Lasy Państwowe Nadleśnictwo Brzózka

1.    Formy ochrony przyrody w Nadleśnictwie Brzózka
W zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Brzózka znajdują się następujące formy ochrony przyrody:
•    obszary chronionego krajobrazu (4);
•    użytki ekologiczne (14);
•    obszary NATURA 2000 (6);
•    pomniki przyrody ożywionej (1);
•    gatunki podlegające ochronie gatunkowej: porosty i grzyby (3), rośliny (40),  bezkręgowce (11), ryby i minogi (8), płazy (11), gady (7), ptaki (129) i ssaki (16).
Ogólną charakterystykę (ilościową i powierzchniową) wszystkich form ochrony przyrody (zatwierdzonych) występujących na gruntach zarządzanych przez Nadleśnictwo Brzózka przedstawia tabela nr 1.
  Załącznik 1-Tabela 1. Formy ochrony przyrody występujące na terenie Nadleśnictwa Brzózka

1.    Obszary Chronionego Krajobrazu
Obszar Nadleśnictwa Brzózka przecinają granice czterech obszarów chronionego krajobrazu:
•    18 - Krośnieńska Dolina Odry (całkowita powierzchnia obszaru wynosi 12448,70 ha, z czego w zarządzie Nadleśnictwa znajduje się część tej powierzchni -  229,91 ha);
•    24 - Rynna Pławska (całkowita powierzchnia obszaru wynosi 2727,24 ha, z czego w zarządzie Nadleśnictwa znajduje się 2056,87 ha); 
•    25 - Dolina Bobru (całkowita powierzchnia obszaru wynosi 11863,53 ha, z czego w zarządzie Nadleśnictwa znajduje się część tej powierzchni - 1570,34  ha);
•    26 - Bronków-Janiszowice (całkowita powierzchnia obszaru wynosi 3 428,10 ha, z czego w zarządzie Nadleśnictwa znajduje się część tej powierzchni -2149,30  ha).
Wszystkie cztery obszary przedstawione na powyższej rycinie zostały powołane na mocy Rozporządzenia Nr 3 Wojewody Lubuskiego z dnia 17 lutego 2005 r. w sprawie obszarów chronionego krajobrazu (Dz. U. Województwa Lubuskiego Nr 9, poz. 172
2.    Obszary NATURA 2000
1.    Krośnieńska Dolina Odry PLH080028
Ostoja obejmuje fragment doliny Odry od Cigacic do granicy polsko-niemieckiej. Znaczna część obszaru położona na tak zwanym "międzywalu" jest regularnie zalewana. Dzięki temu są tutaj dobrze zachowane starorzecza, lasy łęgowe oraz duże kompleksy łąk wyczyńcowych i selernicowych. Ostoja obejmuje również kompleks starych lasów łęgowych w Krępie koło Zielonej Góry oraz dobrze wykształcone łęgi k. Czarnej Łachy w pobliżu Krosna Odrzańskiego.

Załącznik 2-Charakterystyka siedlisk przyrodniczych będących przedmiotem ochrony w specjalnym obszarze ochrony siedlisk Krośnieńska Dolina Odry PLH080028
Powierzchnia siedlisk przyrodniczych będących przedmiotem ochrony w ostoi na terenie Nadleśnictwa Brzózka wynosi 19,40 ha. Są to siedliska o kodach: 3150, 6440, 9190. 
Na omawianym obszarze stwierdzono występowanie jednego z gatunków zwierząt wymienionego w SDF z oceną A, B lub C (bóbr europejski - 1 stanowisko). Przedmiotowy obszar nie posiada Planu Zadań Ochronnych.
Obszar ustanowiony Rozporządzeniem Ministra Klimatu i Środowiska z dn. 17 sierpnia 2021 r. w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Krośnieńska Dolina Odry PLH080028 Dz.U. 2021.1677

