Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy
Od 1995 roku zaczął funkcjonować w Polsce, zorganizowany przez Państwową Straż Pożarną, krajowy system ratowniczo-gaśniczy, którego podstawowym celem jest ochrona życia, zdrowia, mienia lub środowiska poprzez: walkę z pożarami i innymi klęskami żywiołowymi, ratownictwo techniczne, chemiczne i od 1997 roku również poprzez ratownictwo ekologiczne i medyczne.
Podstawowym założeniem w budowie systemu ratowniczo-gaśniczego było stworzenie jednolitego i spójnego układu, skupiającego powiązane ze sobą różne podmioty ratownicze, tak aby można było podjąć skutecznie każde działanie ratownicze.
Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy (KSRG) stanowi integralną część bezpieczeństwa wewnętrznego państwa, obejmującą ratowanie życia, zdrowia, mienia lub środowiska, prognozowanie, rozpoznawanie i zwalczanie pożarów, klęsk żywiołowych lub innych miejscowych zagrożeń.
Konstrukcja systemu zakłada, że zasady realizacji podstawowych zadań ratowniczych są niezmienne i dostosowane do specyfiki wszelkiego rodzaju zdarzeń, również zdarzeń masowych lub klęsk żywiołowych, kiedy siły i środki ratownicze są niewystarczające, a organizacja działań ratowniczych wymaga modyfikacji priorytetów oraz dokonania uproszczeń w procedurach działania.
Zasoby Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego
Sieć jednostek krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego umożliwia dotarcie sił ratowniczych do zagrożonej ludności w ciągu 15 min. w zależności od regionu kraju od 75 do 85 % populacji.
System działa na trzech poziomach administracyjnych odpowiadających strukturze administracyjnej kraju:
- powiatowym – podstawowy poziom wykonawczy, działania prowadzone są przez siły powiatu,
- wojewódzkim – koordynacja i wsparcie działań ratowniczych, kiedy siły powiatu są niewystarczające,
- krajowym – koordynacja i wsparcie działań ratowniczych, kiedy siły województwa są niewystarczające.
Gotowość operacyjna sił i środków KSRG, w szczególności : dyspozycyjność, wyszkolenie i wyposażenie w sprzęt ratowniczy, umożliwia ich dysponowanie w trybie pilnym według kryterium obszaru chronionego, tzn. niezbędnych sił i środków do likwidacji lub ograniczania powstałego nagłego zagrożenia, mogących przybyć na miejsce zdarzenia w najkrótszym czasie.
Niezależnie od sieci jednostek ochrony przeciwpożarowej, które są przygotowane w zakresie podstawowym do realizacji działań ratowniczych w każdej z dziedzin ratownictwa, Państwowa Straż Pożarna posiada w swych zasobach wydzielone siły i środki do realizowania specjalistycznych czynności ratowniczych poprzez ratowników posiadających specjalistyczne wyszkolenie („ponadstandardowe”), wyposażonych w specjalistyczny sprzęt.
Wydzielone zasoby ratownicze skupione są w specjalistycznych grupach ratowniczych tj.:
- grupach wodno-nurkowych (SGRW-N)
- grupach wysokościowych (SGRW)
- grupach technicznych (SGRT)
- grupach poszukiwawczo- ratowniczych (SGPR)
- grupach chemicznych do realizacji zagrożeń CBRN (SGRChem)
Wyznaczone siły i środki z obszaru całego kraju skupione są w ramach Centralnego Odwodu Operacyjnego w:
- Kompaniach gaśniczych;
- Kompaniach specjalnych (ewakuacyjne, pompowe, przeciwpowodziowe z zaporami lub łodziami);
- Pododdziałach logistycznych;
- Grupach specjalistycznych;
- Modułach ratowniczych do działań międzynarodowych;
- Kompaniach szkolnych.
Polska uczestniczy w Unijnym Mechanizmie Ochrony Ludności, w ramach którego zgłoszono do działań międzynarodowych specjalistyczne grupy ratownicze tzw. moduły:
- HUSAR lub MUSAR (moduł grupy poszukiwawczo-ratowniczej przeznaczonej do działań na terenach miejskich w konfiguracji ciężkiej lub średniej) – tworzone doraźnie na bazie 5-ciu SGPR PSP (Warszawa, Poznań, Łódź, Gdańsk, Kraków),
- HCP (moduł pomp wysokiej wydajności) – 4 moduły (Katowice, Toruń, Rzeszów, Gorzów Wlkp.),
- GFFFV (moduł gaszenia pożarów lasów z ziemi z użyciem pojazdów) – 6 modułów (Kraków, Białystok, Poznań, Olsztyn, Szczecin, Wrocław),
- CBRN (moduł wykrywania skażeń chemicznych, biologicznych, radiologicznych i nuklearnych oraz pobierania próbek) – 4 moduły (Warszawa, Katowice, Kraków, Poznań).
W województwach, posiadających minimum dwie kompanie gaśnicze zostały utworzone bataliony centralnego odwodu operacyjnego. Obecnie powyższe kryterium spełnia 8 województw, na bazie sił których utworzono Batalion: Wrocław, Toruń, Łódź, Kraków, Warszawa, Gdańsk, Katowice, Poznań.
W przypadku, gdy siły i środki, dysponowane przez stanowisko kierowania Państwowej Straży Pożarnej, podmiotów KSRG i innych podmiotów uczestniczących w działaniu ratowniczym są niewystarczające, czynności ratownicze realizują również siły i środki podmiotów KSRG zadysponowane z obszaru województwa przez właściwego terenowo komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej.
Natomiast w przypadku gdy siły i środki podmiotów KSRG dysponowane przez komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej są niewystarczające, czynności ratownicze realizują również podmioty KSRG zadysponowane z obszaru kraju przez Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej.