Komenda Powiatowa
Państwowej Straży Pożarnej
w Świdwinie

LATA 1945-1970

Świdwin oraz jego okoliczne osiedla wiejskie i miasto Połczyn-Zdrój doczekały się wyzwolenia w pierwszych dniach marca 1945 r. Po wyzwoleniu cały obecny rejon działania należał administracyjnie do powiatu białogardzkiego z którego został wyłączony i uzyskał prawa powiatu w roku 1955. W skład powiatu weszły miasta Świdwin i Połczyn-Zdrój oraz gminy: Świdwin, Połczyn-Zdrój, Bierzwnica, Brzeżno, Lekowo, Popielewo, Rąbino, Redło Rusinowo i Sławoborze.

Ochronę przeciwpożarową na ziemi świdwińskiej jak i w samym Świdwinie tworzyli przesiedleńcy, osadnicy oraz przymusowi robotnicy przywiezieni w czasie wojny.

Miasto Świdwin zostało wyzwolone w dniu 03.03.1945 r. W nocy z 4 na 5 marca w centrum miasta powstał pożar, który swoim zasięgiem objął ulice (wg dzisiejszych nazw) 1 Maja, Plac Konstytucji 3 Maja, Orląt Lwowskich, Niedziałkowskiego, Lekarską; całkowicie niszcząc zwartą XVIII i XIX wieczną zabudowę. Prawie całkowitemu spaleniu uległ również kościół (jedyny odbudowany obiekt po wojnie).

W dniu 08.03.1945 r. odbyło się pierwsze nieformalne posiedzenie rady miejskiej na którym to funkcję burmistrza miasta powierzono Panu Janowi Górskiemu. Na tym samym posiedzeniu rady, Pan Górski upoważnił restauratora Pana Follehera do zorganizowania ochrony przeciwpożarowej w mieście. Pierwszymi członkami Ochotniczej Straży Pożarnej w Świdwinie byli: dh Jan Górski – burmistrz, dh Paweł Folleher – restaurator, dh Stanisław Kwieciński – szewc, dh Paweł Barów – kominiarz, dh Edward Gałosz – piekarz, dh Stanisław Wabich – rzemieślnik oraz wielu innych kupców i rzemieślników prowadzących działalność na terenie miasta. Jednym z nich jest dh Franciszek Miazek – kowal, który z pozostawionych przez Niemców narzędzi i maszyn tworzy i prowadzi usługowy zakład ślusarsko-hydrauliczno-kowalski pod szyldem „Ochotnicza Straż Pożarna”. Średnio zatrudniał około 8 pracowników, którzy byli aktywnymi członkami OSP. Na dźwięk syreny porzucali narzędzia i spieszyli do strażnicy. Wypracowane przez warsztat zyski stanowiły środki finansowe jednostki OSP. Jednostka ponadto prowadziła działalność sportową, organizowano imprezy rozrywkowe dla ludności, pokazy i ćwiczenia strażackie. W dniu święta strażackiego organizowano defiladę, a po jej zakończeniu zabawiano świdwinian pokazem piłki wodnej.

Na remizę OSP zagospodarowano obiekt po byłej niemieckiej straży pożarnej przy ul. Rolnej. W skład obiektu wchodziła stajnia oraz wspinalnia do ćwiczeń i suszarnia węży.

W roku 1950 na podstawie decyzji Komendanta Wojewódzkiego Straży Pożarnych w Koszalinie mjr poż. Michała Liszenkowskiego zostaje utworzona Komenda Powiatowa Straży Pożarnych, a jej pierwszym Komendantem zostaje przeniesiony służbowo z KPSP w Człuchowie asp. poż Wiglarz. Niestety po dwóch tygodniach opuszcza stanowisko, a obowiązki Komendanta pełni przez rok mł. ogn. Stanisław Kubis również oddelegowany z KPSP w Człuchowie. Obsadę etatową Komendy stanowili: Komendant, podoficer i sekretarka (pani Zofia Grzybowska) oraz trzech kierowców zawodowych. W 1953 r. OSP otrzymuje samochód gaśniczy GM-8 na podwoziu Stara 20. Jest on dumą i chlubą świdwińskich strażaków.                                                             