2.    Specjalny obszar ochrony siedlisk Bory Chrobotkowe koło Brzózki PLH080031
Obszar Bory Chrobotkowe koło Brzózki zlokalizowany jest w północno-wschodniej części obrębu leśnego Brzózka, w leśnictwie Łąkowa Zielonogórskich charakteryzujący się najlepiej wykształconymi  borami chrobotkowymi. Powierzchnia obszaru wynosi 873,77 ha. 
Według SDF w granicach obszaru, na gruntach Nadleśnictwa Brzózka zlokalizowano płaty siedliska przyrodniczego będącego przedmiotem ochrony na łącznej powierzchni 416,43 ha. Obecnie powierzchnia siedliska 91T0 będąca wynikiem przeprowadzonej w trakcie sporządzania planu ul weryfikacji wynosi 87,41 ha i wynika z ponownego rozliczenia powierzchni pododdziałów. W granicach ostoi wytypowano również płaty siedlisk 7140 i 91D0 na łącznej powierzchni 12,98 ha, które nie są przedmiotem ochrony w obszarze.
Obszar powołany Decyzją Komisji z dnia 10 stycznia 2011 r. w sprawie przyjęcia na mocy dyrektywy Rady 92/43/EWG czwartego zaktualizowanego wykazu terenów mających znaczenie dla Wspólnoty składających się na kontynentalny region biogeograficzny (notyfikowana jako dokument nr C(2010) 9669)(2011/64/UE)
Plan zadań ochronnych dla obszaru OZW Bory Chrobotkowe koło Brzózki ustanowiony został 30.03.2017 roku DZ. URZ. WOJ. LUB 2017.755
3.    Jezioro Janiszowice PLH080053
Jezioro Janiszowice (Jańsko, Strużka) położone jest w północnej części Obniżenia Górzyńskiego. Jezioro to o powierzchni 153,30 ha znajduje się na wysokości 70,2 m n.p.m. Maksymalna głębokość tego akwenu osiąga zaledwie 2,4 m, natomiast długość linii brzegowej nie przekracza 4,5 km. Omawiane jezioro stanowi silnie wypłycony zbiornik wodny z szuwarem kłociowym oraz unikatowymi zbiorowiskami i gatunkami roślinności torfowiskowej (Piluaria globulifiera, Drosera rotundifolia, Drosera intermedia, Eleochasris multicaulis, Lycopodium inundatum).  Przez jezioro Janiszowice przepływa rzeka Górzynka (Kurka), niewielki, skanalizowany dopływ Lubszy. Zbiornik jest otoczony obszarem akumulacji biogenicznej. W jego sąsiedztwie, po południowej stronie występują wydmy.
Załącznik 3-Tabela 2. Charakterystyka siedlisk przyrodniczych będących przedmiotem ochrony w obszarze mającym znaczenie dla Wspólnoty Jezioro Janiszowice PLH080053
W chwili obecnej powierzchnia siedlisk przyrodniczych będących przedmiotem ochrony w ostoi na terenie Nadleśnictwa Brzózka wynosi 12,44 ha (dwa typy: bory i lasy bagienne 91D0    i łęgi olszowe i jesionowe 91E0). 
Obszar powołany Decyzją Komisji z dnia 10 stycznia 2011 r. w sprawie przyjęcia na mocy dyrektywy Rady 92/43/EWG czwartego zaktualizowanego wykazu terenów mających znaczenie dla Wspólnoty składających się na kontynentalny region biogeograficzny (notyfikowana jako dokument nr C(2010) 9669)(2011/64/UE)
Specjalny obszar ochrony siedlisk Jezioro Janiszowice posiada plan zadań ochronnych (PZO), ustanowiony Zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 14.11.2014 r. (Dz. U. Woj. Lubuskiego z 2014 r., poz. 2004). W PZO zawarto ocenę zagrożeń i presji, które mogą mieć wpływ na przedmioty ochrony w obszarze. 

4.    Dolina Dolnego Bobru PLH080068
Obszar obejmuje biegnącą z południa na północ dolinę dolnego biegu Bobru, na odcinku od Żagania do Dychowa w okolicy Krosna Odrzańskiego, z przerwą w okolicy Nowogrodu Bobrzańskiego. Rozdział obszaru, uwarunkowany zabudowanym terenem miasta Nowogród Bobrzański, skutkuje wyodrębnieniem dwóch nie połączonych części obszaru: południową i północną. Część północna obszaru (od Nowogrodu do Dychowa) znajduje się w osobnym, wydzielonym specjalnie dla tego odcinka doliny rzeki mezoregionie: Dolina Dolnego Bobru[5]. Całkowita powierzchnia ostoi wynosi 1730,05 ha.
Załącznik 4-Tabela 3. Charakterystyka siedlisk przyrodniczych będących przedmiotem ochrony w obszarze OZW Dolina Dolneg Bobru PLH080068
W SDF ostoi wymieniono również 10 gatunków zwierząt z oceną ogólną A, B lub C:
•    1337 – bóbr europejski Castor fiber;
•    1088 – kozioróg dębosz Cerambyx cerdo;
•    1149 – koza Cobitis taenia;
•    1163 – głowacz białopłetwy Cottus gobio;
•    1096 – minóg strumieniowy Lampetra planeri; 
•    1083 – jelonek rogacz Lucanus cervus;
•    1355 – wydra Lutra lutra;
•    1037 – trzepla zielona Ophiogomphus cecilia;
•    1134 –  różanka Rhodeus sericeus amarus; 
•    1146 – koza złotawa Sabanejewia aurata.
Powierzchnia siedlisk przyrodniczych będących przedmiotem ochrony w ostoi na terenie Nadleśnictwa Brzózka wynosi 26,62 ha. Są to siedliska o kodach: 6430, 6510, 9170, 91E0, 91F0. 
Na omawianym obszarze stwierdzono występowanie trzech gatunków zwierząt wymienionych w SDF z oceną A, B lub C: bóbr europejski, jelonek rogacz, kozioróg dębosz i jeden gatunek, który nie jest przedmiotem ochrony (kumak nizinny).
Obszar powołana decyzją komisji z dnia 10 stycznia 2011 r. w sprawie przyjęcia na mocy dyrektywy Rady 92/43/EWG czwartego zaktualizowanego wykazu terenów mających znaczenie dla Wspólnoty składających się na kontynentalny region biogeograficzny (notyfikowana jako dokument nr C(2010) 9669)(2011/64/UE)
Specjalny obszar ochrony siedlisk Dolina Dolnego Bobru nie posiada planu zadań ochronnych (PZO). 

