Komenda Powiatowa
Państwowej Straży Pożarnej
w Świdwinie

Bezpieczeństwo pożarowe przy zbiorze, transporcie i składowaniu płodów rolnych.

 

1. Zgodnie z przepisami o ochronie przeciwpożarowej (Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych I Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 109 poz. 719 z dnia 7 czerwca 2010 r. z późn. zm.) oraz Ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. 2020 poz. 961 z późn. zm.)) podczas zbioru, transportu i składowania płodów rolnych należy:

• stosować wskazania podane w instrukcjach obsługi przy eksploatacji maszyn rolniczych i innych z napędem;
• stosować silniki elektryczne o odpowiednim do warunków pracy stopniu ochrony; minimalna odległość układu napędowego od stert, stogów i budynków o konstrukcji palnej powinna wynosić 5 m;
• ustawiać silniki spalinowe na podłożu niepalnym, w odległości co najmniej 10 m od stert, stogów lub budynków o konstrukcji palnej;
• zabezpieczać urządzenia wydechowe silników spalinowych przed wylotem iskier;
• zapewnić możliwość ewakuacji ludzi i sprzętu;
• przechowywać niezbędne materiały pędne, w ilości nieprzekraczającej dobowego zapotrzebowania, w zamkniętych nietłukących się naczyniach, w odległości co najmniej 10 m od punktu omłotowego i miejsc występowania palnych płodów rolnych;
• wyposażyć miejsca omłotów w gaśnice oraz w razie potrzeby w sprzęt służący do wykonywania pasów ograniczających rozprzestrzenianie się pożaru.

2. Palenie tytoniu przy obsłudze sprzętu, maszyn i pojazdów podczas zbiorów palnych płodów rolnych oraz ich transportu nie jest dopuszczalne.
    
3. Używanie otwartego ognia i palenie tytoniu w odległości mniejszej niż 10 m od  punktu omłotowego i miejsc występowania palnych płodów rolnych nie jest dopuszczalne.
    
4. Strefa pożarowa sterty lub stogu z palnymi produktami roślinnymi nie powinna przekraczać:

• powierzchni 1.000 m2,
• lub kubatury 5.000 m3.
   

5. Przy ustawianiu stert, stogów i brogów należy zachować co najmniej następujące odległości:

• od budynków wykonanych z materiałów:
  • palnych - 30 m,
  • niepalnych i o pokryciu co najmniej trudno zapalnym - 20 m;
• od dróg publicznych i torów kolejowych - 30 m;
• od dróg wewnętrznych i od granicy działki - 10 m;
• od urządzeń i przewodów linii elektrycznych wysokiego napięcia - 30 m;
• od lasów i terenów zalesionych - 100 m;
• między stertami, stogami i brogami stanowiącymi odrębne strefy pożarowe - 30 m.
   

6. Wokół stert i stogów należy wykonać i utrzymać powierzchnię o szerokości co najmniej 2 m w odległości 3 m od ich obrysu pozbawioną materiałów palnych.
    
7. Produkty roślinne należy składować w sposób uniemożliwiający ich samozapalenie. W przypadku konieczności składowania produktów niedosuszonych należy okresowo sprawdzać ich temperaturę.
    
8. Wypalanie słomy i pozostałości roślinnych na polach w odległości mniejszej niż 100 m od zabudowań, lasów, zboża na pniu i miejsc ustawienia stert lub stogów bądź w sposób powodujący zakłócenia w ruchu drogowym, a także bez zapewnienia stałego nadzoru miejsca wypalania, nie jest dopuszczalne.

 

Jak zapobiegać pożarom kombajnów ?

Kombajn zbożowy jest maszyną złożoną, której pewne elementy należą do łatwo palnych. Pracuje w warunkach dużego zapylenia, szczególnie sprzyjającego powstawaniu pożarów, wymaga zatem niezwykłej ostrożności obsługującego i bezwzględnego przestrzegania przepisów przeciwpożarowych.

