadań Państwowej Straży Pożarnej wymagał przeobrażeń w potencjale organizacyjnym, ludzkim, technicznym i sprzętowym. Bardzo ważnym elementem jest baza lokalowa oraz nowoczesny, dostosowany do potrzeb sprzęt, który w przypadku straży pożarnej, państwowej i ochotniczej, w powiecie grajewskim sukcesywnie ulega poprawie. W latach 1995 - 2012 realizując kilka inwestycji remontowo - budowlanych kompleksowo zmodernizowano obiekty przejęte po jednostce wojskowej. W budynku głównym strażnicy zmodernizowano konstrukcję stropu i dachu, adaptowano poddasze. Wyposażono budynek w nowoczesne instalacje teleinformatyczne, energetyczne, sanitarne i wyciągu spalin, ocieplono elewację, urządzono garaże, pomieszczenia szkoleniowe, socjalne, techniczne i biurowe oraz zbudowano wspinalnię. Dodatkowo zmodernizowano plac manewrowy przed bramami wyjazdowymi. Na wszystkie powyższe prace wydatkowano ponad 3,6 mln złotych. Strażnica powstała również dzięki zaangażowaniu wszystkich strażaków komendy, którzy przepracowali łącznie 14 257 roboczo – godzin, co pozwoliło na oszczędności środków finansowych rzędu 231 tysięcy złotych. Nowa strażnica jest dumą strażaków, dziełem ich bezinteresownego wysiłku i jednocześnie nagrodą za ich codzienną, zawodową działalność.

W latach 2002 – 2011 za kwotę 4,2 mln. zł. pozyskano 9 nowych samochodów pożarniczych: 4 ratowniczo - gaśnicze, 1 samochód ratownictwa wodnego, 1 podnośnik, 1 samochód osobowo – dostawczy, 2 operacyjne, w tym 1 terenowy. Zakupiono wiele nowoczesnego sprzętu i urządzeń ratowniczych. Strażacy mają w 100% zapewnione umundurowanie i sprzęt ochrony osobistej. Na prace budowlane, zakupy samochodów, wyposażenie techniczne oraz szkolenia pozyskano ponad 4,4 mln. zł. środków spoza budżetu Komendy Powiatowej. Środki te pochodziły z samorządów, Narodowego i Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Unii Europejskiej oraz instytucji i zakładów pracy.

Z racji bliskości licznych akwenów wodnych ważną rolę w strukturach Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Grajewie odgrywa Specjalistyczna Grupa Ratownictwa Wodno – Nurkowego „Biebrza” powołana do życia Decyzją nr 32/08 Podlaskiego Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej w Białymstoku z dnia 21 maja 2008 r. W skład grupy wchodzą dobrze wyszkoleni i wyposażeni strażacy – nurkowie, którzy każdego roku uczestniczą w działaniach ratowniczych w zakresie podstawowym i specjalistycznym.

Operacyjnym rejonem działania grupy są powiaty: białostocki, grajewski, moniecki, sokólski oraz w rozszerzonym obszarze działania część powiatu ełckiego w granicach gminy Prostki. Docelowo grupa prowadzi działania na terenie całego województwa podlaskiego oraz w uzasadnionych przypadkach poza granicami kraju, szczególnie na terenie Republiki Litewskiej.

Datą, która na trwałe zapisała się w historii Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Grajewie jest dzień 12 maja 2013 roku. W tym dniu na placu naszej Komendy odbyły się „Wojewódzkie Obchody Dnia Strażaka 2013” połączone z wręczeniem sztandaru tutejszej jednostce. Ufundowany przez strażaków i społeczeństwo sztandar jest symbolem wskazującym na odwagę strażaków oraz gotowość niesienia pomocy innym ludziom w obliczu zagrożenia. 