5.    Dąbrowy Gubińskie PLH080069
Większość obszaru znajduje się na terenie Nadleśnictwa Gubin. Znajdują się tutaj dobrze zachowane kompleksy kwaśnych dąbrów oraz torfowisk przejściowych i trzęsawisk. Ponadto występuje tu jedno z najważniejszych na ziemi lubuskiej stanowisk jelonka rogacza Lucanus cervus oraz pachnicy dębowej Osmoderma erremita. Do tej pory nie opracowano planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Dąbrowy Gubińskie.
Całkowita powierzchnia ostoi wynosi 1534,62 ha, z czego na teren Nadleśnictwa Brzózka przypada 20,13 ha, co stanowi 1,31 % całego obszaru. 
Przedmiotem ochrony w ostoi jest wspomniany wcześniej typ siedliska przyrodniczego 9190 (Kwaśne dabrowy Quercion robori-petraeae), który otrzymał ocenę ogólną B i występuje na powierzchni 496,14 ha. W SDF[8] ostoi wymieniono również 2 gatunki zwierząt z oceną ogólną A, B lub C:
•    1083 – jelonek rogacz Lucanus cervus;
•    1084 – pachnica dębowa Osmoderma erremita.
Łącznie w granicach obszaru, na gruntach Nadleśnictwa Brzózka zlokalizowano trzy płaty siedliska przyrodniczego 9190, będącego przedmiotem ochrony na łącznej powierzchni 9,04 ha i jeden płat siedliska 9110 (2,95 ha), który został wymieniony w SDF ale z oceną D. 
Na omawianym obszarze potwierdzono również występowanie pachnicy dębowej (jedno stanowisko). 
Obszar powołany Decyzją Komisji z dnia 10 stycznia 2011 r. w sprawie przyjęcia na mocy dyrektywy Rady 92/43/EWG czwartego zaktualizowanego wykazu terenów mających znaczenie dla Wspólnoty składających się na kontynentalny region biogeograficzny (notyfikowana jako dokument nr C(2010) 9669)(2011/64/UE)
Obszar posiada PZO usatanowiony Zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 18 lutego 2022 r. w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Dąbrowy Gubińskie PLH080069
6.    Obszar specjalnej ochrony ptaków Dolina Środkowej Odry PLB080004
Obszar stanowi fragment doliny Odry od Nowej Soli do ujścia Nysy Łużyckiej wraz z rejonem ujścia Obrzycy do Odry. Znaczna część obszaru jest zalewana podczas wysokich stanów wody w Odrze. Zachowane są tutaj liczne starorzecza, występują duże kompleksy wilgotnych łąk, a także zarośla i lasy łęgowe.
Załącznik 5-Tabela 4. Ptaki będące przedmiotem ochrony w obszarze specjalnej ochrony ptaków Dolina Środkowej Odry PLB080004
Na omawianym obszarze stwierdzono obecność żurawia (jedno stanowisko w pobliżu gruntów nadleśnictwa – obr. Pław, oddz. 22b), który nie jest przedmiotem ochrony w ostoi (ocena "D" w SDF). Wyrywkowe obserwacje prowadzone przez służby nadleśnictwa nie potwierdzają występowania pozostałych gatunków ale ostatecznych wniosków w tym zakresie nie można wyciągać ze względu na brak inwentaryzacji ornitologicznej na omawianym terenie.
Załącznik 6-Tabela 5. Powierzchnia starodrzewi na początku i końcu okresu gospodarczego na gruntach Nadleśnictwa Brzózka w granicach ostoi Dolina Środkowej Odry PLB080004
            Jako zagrożenia dla przedmiotów ochrony w obszarze, autorzy SDF wskazują zaniechanie ekstensywnej gospodarki pasterskiej na łąkach, modyfikacje metod uprawy rolniczej, usuwanie martwych i obumierających drzew, rozwój szlaków żeglugowych. 
Dla Obszaru Natura 2000 „Dolina Środkowej Odry” Plan Zadań Ochronnych ustanowiony został 13.07.2017 roku.