Źródłem pożaru podczas eksploatacji kombajnu mogą być:

• przedział silnikowy,
• instalacja elektryczna,
• instalacja hydrauliczna,
• ruchome elementy mechaniczne,
• układ paliwowy.

Przedział silnikowy wymaga szczególnej uwagi przy przeglądach codziennych. Zarówno silnik, jak i jego otoczenie powinny być dokładnie oczyszczone sprzężonym powietrzem z pyłu i innych zanieczyszczeń, a miejsca zaoliwione lub zabrudzone smarem, wytarte.

Przestrzeń pod silnikiem należy dodatkowo przemywać wodą pod ciśnieniem przy uprzednim zdemontowaniu pokrywek z podłogi silnikowej. Warstwa plew, zalanych wskutek przecieków olejem, stanowi łatwo zapalny materiał, trudny do ugaszenia.

Poważne zagrożenie pożarowe stanowi zapowietrzony odpowietrznik skrzyni korbowej. Szczegółowej uwagi wymaga kolektor wydechowy silnika, który należy czyścić nawet podczas przerw w pracy i sprawdzać stan jego szczelności. Instalacja elektryczna kombajnu jest bezpieczna, pod warunkiem utrzymania jej w należytym stanie.

Pracujące elementy mechaniczne kombajnu mogą stanowić zagrożenie pożarowe w przypadku niewłaściwej ich obsługi tj. nieprawidłowej regulacji, niedostatecznego smarowania, lub niewłaściwego sterowania. Przeprowadzone badania wykazały, że pożary wywołane przez zatarcie urządzeń mechanicznych stanowią  5.5 % wszystkich pożarów kombajnów.

Podczas codziennej obsługi konieczne jest sprawdzenie stanu prawidłowego napięcia pasów klinowych. Nieprawidłowości w tym względzie mogą być powodem ich poślizgu co prowadzi do nadmiernego wzrostu temperatury, a w efekcie do powstania pożaru. Każdorazowo przed rozpoczęciem pracy wskazane jest uruchomienie kombajnu w celu sprawdzenia poprawności pracy poszczególnych mechanizmów. Słyszalne ocieranie lub stuki wskazywać mogą na występowanie usterki, którą należy usunąć po wyłączeniu silnika. szczególną uwagę należy zwrócić na prawidłową pracę klawiszy wytrząsacza, podsiewacza i bębna młócącego. Po wyłączeniu silnika głównego należy sprawdzić oprawy łożysk przez dotknięcie ręką. Podwyższona temperatura oprawy wskazuje na zatarcie łożyska tocznego. Jego dalsza praca może być źródłem pożaru. Hamulce podstawowe powinny być właściwie wyregulowane i nie nagrzewać się podczas jazdy. Jazda przy zaciągniętym hamulcu ręcznym (sygnalizuje to lampka kontrolna) bywa także źródłem pożaru.

Kombajn zbożowy musi być wyposażony w 2 sprawne gaśnice przeciwpożarowe:

• gaśnica proszkowa (GP - 6 ABC ) przeznaczona do gaszenia źródła ognia w instalacji elektrycznej i silniku,
• gaśnica pianowa, do pozostałych mechanizmów kombajnu.

Gaśnice powinny być utrzymane w stałej sprawności technicznej i kontrolowane przez uprawnionego konserwatora. Praca obsługującego kombajn wymaga dużej dyscypliny:

• nie powinien w czasie pracy palić tytoniu i używać otwartego ognia,
• zwracać uwagę na to niebezpieczeństwo osobom zbliżającym się do kombajnu
• każde pozostawienie kombajnu i oddalenie się od niego wymaga odłączenia akumulatorów za pomocą wyłącznika.

Dobrą praktyką podczas żniw jest zabezpieczenie w postaci ciągnika rozlicznego z pługiem lub agregatem, dzięki któremu w przypadku wystąpienia pożaru płodów rolnych można wykonać pas przeciwpożarowy uniemożliwiający rozprzestrzenianie się ognia.

 

 

Opracowanie: mł. asp. mgr inż. Bartłomiej Kozicki, st. sekc. inż. Damian Mosiądz

Zdjęcia: JRG Świdwin