Polska w Maroku

Rys historyczny

Współpraca polityczna w okresie III RP

Od lat 90. XX wieku, po upadku reżimu komunistycznego, kontakty uległy ożywieniu dzięki staraniom rządów obu państw. Wejście RP do Unii Europejskiej w 2004 r. nadało kolejny impuls istniejącym relacjom.  W grudniu 1993 r. wizytę w KM złożyła premier H. Suchocka, a w maju 2000 r. premier J. Buzek, któremu towarzyszyła duża delegacja rządowa z komponentem gospodarczym. Szef polskiego rządu został przyjęty przez króla Mohammeda VI.  Prezydent RP A. Kwaśniewski przebywał w grudniu 1998 r. z prywatną wizytą w Maroku, podczas której spotkał się z królem Hassanem II, a w lipcu 1999 r. polski prezydent uczestniczył w pogrzebie monarchy w Rabacie. W listopadzie 2012 r., na marginesie udziału w forum gospodarczym w Tangerze, b. prezydent L. Wałęsa spotkał się w Rabacie z doradcą króla i b. szefem dyplomacji T. Fassi Fihrim.  W 1996 r. wizytę w Polsce złożył A. Filali, premier Maroka i minister spraw zagranicznych i współpracy, a w styczniu 2010 r. premier A. El Fassi, któremu towarzyszyła delegacja złożona z członków rządu i przedsiębiorców. Szef rządu KM odbył rozmowy plenarne z premierem D. Tuskiem oraz został przyjęty przez prezydenta RP L. Kaczyńskiego oraz marszałków obu izb parlamentu. Premier A. El Fassi przybył następnie na pogrzeb polskiej pary prezydenckiej na Wawelu w kwietniu 2010 r. W kwietniu 1992 r. szef dyplomacji K. Skubiszewski przebywał z pierwszą oficjalną, od 1989 r., wizytą ministra spraw zagranicznych RP w KM, a w 2004 r. wizytę w Polsce złożył szef dyplomacji M. Benaissa. Wizyta R. Sikorskiego miała miejsce w czerwcu 2009 r., a jej kluczowym elementem były obchody 50-lecia nawiązania stosunków dyplomatycznych między oboma krajami. Szef dyplomacji RP spotkał się z premierem A. El Fassim, ze swoim odpowiednikiem T. Fassi Fihrim oraz z przewodniczącymi obu izb parlamentu KM. W ramach rewizyty, w listopadzie 2012 r., Warszawę odwiedził minister  spraw zagranicznych i współpracy S. El Othmani. Oba resorty dyplomacji prowadziły okresowe konsultacje polityczne, na szczeblu wiceministrów spraw zagranicznych, w Rabacie (1995, 1997, 2003, 2012, 2016) i Warszawie (1999, 2008, 2017).  Wizyty w KM złożyła też pełnomocnik rządu ds. równego traktowania (2009, 2011), a do RP udali się marokańscy ministrowie kultury (2006) oraz rozwoju społecznego, rodziny i solidarności (2010). Doszło także do wymiany wizyt przewodniczącego Trybunału Obrachunkowego Maroka (2009) i prezesa NIK (2010) oraz szefów urzędów ds. kombatantów KM (2011) i RP (2013). Pomyślnie rozwijały się kontakty parlamentarne, czego wyrazem były wizyty w Maroku marszałków Senatu (2005 i 2014 r.) oraz marszałka Sejmu (2007) i wicemarszałków Sejmu (1998, 2015). Marokańscy parlamentarzyści też odwiedzali Polskę, w tym: przewodniczący Izby Reprezentantów (1999, 2018), przewodniczący Izby Doradców (2014) i wiceprzewodniczący Izby Doradców (2007). W obu gremiach ustawodawczych zostały również utworzone grupy przyjaźni.Okres pandemii covid-19 spowolnił nieco intensywność dwustronnych spotkań oficjalnych. Po jej zakończeniu, w 2022 r. oficjalną wizytę w Maroku złożył marszałek Senatu, a w następnym roku 2023, oficjalną wizytę w Polsce złożył przewodniczący marokańskiej Izby Doradców. W 2022 r. wizytę w Maroku złożył także przewodniczący KRRiT, na zaproszenie swojego marokańskiego odpowiednika z HACA. W 2022 i 2023 r. w programie twinningowym UE z marokańską Radą ds. Konkurencji udział brała w Maroku dyrekcja UOKiK.  