 

 

W latach 1954 - 1958 w KPSP dochodzi do częstych zmian na stanowiska komendanta i tak: w pierwszej połowie 1954 roku komendantem zostaje asp. poż. Antoni Stawicki z KPSP Międzyrzeczu oraz str. Ciołek. Po około pół roku obaj opuszczają Świdwin, a na komendanta powołano asp. poż. Soszyńskiego, który swoje obowiązki sprawuje raptem przez parę dni. Z braku etatowego komendanta ponownie obowiązki pełni ogn. poż. Stanisław Kubiś.

Pod koniec roku 1954 do KPSP w Świdwinie skierowany zostaje str. Antoni Usewicz z KPSP w Kołobrzegu, który to obejmuje obowiązki Komendanta. Na miejsce Pani Zofii Grzybowskiej zatrudniony zostaje Alfred Radzikowski, który w roku 1956 przejmuje obowiązki Komendanta, a str. Usewicz powraca do KPSP w Kołobrzegu. W tym samym czasie ogn. Kubiś Stanisław wyprowadza się ze Świdwina i powraca w swoje rodzinne strony.

 

W 1957 r. Komendant Wojewódzki przenosi Alfreda Radzikowskiego do KPSP w Sławnie. Alfred Radzikowski z chwilą podjęcia nowych obowiązków służbowych podejmuje naukę w Łódzkim Technikum Pożarniczym. Po ukończeniu nauki na krótko powraca do Świdwina, skąd zostaje przeniesiony służbowo do Koszalina, a z Koszalina do Świdwina przeniesiony służbowo zostaje st. asp. poż. Lucjan Bugalski, który piastuje funkcję Komendanta do 15.05.1965 r,. kiedy to przekazuje obowiązki podporucznikowi poż. Antoniemu Barów. Pan Lucjan Bugalski odchodzi ze służby w pożarnictwie, by po kilku latach powrócić do munduru. W styczniu 1971 r. zaczyna pełnić obowiązki Zastępcy Komendanta w KPSP w Łobzie, skąd odchodzi na rentę chorobową w 1978 r. Ponownie powraca do munduru w roku 1981 na stanowisko dyspozytora RSK, a następnie instruktora d/s operacyjno-szkoleniowych, by w dniu 31 grudnia 1984 r. ostatecznie odejść w stan spoczynku w stopniu podporucznika poż.

W 1968 r. ppor. Barów zostaje przeniesiony do Komendy Wojewódzkiej Straży Pożarnej w Koszalinie, a jego miejsce zajmuje absolwent Szkoły Oficerskiej ppor. poż. Józef Szczęśniak, który funkcję Komendanta pełni do 1973 r.  Następcą jest st. ogn. Zygmunt Podgórski, który pełni obowiązki Komendanta do lata 1974 r., tj. do chwili tragicznej śmierci. Po nim obowiązki obejmuje na okres dwóch lat ppor. Poż. Włodzimierz Marasz; po czym odchodzi do KWSP w Słupsku.

W latach 1950 - 1975 przy Komendzie Powiatowej SP działa jednostka OSP, która jest najprężniej działająca organizacją nie tylko w mieście, ale również w powiecie świdwińskim.

Wśród bardzo wielu pożarów z jakimi przyszło się zmierzyć świdwińskim strażakom należy zwrócić uwagę na przynajmniej dwa bardzo duże pożary, które w tamtych latach odbiły się głębokim echem nie tylko w mieście i powiecie, ale i całym województwie, a były to:

• pożar zamku świdwińskiego w 1953 r. w czasie którego prawie całkowitemu spaleniu uległo północne i wschodnie skrzydło zamku,
• pożar nowo wybudowanych warsztatów Państwowego Technikum Mechanizacji Rolnictwa 1961 r.

