Komenda Wojewódzka
Państwowej Straży Pożarnej
w Krakowie

Uroczystości w Krakowie

Krakowskie obchody 84. rocznicy wybuchu II wojny światowej rozpoczęły się na cmentarzu Rakowickim przy pomniku Żołnierzy Września i Armii „Kraków”.

Został odczytany Apel Pamięci, po którym kompania honorowa wykonała salwę honorową. Po okolicznościowych przemówieniach i modlitwie uczestnicy uroczystości złożyli kwiaty przed pomnikiem Armii „Kraków”.

Wojewoda małopolski Łukasz Kmita i dyrektor IPN Oddziału w Krakowie Filip Musiał zapalili znicze na grobach westerplatczyków, którzy spoczywają na cmentarzu Rakowickim. Akcja uczczenia pamięci obrońców Westerplatte miała wymiar ogólnopolski. W naszym województwie znajduje się pięć takich mogił: https://krakow.ipn.gov.pl/pl4/aktualnosci/189874,Akcja-Zapal-znicz-pamieci-dla-westerplatczyka-Krakow-i-Malopolska-1-wrzesnia-202.html 

O godz. 13.00 wojewoda Łukasz Kmita wziął udział w odsłonięciu muralu na Szkole Podstawowej im. Bohaterów Września 1939 w Jordanowie.

– Podczas II wojny światowej Jordanów został zniszczony w ok. 60%. W obronie miasta udział brał płk dypl. Stanisław Maczek, późniejszy generał dywizji Wojska Polskiego. Mural jest upamiętnieniem heroicznych zmagań lokalnej społeczności z niemieckim agresorem – mówi wojewoda Kmita.

O godz. 17.30 w katedrze na Wawelu odbędzie się msza święta pod przewodnictwem metropolity krakowskiego abpa Marka Jędraszewskiego.

Pierwszy ostrzał na Westerplatte

1 września 1939 r. niemiecka III Rzesza zaatakowała Polskę. O godz. 4.45 niemiecki pancernik szkolny „Schleswig-Holstein” rozpoczął ostrzał Westerplatte – Wojskowej Składnicy Tranzytowej na terenie Wolnego Miasta Gdańska, bronionej przez załogę (około 200 żołnierzy) pod dowództwem mjr. Henryka Sucharskiego i kpt. Franciszka Dąbrowskiego. Przez siedem dni Polacy bohatersko odpierali powtarzające się ataki niemieckie z morza, ziemi i powietrza.

Do historii przeszła także obrona Poczty Polskiej w Gdańsku. Polacy poddali się dopiero po południu, gdy budynek został podpalony. Miesiąc później zostali rozstrzelani przez Niemców.

1 września 1939 r. na Polskę napadła także sprzymierzona z Niemcami armia słowacka.

Ginęli żołnierze i cywile

Jedną z pierwszych zaatakowanych miejscowości był Wieluń, zbombardowany przez Luftwaffe. Liczbę ofiar szacuje się na ok. 1200 cywilów. W pierwszych dniach września 1939 r. w wielu miejscach w Polsce doszło do masowych egzekucji cywilów. Zbrodnie te popełnili żołnierze Wehrmachtu. Zgodnie z rozkazami Hitlera agresorzy dążyli nie tylko do odniesienia zwycięstwa militarnego, ale także do wyniszczenia ludności cywilnej. Gdy 17 września na wschodnie rubieże Rzeczypospolitej wkroczyła Armia Czerwona, rozbiór Polski został przesądzony.

Do ostatnich sił

Mimo że w wielu miejscach trwał bohaterski opór, 27 września z powodu dramatycznego położenia ludności cywilnej, pozbawionej żywności, prądu i bieżącej wody, zdecydowano o przerwaniu obrony Warszawy. Dwa dni później poddała się twierdza Modlin, a 2 października skapitulował Hel. Ostatnie strzały kampanii padły na Lubelszczyźnie, dokąd dotarły w końcu września oddziały Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” gen. Franciszka Kleeberga, maszerujące na pomoc Warszawie. 6 października 1939 r. po zaciętej bitwie z Niemcami pod Kockiem, z powodu wyczerpania amunicji, Polacy złożyli broń.

Walka o niepodległość

Już we wrześniu 1939 r. powstały pierwsze zalążki niepodległościowej konspiracji. 27 września 1939 r. w oblężonej przez Niemców Warszawie gen. Michał Tokarzewski-Karaszewicz utworzył wraz z grupą oficerów WP Służbę Zwycięstwu Polski. 4 grudnia premier rządu RP na uchodźstwie gen. Władysław Sikorski powołał Związek Walki Zbrojnej. 14 lutego 1942 r. przekształcił go w Armię Krajową.

---

Opracowanie: mł. kpt. Hubert Ciepły Rzecznik Prasowy Małopolskiego Komendanta Wojewódzkiego PSP na podstawie informacji MUW
Zdjęcia: MUW