W marcu 2007 r. miała miejsce wizyta wicepremiera i ministra rolnictwa i rozwoju wsi A. Leppera. Odbyły się też wizyty w KM ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej (1994) i wiceministra gospodarki (2013). Natomiast do RP udali się marokańscy ministrowie rolnictwa i reformy rolnej (1994), rolnictwa, rozwoju wsi i rybołówstwa morskiego (2007), handlu zagranicznego (2009), turystyki (2012). W 1995 r. zebrała się w Rabacie polsko-marokańska komisja mieszana ds. handlu i współpracy gospodarczej, naukowej i technicznej pod przewodnictwem ministra współpracy gospodarczej z zagranicą RP oraz ministra handlu, przemysłu i rzemiosła KM. Oba kraje podpisały umowy dotyczące m.in.: międzynarodowych przewozów drogowych (1993), wzajemnego popierania i ochrony inwestycji (1994), unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku (1994), współpracy w dziedzinie kwarantanny i ochrony roślin (1995), kwestii sanitarno-weterynaryjnych (1995), transportu morskiego (1999), współpracy w dziedzinie turystyki (2000), współpracy w dziedzinie ochrony środowiska (2000). Podpisana została też deklaracja o współpracy między resortami gospodarki RP i handlu zagranicznego KM (2010). W latach 2011-2017 działał w Casablance Wydział Promocji Handlu i Inwestycji podległy Ministerstwu Gospodarki, a następnie Ministerstwu Rozwoju RP. W 2018 r. powołane zostało prze Polską Agencję Inwestycji i Handlu (PAIH) Zagraniczne Biuro Handlowe (ZBH). Korzystny wpływ na polsko-marokańską wymianę towarową miała postępująca liberalizacja handlu między Marokiem a Unią Europejską w ramach Układu Stowarzyszeniowego KM-UE. Ponadto polscy eksperci z Państwowego Instytutu Weterynaryjnego i Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa oraz przedstawiciele Głównego Inspektoratu Weterynarii uczestniczyli w latach 2007-2009 w projekcie współpracy bliźniaczej dotyczącej wzmocnienia struktur kontroli weterynaryjnej i fitosanitarnej w Maroku. Kontakty pomiędzy polskimi i marokańskimi organizacjami reprezentującymi interesy sfer gospodarczych obejmowały przede wszystkim realizację misji gospodarczo-handlowych przez izby obu krajów (głównie w ramach wdrażania zawartych umów o współpracy lub z okazji wizyt oficjalnych delegacji państwowych) oraz wzajemne wizyty delegacji kierownictw tych organów. Maroko jest tradycyjnie jednym z głównych partnerów handlowych RP wśród krajów Afryki i Bliskiego Wschodu. Ostatnia dekada charakteryzowała się systematycznym wzrostem dwustronnej wymiany towarowej. Wartość wzajemnych obrotów zwiększyła się ze 180,3 mln EUR w roku 2009 do 762,0 mln EUR w 2018 r. (polski eksport do KM wyniósł w tym ostatnim roku 308,6 mln EUR, a import z Maroka do RP osiągnął 453,3 mln EUR). Generalnie eksport z Polski do Maroka jest bardziej zdywersyfikowany niż polski import z tego kraju. Wśród polskich towarów eksportowanych do KM w ostatnich latach były m.in.: samochody osobowe, ciężarowe i specjalne, siarka, węgiel, pszenica, aparatura odbiorcza dla telewizji, sprzęt AGD, opony pneumatyczne, aparatura elektryczna, meble, wyroby mleczarskie, produkty kosmetyczne, perfumeryjne i toaletowe, chemikalia, papier i karton, drewno, kable i przewody elektryczne, sprzęt oświetleniowy. Przedmiotem polskiego importu z KM były m.in: fosforyty i produkty pochodne (nawozy i kwas fosforowy), rudy i koncentraty miedzi, samochody osobowe i ciężarowe, odzież, obuwie, kable i przewody elektryczne, pomidory i inne warzywa, cytrusy. Niski jest poziom polskich inwestycji bezpośrednich w KM i marokańskich – w RP. 