 

LATA 1970-1998

Rok 1975 przyniósł nowe zmiany nie tylko w podziale administracyjnym kraju, ale także znaczne zmiany w ochronie przeciwpożarowej. Przestaje funkcjonować Komenda Powiatowa Straży Pożarnych, a istniejąca przy niej jednostka ochotnicza zostaje rozwiązana. Ich miejsce zajmują Komenda Rejonowa Straży Pożarnych oraz jednostka Zawodowej Straży Pożarnej kategorii C. Pierwszym komendantem zostaje ppor. poż. Włodzimierz Marsz, po nim przez okres ok. 3 m-cy funkcję Komendant pełnił chor. poż. Wiesław Szwałek, a od 1976 r. obowiązki obejmuje rodowity świdwinianin mł. chor. poż Zbigniew Czajkowski.

Przez dziesięć lat dowodzenia Komendą Rejonową przez Zbigniewa Czajkowskiego zachodzą znaczne zmiany: w związku z utworzeniem jednostki zawodowej, w której w systemie zmianowym pełnią obowiązki zawodowi strażacy, rozwiązanych zostaje szereg jednostek OSP typu M na terenie rejonu działania, siedziba Komendy rozbudowuje się o kolejne boksy garażowe i zaplecze techniczne, jednakże ze względu na ograniczenia architektoniczne oraz większe liczby pojazdów jak i zatrudnionych funkcjonariuszy, obiekt zaczyna być „za ciasny” i nie spełnia norm BHP. Na jednej sali śpi 10 strażaków, a cała administracja i RSK mieszczą się w trzech ciasnych pokojach. Na uwagę zasługuje fakt,  że znaczną część prac remontowych i budowlanych wykonują sami strażacy, jednostka zawodowa wzbogaca się o następujące samochody GBA 2,5/16,  GCBA 6/32, SH-18, GPr 1500 oraz samochód gospodarczy Star 200.

 

 

Część kadry oraz strażacy z podziału biorą czynny udział przy gaszeniu pożaru szybu naftowego w Karlinie w 1980 r.

W roku 1986 st. chor. poż. Zbigniew Czajkowski decyzją Komendanta Wojewódzkiego płk. poż. Witolda Kazimierczaka przeniesiony zostaje do KWSP w Koszalinie, a z dniem 01.05.1986 r. na stanowisko Komendanta mianowany zostaje st. chor. poż. Krzysztof Warszawski. Dzięki jego staraniom w 1990 r. Komenda Rejonowa zmienia swoją siedzibę i przenosi się z ul. Rolnej na ul. Armii Krajowej (dawniej Armii Czerwonej) do obiektów po rozwiązanym Przedsiębiorstwie Budownictwa Rolniczego. Po częściowej modernizacji magazynów na boksy garażowe w dniu 15 kwietnia 1991 r. przeniesiony zostaje również podział bojowy.

Opuszczone obiekty strażnicy przy ul. Rolnej (obecnie Orląt Lwowskich), po modernizacji, zostają przeznaczone na halę targową i miejski bazar  (weterani służby do dnia dzisiejszego spotykają się na ławeczce przy swojej remizie).

W początku lat dziewięćdziesiątych jednostka wzbogaca się o dwa ciężkie samochody gaśnicze GCBA 6/32, które zastępują wysłużonego Jelcza GCBA 6/32, przez co wzrasta siła bojowa jednostki.

 

W roku 1992 decyzją KG PSP zostaje rozwiązana Komenda Rejonowa Straży Pożarnej i powołana z dniem 1 lipca 1992 r. Jednostka Ratowniczo-Gaśnicza PSP. Stan etatowy stanowi:

• D-ca JRG - st. asp. Krzysztof Warszawski,
• Z-ca d-cy JRG - st. asp. Marian Domka,
• Technik - ogn.  Tadeusz Krukowski

oraz trzy zmiany służbowe po 13 etatów każda. JRG PSP w Świdwinie podporządkowana jest Komendzie Rejonowej PSP w Drawsku Pomorskim, w której Komendantem jest st. kpt. Zbigniew Marek.

Rok 1992 jest również rokiem w którym wielu doświadczonych funkcjonariuszy po wieloletniej służbie odeszło na emerytury. Jest to również rok w którym po raz pierwszy w historii, w miesiącu marcu, wizytował jednostkę Komendant Główny Straży Pożarnej pułkownik Feliks Dela.