W czasie 63 lat funkcjonowania jednostki wielu strażaków zostało uhonorowanych najwyższymi odznaczeniami oraz medalami resortowymi i państwowymi. Także w minionym okresie wielu funkcjonariuszy i pracowników cywilnych związanych z Naszą Strażą nie doczekało uroczystości związanej w wręczeniem sztandaru, ale jesteśmy przekonani, że dalej pełnią swą zaszczytną służbę w Pożarniczych Zastępach Niebieskich, a wyrazem hołdu dla Nich jest obelisk z pamiątkową tablicą usytuowany na placu przed strażnicą.

 

Odeszli na wieczną służbę

 

W dniu 30 maja 1997 roku na trasie Grajewo – Rajgród (fragment drogi krajowej nr 61) podczas wykonywania obowiązków służbowych w wypadku samochodowym zginęli mł. ogn. Marek Wajs oraz ogn. Jan Ruszczyk.

Ogn. Jan Ruszczyk urodzony 8 czerwca 1953 roku w Państwowej Straży Pożarnej przepracował 5 lat na stanowisku kierowcy - ratownika. Wcześniej pracował w Zakładowej Straży Pożarnej, a także w Komendzie Rejonowej Straży Pożarnych w Ełku. Na stałe mieszkał w Kopijkach w gminie Prostki.  Osierocił żonę i trójkę dzieci. 

Mł. ogn. Marek Wajs urodził się 10 lutego 1962 roku. Od początku strażackiej kariery pracował w Komendzie Rejonowej Straży Pożarnych, a następnie Komendzie Rejonowej Państwowej Straży Pożarnej w Grajewie, zajmując stanowisko dowódcy zastępu. Zginął mając 13 lat służby. Wraz z żoną i synem mieszkał w Grajewie.

Wypadek wydarzył się podczas powrotu do Jednostki Ratowniczo - Gaśniczej w Grajewie z Ośrodka Szkoleniowego „Wodnik” w Czarnej Wsi. Do tragicznego w skutkach zdarzenia doszło w momencie zajechania pasa ruchu samochodowi operacyjnemu marki FSO 1500, którym podróżowali strażacy przez samochód ciężarowy marki Mercedes, prowadzony przez kierowcę litewskiego.

 

Komendanci Rejonowi / Powiatowi Straży Pożarnej w Grajewie:

• 01.06.1975 r. – 15.03.1976 r. – kpt. Wacław Łukawski;
• 15.03.1976 r. – 01.09.1977 r. – kpt. Jerzy Kalista;
• 01.09.1977 r. – 15.06.1978 r. – p.o. kpt. Wacław Łukawski;
• 15.06.1978 r. – 01.10.1980 r. – śp. por. Jan Kwapisz;
• 01.10.1980 r. – 08.09.1983 r. – p.o. por. Wacław Łukawski;
• 08.09.1983 r. – 15.03.1984 r. – p.o. chor. Krzysztof Chełmiński;
• 16.03.1984 r. – 30.06.1998 r. – kpt./bryg. Antoni Milewski;
• 01.07.1998 r. – 15.03.2003 r. – st. kpt. Andrzej Kochanowski;
• 16.03.2003 r. – 23.02.2006 r. – st. kpt./mł. bryg. Dariusz Borys;
• 24.02.2006 r. – 14.03.2012 r. – st. kpt. Andrzej Sobolewski;
• 15.03.2012 r. – 14.05.2012 r. – p.o. bryg. Andrzej Jabłoński;
• 15.05.2012 r. – 30.06.2020 r. - st. bryg. Andrzej Jabłoński;
• 01.07.2020 r. – 31.08.2020 r.– p.o. st. kpt. Arkadiusz Lichota;
• 01.09.2020 r. – 03.02.2023 r. -  mł. bryg. Andrzej Beczko;
• 04.02.2023 r. - 28.02.2023 r. - p.o. st. kpt. Jarosław Szeszko;
• 01.03.2023 r. - 28.06.2024 r. - st. kpt. Jarosław Szeszko;
• 29.06.2024 r. - 29.08.2024 r. - p.o. bryg. Daniel Lewczuk;
• 29.08.2024 r. - 21.10.2024 r. - p.o. mł. bryg. Arkadiusz Lichota
• 21.10.2024 r. - do chwili obecnej - mł. bryg. Arkadiusz Lichota