Komenda Wojewódzka
Państwowej Straży Pożarnej
w Krakowie

Jednym z podstawowych założeń funkcjonowania Międzynarodowego Ośrodka Szkolenia i Badań nad Dziedzictwem Kultury w Zagrożeniu jest bezpiecznei zachowane dziedzictwo kulturowe. Elementem, który ma zapewnić realizację takiego zadania jest praktyczne sprawdzenie funkcjonowania wybranych podmiotów administracji publicznej i Sił Zbrojnych RP w trakcie przeciwdziałania skutkom sytuacji kryzysowych.

Celem warsztatów pk. ZABYTEK-23 nt. „Ochrona dóbr kultury w sytuacjach kryzysowych” jest dokonanie wszechstronnej analizy obowiązujących przepisów prawa oraz doskonalenie procedur współdziałania Sił Zbrojnych RP w procesie wsparcia układu pozamilitarnego w zakresie ochrony dóbr kultury w czasie sytuacji kryzysowej. Ich część praktyczna jest jednym z elementów pracy uczestników warsztatów analityczno-prawnych odbywających się z inicjatywy Międzynarodowego Ośrodka Szkolenia i Badań nad Dziedzictwem Kultury w Zagrożeniu. Realizacja części praktycznej warsztatów jest wynikiem i kontynuacją konsultacji oraz spotkań przedstawicieli Sił Zbrojnych RP z administracją rządową i samorządową realizowanych od stycznia 2023 roku.

Cześć praktyczna warsztatów pk. ZABYTEK-23 nt. „Ochrona dóbr kultury w sytuacjach kryzysowych” została przeprowadzona przez Międzynarodowy Ośrodek Szkolenia i Badań nad Dziedzictwem Kultury w Zagrożeniu w dniach 4-6 lipca 2023 r. Praktyczne działanie obserwowali przedstawiciele Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego oraz Ministerstwa Obrony Narodowej.

Podczas części praktycznej warsztatów ZABYTEK-23 współdziałały ze sobą Siły Zbrojne RP oraz administracja publiczna, w tym przedstawiciele Wydziału Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego, Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Krakowie, Policji, Państwowej Straży Pożarnej, Szkoły Aspirantów Państwowej Straży Pożarnej z Krakowa, Karpackiego Oddziału Straży Granicznej, Dowództwa Wojsk Obrony Terytorialnej, 11. Małopolskiej Brygady Obrony Terytorialnej, 6. Brygady Powietrznodesantowej, Centrum Przygotowań do Misji Zagranicznych oraz Oddziału Żandarmerii Wojskowej z Krakowa. Natomiast zabezpieczenie logistyczne zapewnił 35. Wojskowy Odział Gospodarczy. Obserwatorami warsztatów byli przedstawiciele Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego oraz Ministerstwa Obrony Narodowej.

Scenariusz części praktycznej warsztatów ZABYTEK-23, w związku z wystąpieniem sytuacji kryzysowej, obejmował ewakuację wskazanych dóbr kultury z Zamku Królewskiego na Wawelu i transport drogą wodną na docinku rzeki Wisły do Opactwa Benedyktynów w Tyńcu. Realizujący zadania żołnierze Wojskowego Zgrupowania Zadaniowego ZAMEK (WZZ ZAMEK), pod nadzorem pracowników muzeum, dokonali zabezpieczenia, zaewidencjonowania oraz ewakuacji zbiorów do wyznaczonych uprzednio miejsc z wykorzystaniem czterech łodzi płaskodennych. Zadanie to zostało zrealizowane wraz z wydzielonymi siłami Państwowej Straży Pożarnej oraz pod ochroną policji. Epizod szkoleniowy dotyczący udaremnienia próby wywozu dóbr kultury drogą powietrzną zrealizowano aplikacyjnie przy udziale Karpackiego Oddziału Straży Granicznej na Lotnisku Kraków-Balice.

W drugim dniu części praktycznej  warsztatów (5 lipca2023 r.) w  rejonie Placu Szczepańskiego w Krakowie przeprowadzono kolejne epizody szkoleniowe gdzie przy udziale żołnierzy wchodzących w skład Wojskowego Zgrupowania Zadaniowego ZAMEK (WZZ ZAMEK), wydzielonych sił Państwowej Straży Pożarnej, Wojskowej Straży Pożarnej oraz Zespołu CIMIC wspomaganego przez eksperta z Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Krakowie zrealizowały skoordynowane działania polegające na zabezpieczeniu terenu po eksplozji, gaszeniu pożaru i ewakuacji osób oraz dóbr kultury z Pałacu Sztuki a także raportowaniu zniszczeń obiektu zabytkowego.

Opracowanie: mł. kpt. Hubert Ciepły Rzecznik Prasowy Małopolskiego Komendanta Wojewódzkiego PSP na podstawie informacji od st. chor. szt. Rafał Łebkowski z Międzynarodowy Ośrodek Szkolenia i Badań nad Dziedzictwem Kultury w Zagrożeniu