Dowództwo jednostki, jak również cała załoga dokłada wszelkich starań aby odziedziczony po PBR-olu, zaniedbany obiekt, doprowadzić do jak najlepszego stanu technicznego. Tak zaczęły niekończące się  remonty. Na pierwszy ogień poszły łazienki, korytarze, klatka schodowa i mała świetlica, następnie zadbano o otoczenie i doprowadzenie gazu do kotłowni. Jednocześnie strażacy walczą z licznymi pożarami na obszarach leśnych, usuwają skutki coraz częstszych wypadków komunikacyjnych i innych miejscowych zagrożeń.

 

W roku 1988 powraca z Komendy Wojewódzkiej chorąży Zbigniew Czajkowski, by po 26-ciu latach służby w straży 30 kwietnia 1995 r. w stopniu st. aspiranta odejść na zasłużoną emeryturę.

W roku 1993 jednostka ratowniczo-gaśnicza wzbogaca się o lekki samochód ratownictwa technicznego SLRt na podwoziu VW T-4, a w roku 1994 o samochód cysternę GCBM-18/8. Cysterna zakupiona została przez Nadleśnictwo Świdwin przy bardzo dużym zaangażowaniu D-cy JRG asp. sztab. Krzysztofa Warszawskiego i Nadleśniczego Wiesława Kostrzewy oraz Komendanta Wojewódzkiego PSP st. bryg. Ryszarda Korzeniowskiego.

Rok 1998 w historii świdwińskiej straży zapisał się jako rok, w którym po wieloletniej służbie w stan spoczynku przeszli wspaniali strażacy społecznicy i sportowcy, a wśród nich: st. ogn. Jan Haptar, st. ogn. Marek Wojtaś, st. ogn. Andrzej Barański, st. ogn. Roman Kur, st. ogn. Tadeusz Krukowski, st. ogn. Stanisław Kosiorek, asp. sztab.  Roman Mikułko, st. asp. Stanisław Gulbas oraz najdłużej pełniący obowiązki dowódcy w świdwińskiej straży - asp.  sztab. Krzysztof Warszawski

Z dniem 01.12.1998 r. rozkazem Komendanta Wojewódzkiego dowódcą JRG Świdwin, zostaje kpt. Roman Artyński.

 

LATA 1999 —→

1 stycznia 1999 r. kolejna reforma administracji publicznej - Świdwin zostaje miastem powiatowym, a na bazie JRG powołana zostaje Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej.

Początki były bardzo trudne, nowe zadania, nowe obowiązki i bez mała całkowity brak kadry. Przez prawie cztery miesiące obowiązki Komendanta pełni mł. bryg. Jarosław Jasiakiewicz przeniesiony z Koszalina, który z końcem kwietnia zostaje powołany na stanowisko Komendanta Powiatowego PSP w Świdwinie.

W czerwcu 1999 r. na jego zastępcę zostaje powołany asp. sztab. Marian Domka i to on             w zasadzie kieruje Komendą do kwietnia 2001 r., gdyż mł. bryg. J. Jasiakiewicz ulega chorobie i w czerwcu 2000 roku odchodzi na emeryturę.

Stan etatowy Komendy to 51 funkcjonariuszy i jeden etat cywilny. Obsada etatowa to: jeden oficer, dziewięciu aspirantów, trzydziestu podoficerów, dziesięciu szeregowych, jeden pracownik cywilny.

Brakuje mebli biurowych, komputerów i wielu innych niezbędnych rzeczy, ale jest zapał i chęć do działania. Jednostka Ratowniczo Gaśnicza otrzymuje nowy samochód ratowniczo-gaśniczy GBA 2/20 na podwoziu Renault, co pozwala wycofać z eksploatacji mocno wysłużonego bo 20 letniego Stara GBA 2,5/16. Świdwińscy strażacy szkolą się, ratują, pracują.