1.3. Pomniki przyrody
Na terenie Nadleśnictwa Brzózka zlokalizowano jeden pomnik przyrody - dąb szypułkowy.
Załącznik 7-Tabela 6. Wykaz istniejących pomników przyrody na terenie Nadleśnictwa Brzózka.
Załącznik 8-Tabela 7.  Wykaz istniejących alei na terenie Nadleśnictwa Brzózka.

1.4. Użytki ekologiczne
Na obszarze Nadleśnictwa Brzózka powstało do tej pory czternaście użytków ekologicznych. Są to ekosystemy wodno-błotne, których krótką charakterystykę zamieszczono w poniższej tabeli. Wszystkie użytki zostały zatwierdzone rozporządzeniem nr 5 Wojewody Lubuskiego z dnia 25 marca 2002 roku (Dz. Urz. Województwa Lubuskiego nr 44 poz. 554 z dnia 19. 04. 2002r.).
Załącznik 9-Tabela 8. Charakterystyka użytków ekologicznych wyznaczonych na terenie Nadleśnictwa Brzózka.
Ogólna powierzchnia użytków ekologicznych w stanie posiadania Nadleśnictwa Brzózka wynosi 115,34ha.
1.5. Strefy ochrony ostoi, miejsc rozrodu i regularnego przebywania zwierząt objętych ochroną gatunkową.
Na terenie Nadleśnictwa Brzózka wyznaczone zostało ustanowionych 5 stref ochrony ostoi, miejsc rozrodu i regularnego przebywania zwierząt objętych ochroną gatunkową. Trzy z nich dotyczą miejsca gniazdowania bielika (Haliaeetus albicilla), jedna bociana czarnego (Ciconia nigra) oraz jedna kani rudej MIlvus milvus.
Dla najstarszego stwierdzonego miejsca gniazdowania bielika (Haliaeetus albicilla) zlokalizowanego w obrębie leśnym Brzózka, ustalona została strefa Decyzją Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim nr WPN I.6442.37.2019.JK z dnia 04.12.2019 roku. Powierzchnia strefy ochrony całorocznej wynosi 5,66 ha, strefy ochrony okresowej  49,06 ha.
Druga strefa ochronna położona w obrębie leśnym Pław ustalona została Decyzją Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim nr WPN I.6442.36.2019.JK z dnia 04.12.2019 roku. Granica strefy ochrony całorocznej swoim zasięgiem obejmuje obszar 16,03 ha, natomiast strefy ochrony okresowej 54,55 ha.
Trzecia strefa miejsca gniazdowania bielika (Haliaeetus albicilla) zlokalizowanego w obrębie leśnym Brzózka, ustalona została strefa Decyzją Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim nr WPN I.6442.55.2022.MJ z dnia 04.11.2022 roku. Powierzchnia strefy ochrony całorocznej wynosi 4,66 ha, strefy ochrony okresowej 37,39 ha.
Decyzją nr WPN-I.6442.38.2019.JK z dnia 04.12.2019 roku Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim ustalił granice strefy ochrony ostoi, miejsc rozrodu i regularnego przebywania bociana czarnego (Ciconia nigra). Trzecia strefa wyznaczona na gruntach Nadleśnictwa Brzózka zlokalizowana została w północnej części obrębu leśnego Brzózka. Powierzchnia strefy ochrony całorocznej wynosi 4,78 ha, strefy ochrony okresowej 23,03 ha.
Decyzją nr WPN-I.6442.11.2017.WT z dnia 30.05.2017 roku Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim ustalił granice strefy dla ochrony ostoi, miejsc rozrodu i regularnego przebywania kani rudej (Milvus milvus). Znajduje się w zachodniej części obrębu leśnego Brzózka. Powierzchnia strefy ochrony całorocznej wynosi 2,47 ha, strefa ochrony okresowej obejmuje swoim zasięgiem 43,49 ha.
W Nadleśnictwie Brzózka inwentaryzacja występowania roślin chronionych przeprowadzana jest corocznie, w sposób ciągły. Stwierdzono występowanie 75 gatunków roślin objętych ochroną prawną, w tym 24 podlegające ochronie ścisłej. 
Ponadto na terenie zasięgu działania Nadleśnictwa Brzózka stwierdzono występowanie wielu gatunków zwierząt chronionych. Wśród nich należy wymienić: 4 gatunki owadów,       4 gatunki ryb, 10 gatunków płazów, 6 gatunków gadów, 129 gatunków ptaków i 13 gatunków ssaków. W „Polskiej czerwonej księdze zwierząt” figuruje 16 gatunków, z czego: owady stanowią – 4 gatunki, ryby – 4 gatunki, gady – 1 gatunek, ptaki – 7 gatunków.