Za czasów Łodzi przemysłowej
Łódź jako miasto przemysłowe, rozwijające się, narażone było na coraz więcej pożarów. Dotychczasowe sposoby ich zwalczania były mało skuteczne. Wskutek tego zaczęły powstawać zalążki oddziałów samoobrony przed pożarami. Pojawiały się one głównie w fabrykach. W 1873 r. L. Grohman, a w 1874 r. L. Geyer zorganizowali w swoich zakładach doraźną pomoc przeciwpożarową złożoną z pracowników fabryki.
Tym tropem poszli Toner. Zoner i R. Wergau i dzięki nim zrodziła się myśl założenia ochotniczej straży pożarnej. Powołano komitet organizacyjny, który miał na celu zachęcenie młodych ludzi do udziału w tworzeniu Łódzkiej Straży Ogniowej Ochotniczej.
W miarę szybkiego rozwoju miasta, coraz większych potrzeb obrony przeciwpożarowej spowodowanych wzrostem liczby mieszkańców i pojawieniem się większej ilości zakładów przemysłowych wzrastało zagrożenie pożarowe. Oddziały ochotniczej straży pożarnej zaczęły być niewystarczające. 4 maja 1895 r. rozpoczął swą działalność pierwszy oddział zawodowej straży pożarnej, który szybko się powiększał. Bezpieczeństwo pożarowe miasta poprawiło się znacznie dzięki szybkiemu reagowaniu strażaków na wiadomość o pożarze i opanowywania go w zarodku.
Kolejną istotną datą w historii straży pożarnej jest rok 1880, kiedy to wprowadzono unowocześnienie systemu alarmowania. Dotychczas do tego celu wykorzystywano trąbki, które zastąpiono parowymi syrenami. Po rozbudowaniu w Łodzi sieci telefonicznej system alarmowania uległ polepszeniu. Już w czasach istnienia zawodowej straży pożarnej prawie we wszystkich wypadkach straż wzywano telefonicznie.
Charakterystyczne dla historii Łódzkiej Straży Pożarnej jest istnienie oddziałów fabrycznych. To właśnie fabrykanci zakładali własne przyfabryczne straże pożarne, ponosząc koszty ich utrzymania. Z czasem stawały się one kolejnymi oddziałami Łódzkiej Straży Pożarnej.
Należy dodać, że w 1898 r., w miejsce ustaw zatwierdzanych przez gubernatorów, wydana została przez ministra spraw wewnętrznych Ustawa normalna straży ogniowej w Królestwie Polskim, która obowiązywała odtąd wszystkie straże pożarne działające na terenie zaboru rosyjskiego.