Dzięki uzyskanym środkom finansowych z odpisu prewencyjnego PZU i licznym sponsorom oraz wsparciu Komendy Wojewódzkiej i Komendy Głównej PSP w strażnicy wykonano częściowy remont pomieszczeń administracyjnych i podziału bojowego, wymieniono w całym obiekcie stolarkę okienną, zmodernizowano instalację CO, docieplono budynek, przeprowadzono remonty pokryć dachowych.

W kwietniu 2001 r. na stanowisko Komendanta Powiatowego powołany został st. kpt. Roman Artyński, dotychczasowy d-ca JRG, a d-cą JRG został asp. sztab. Dariusz Bloch. Tak jak w poprzednich latach tak i obecnie świdwińska straż pożarna bierze czynny udział w życiu społecznym, kulturalnym i sportowym, byliśmy współorganizatorami wielu imprez na szczeblu powiatowym i wojewódzkim.

W 1996 r. organizowaliśmy Mistrzostwa Wojewódzkie w sporcie pożarniczym, zajmując w klasyfikacji generalnej pierwsze miejsce.

 

Pierwsze wojewódzkie święto strażackie woj. zachodniopomorskiego odbyło się w Połczynie-Zdroju przy naszym współudziale. Braliśmy czynny udział przy organizacji regionalnego i centralnego przeglądu strażackich orkiestr dętych. Jesteśmy współorganizatorem wojewódzkiego turnieju w tenisie stołowym o Puchar Zachodniopomorskiego Komendanta Wojewódzkiego. W latach dziewięćdziesiątych organizowaliśmy również turnieje w piłce ręcznej.

Przy KP PSP w Świdwinie od 2001 r. działa klub HDK, który liczy 15 członków. Członkowie Klubu łącznie oddali ok. 40 l krwi. Jesteśmy współorganizatorem powiatowych spartakiad klubów HDK.

W dowód uznania jako symbol najwyższego wyróżnienia na wniosek komitetu honorowego Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji w roku 2001 nadał Naszej Komendzie sztandar. Uroczyste obchody Dnia Strażaka od 2001 r. mają rangę obchodów powiatowych i bardzo uroczysty charakter, a udział w nich biorą delegacje ze wszystkich jednostek OSP z terenu powiatu. Sztandar, który jest naszą dumą i chlubą, jest również dowodem na to, że praca wielu wspaniałych pożarników została należycie doceniona.

Pod koniec roku 2003 Komenda Powiatowa PSP w Świdwinie doposażona została w nowy samochód operacyjny Renault Kangoo, który zastąpił wiekowego już i wysłużonego Poloneza. Natomiast w dniu 5 sierpnia 2004 r. w stolicy województwa, odbyły się uroczystości przekazania samochodów ratowniczo-gaśniczych (SrtBa-1/2,5) Renault Mascott z których jeden trafił do świdwińskich strażaków.

9 maja 2009 r. – Świdwin gości Wojewódzkie Obchody Dnia Strażaka. Uroczystość zgromadziła strażaków zawodowych i  ochotników z całego województwa oraz wielu gości zaproszonych: parlamentarzystów, przedstawicieli władz wojewódzkich, samorządowych oraz wielu instytucji i służb współpracujących na co dzień z PSP. Nie zabrakło także zaprzyjaźnionych strażaków z Niemiec.

Kolejna ważna data dla świdwińskich strażaków to 28 marca 2011 roku, kiedy to na uroczystej sesji Rady Miasta miała miejsce uroczystość przekazania ciężkiego samochodu pożarniczego GCBA 5/32 Scania, zastąpił on wysłużonego już „dinozaura” typu Jelcz (GCBA 6/32). Następne lata to intensywne zabiegi ówczesnego Komendanta Powiatowego PSP bryg. Romana Artyńskiego o wymianę ponad trzydziestoletniego już samochodu specjalnego SH-18 na podwoziu Star A-29 oraz prawie trzydziestoletniej cysterny (GCBAM 18/8) z ciągnikiem typu Jelcz. Finał starań miał miejsce w dwóch odsłonach: 19 grudnia 2013 r. ­- otrzymaliśmy ciągnik siodłowy Scania z cysterną o pojemności 25000 l oraz 23 grudnia 2014 r., kiedy to Zachodniopomorski Komendant Wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej w Szczecinie nadbryg. Henryk Cegiełka, dokonał aktu przekazania samochodu specjalnego z podnośnikiem hydraulicznym na podwoziu MAN (SHD 23) z kompletnym wyposażeniem, m.in. skokochronem, kamerą termowizyjną, elektrycznymi narzędziami hydraulicznymi itp.