W ostatnich latach obserwuje się znaczny wzrost wzajemnej wymiany handlowej. W latach 2019 – 2022 wartość wzajemnych obrotów handlowych zwiększyła się ponad dwukrotnie, z 700 mln EUR w 2019 r. do 1,6 mld EUR w 2022 r. (polski eksport do Maroka: 2019 r.: 312 mln EUR, 2022 r.: 663 mln EUR; polski import z Maroka: 2018 r.: 420 mln EUR, 2022 r.: 986 mln EUR). Polski eksport do Maroka obejmował głównie: pojazdy drogowe, maszyny elektryczne, aparaty i urządzenia, zboża i przetwory zbożowe oraz wyroby z metali. Polski import z Maroka jest bardziej zróżnicowany i dotyczy przeważnie: odzieży i akcesoriów odzieżowych, warzyw i owoców, pojazdów drogowych, rud metalonośnych i złomu metali, maszyn elektrycznych, aparatów i urządzeń oraz nawozów. Na rynku marokańskim obecnych jest kilka dużych, polskich inwestycji, m.in. fabryka puszek aluminiowych CanPack pod Casablanką oraz Safilait w Beni Mellal, przejętą w 2022 r. przez  Polmlek.

Linki

GUS 
NBP
Zagraniczne Biuro Handlowe Casablanca

Zakres  polsko-marokańskiej współpracy kulturalnej reguluje „Porozumienie o współpracy kulturalnej, naukowej i edukacyjnej” podpisane w Warszawie w dniu 7 kwietnia 2004 r., które weszło w życie w 2013 r. i zastąpiło Umowę z 30 października 1969 r. Porozumienie z 1969 r. było przedmiotem pięciu programów wykonawczych, z których ostatni obejmował okres 1998-2000, ale został przedłużony do 31 grudnia 2001 r. Podobnie jak pięć wymienionych wyżej PW, nowa umowa obejmuje szkolnictwo wyższe, sztukę i kulturę, młodzież, sport i politykę informacyjną. Szczególne zainteresowanie wzbudzają możliwości, jakie oferuje edukacja w Polsce w zakresie kształcenia zawodowego (budownictwo, mechanika, energia elektryczna), a także w dziedzinach doskonalenia się  w renowacji zabytków, archiwów i sztuki.

Ponadto, w ramach bilateralnej współpracy kulturalnej, Ambasada RP w Rabacie realizuje projekty mające na celu promocję polskiej kultury i zwiększenie rozpoznawalności naszego kraju w Królestwie Maroka. Implementacja przedsięwzięć kulturalnych możliwa jest dzięki ścisłej współpracy z partnerami lokalnymi: administracją, organizacjami pozarządowymi oraz instytucjami i stowarzyszeniami zajmującymi się kulturą w Maroku. Ambasada RP w Rabacie zapewnia też obecności polskich przedstawicieli na najważniejszych festiwalach i wydarzeniach kulturalnych organizowanych  w Maroku.
Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Królestwa Marokańskiego o współpracy w dziedzinie kultury, nauki i edukacji

Zasady bilateralnej współpracy naukowej ujęte są w ramach „Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Królestwa Marokańskiego o współpracy w dziedzinie kultury, nauki i edukacji, podpisanej  w Warszawie dnia 7 kwietnia 2004 r. Jedną z najbardziej dynamicznie rozwijających się form współpracy są międzyuczelniane umowy dwustronne , w ramach których uczelnie i instytuty naukowe realizują wspólne projekty badawcze, wymianę studentów i kadry naukowej.

Uznawalność kształcenia