Rok 2015 przyniósł zmiany nie tylko sprzętowe, ale i kadrowe na najwyższych szczeblach Komendy. W związku z przejściem na zaopatrzenie emerytalne st. bryg. Romana Artyńskiego na Komendanta Powiatowego zostaje powołany st. kpt. Dariusz Borek, który dotychczas pełnił funkcję Zastępcy Komendanta. Natomiast na Zastępcę Komendanta powołano st. kpt. Mirosława Niezgodę – dotychczasowego specjalistę do spraw kontrolno-rozpoznawczych. 26.10.2015 r. wprowadzono do służby samochód SCKw Scania – jest to samochód zaopatrzeniowy z żurawiem, pozyskany w ramach projektu „Zwiększenie skuteczności prowadzenia długotrwałych akcji ratowniczych”, a 26.01.2016 r. pozyskany został samochód ratowniczo-gaśniczy GBA2,5/24/4,7 Mercedes Benz Atego w ramach programu „Usprawnienie ratownictwa na drogach”. Oba projekty były współfinansowane przez Unię Europejską.

 

Lata 2016-2018 to czas intensywnych działań mających na celu modernizację zarówno części techniczno-garażowej jak i biurowo-mieszkalnej. Przebudowano kotłownię gazową - wymieniając kotły wraz osprzętem, wyremontowano kompleksowo (wymiana instalacji elektrycznej, drzwi, parapetów itp.) sypialnie podziału bojowego i biura komendy, wymieniono okna w części garażowo-magazynowej.   

Koniec drugiego dziesięciolecia XXI wieku to również moment zmiany kierownictwa Komendy. Ze służbą pożegnał się mł. bryg Dariusz Borek, a jego miejsce na stanowisku Komendanta Powiatowego zajął z dniem 1 kwietnia 2020 r. mł. bryg. Józef Brzeziński.

Związany ze służbą w Państwowej Straży Pożarnej od 1994 r., a ostatnio zajmujący stanowisko Zastępcy Komendanta Powiatowego KP PSP w Gryficach. Wciąż czyniono starania o fundusze na cele remontowe  czego skutkiem było odnowienie elewacji budynku administracyjnego w ostatnim kwartale 2020 r. Zaistniała przy tym konieczność wycięcia wysokich świerków, które zaciemniały budynek powodując zawilgocenie elewacji. Zostały również zabrane sprzed obiektu Komendy sikawki konne, które obecnie są w trakcie gruntownej renowacji.

 

Od początku 2021 r. trwają starania o pozyskanie funduszy na kompleksową przebudowę placu manewrowego przed garażami Komendy, który to jest obecnie tyko częściowo utwardzony i to jeszcze różnymi rodzajami podłoża.

Na chwilę obecną w skład systemu ochrony przeciwpożarowej powiatu świdwińskiego wchodzą: Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej (kat. V) wraz z Jednostką Ratowniczo-Gaśniczą, 21 jednostek ochotniczych z których 7 wchodzi w skład, powstałego 1995 roku, Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego. Są to jednostki w miejscowościach: Brzeżno, Lekowo, Rąbino, Sławoborze, Rokosowo, Połczyn-Zdrój oraz Zajączkówko. W śród wymienionych wiodącą rolę pełni OSP Połczyn-Zdrój, w której liczba wyjazdów wacha się w granicach 250-300 rocznie.

Należałoby dodać, że od 1975 r. prowadzona jest kronika zawierająca dzieje ochrony przeciwpożarowej w powiecie począwszy od 1945 r. i która była również źródłem pozyskania wielu materiałów źródłowych do powyższego opracowania.