Lasy Państwowe Nadleśnictwo Stąporków

Rezerwaty przyrody:

1) Rezerwat ,,Skałki Piekło pod Niekłaniem ” został utworzony na mocy Zarządzenia nr 103 Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z 1 kwietnia 1959 roku (M.P. Nr A-37, poz. 170 z 1959 r.) w sprawie uznania za rezerwat przyrody, z inicjatywy inż. Teodora Zielińskiego. Jest to najstarszy rezerwat przyrody funkcjonujący na terenie Nadleśnictwa Stąporków.

            Aktualnym aktem prawnym dotyczącym rezerwatu jest Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Kielcach z dnia 8 lutego 2024 r. Dz.U. Woj. Świętokrzyskiego poz. 750.

Rezerwat położony jest w północnej części Gór Świętokrzyskich, w obrębie Garbu Gielniowskiego. Rezerwat obejmuje fragment grzbietu wzniesienia Piekło, zbudowanego z piaskowcowo – ilastych osadów dolnej jury oraz górnego triasu. Na terenie rezerwatu występuje kilkadziesiąt różnych form skalnych
w postaci urwisk, skałek, grup skałek o bardzo różnorodnych i oryginalnych kształtach: kazalnic, kominów, okapów i grzybów. Skałki rezerwatu tworzą dwa oddzielone od siebie siodlastym zagłębieniem skupiska: wschodnie i zachodnie, które ciągną się na długości 1 km. Wysokość skał dochodzi do 8 metrów. Osobliwe formy skalne powstały w wyniku erozji eolicznej. Pow. ogólna rezerwatu w granicach Nadleśnictwa Stąporków wynosi obecnie 6,32 ha.

       Pierwsze wzmianki w literaturze na temat rezerwatu „Skałki Piekło pod Niekłaniem” odnotowano w opracowaniach C. Kuźniara z 1923 roku oraz E. Masasalskiego i K. Kazanowskiego z 1928 roku, dotyczących paproci zanokcica północna (Asplenium septentrionale).

2) Rezerwat „Gagaty Sołtykowskie” został utworzony na mocy Zarządzenia nr 533 Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 25 lipca 1997 r.
(M. P. Nr 56 z dn. 8 września 1997 r., poz. 533).

            Aktualnym aktem prawnym dotyczącym rezerwatu jest Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Kielcach z dnia 20 września 2017 r. (Dz. Urz. Woj. Święt. poz. 2843). Rezerwat ten obejmuje teren byłej (nieczynnej od 1997 roku) kopalni odkrywkowej glin ceramicznych. Jest to wyrobisko wgłębne o długości 400 m i szerokości 150 – 200 m, które zajmuje południową część rezerwatu. W wyrobisku występują dolnojurajskie iły i mułki z wkładami piaskowców, które mają cechy typowe dla osadów koryta rzecznego. O wartości przyrodniczej oraz edukacyjnej rezerwatu decyduje również fakt, iż w glince występuje specyficzna i rzadko spotykana bitumiczna odmiana węgla brunatnego o silnym połysku i nie uporządkowanej teksturze – tzw. gagat.

W rezerwacie tym odkryto ślady bytowania trójpalczastych  dinozaurów, które nazwano Kayentapus soltytkokoviensis. Odkryto również tropy świadczące o obecności diflozaura, którego rekonstrukcję można oglądać w Państwowym Instytucie Geologicznym w Warszawie.

W północnej części rezerwatu zalegają hałdy, zwałowiska oraz pozbawione gleby obszary o sztucznej, przekształconej podczas eksploatacji, morfologii terenu. Rezerwat umiejscowiony jest pośród lasów i również jego obszar – pomimo silnych antropogenicznych zmian ulega procesowi sukcesji naturalnej. Na teren objęty ochroną z coraz większym natężeniem wkracza sosna zwyczajna, brzoza brodawkowata oraz topola osika. Pow. ogólna rezerwatu w granicach Nadleśnictwa Stąporków wynosi obecnie 13,88 ha.

3) Rezerwat „Górna Krasna” to rezerwat florystyczno-faunistyczny utworzony na podstawie Rozporządzenia Wojewody Świętokrzyskiego Nr 1/2004 z dn. 8 stycznia 2004 r. (Dz. Urz. Woj. Święt. z dn. 13 stycznia 2004 r., Nr 3, poz.46). Aktualnym aktem prawnym dotyczącym rezerwatu jest Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Kielcach z dnia 20 września 2017 r. (Dz.U. Woj. Święt. poz. 2910).

       Powierzchnia ogólna rezerwatu w granicach Nadleśnictwa Stąporków wynosi obecnie 76,06 ha.

        Rezerwat położony jest w Suchedniowsko-Oblęgorskim PK, w północno-zachodniej części województwa świętokrzyskiego, w odległości ok. 20 km na północ od Kielc. Fizjograficznie obszar ten leży w obrębie Wzgórz Koneckich.

        Rezerwat „Górna Krasna” jest największym obszarowo rezerwatem w województwie. Jego powierzchnia wynosi 416,18 ha. Ze względu na występowanie cennych zbiorowisk roślin oraz rzadkich i ginących gatunków zwierząt chronionych został wpisany do projektu Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000. W skład rezerwatu wchodzą grunty należące do różnych właścicieli (w tym do ponad 100 właścicieli prywatnych).

        Celem utworzenia rezerwatu jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych naturalnego odcinka rzeczki Krasna i fragmentu jej doliny,
z występującymi tu cennymi zbiorowiskami roślinnymi oraz chronionymi i rzadkimi gatunkami zwierząt, głównie ptaków.

            Wyodrębniono tu gatunki roślin zagrożone w skali Polski Środkowej. W granicach rezerwatu stwierdzono występowanie 343 taksonów roślin naczyniowych należących do 210 rodzajów z 76 rodzin. Wśród stwierdzonych gatunków kilkanaście objętych jest ochroną.

Parki krajobrazowe:

Suchedniowsko-Oblęgorski Park Krajobrazowy należy do Zespołu Parków Krajobrazowych Gór Świętokrzyskich. Utworzony został na podstawie Uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach Nr XXVIII/279/88 z dn. 10 czerwca 1988 r. (Dz. Urz. Woj. Święt. z dn. 30 lipca 1988 r. Nr 18, poz. 199.). Obowiązującymi aktami prawnymi są: Uchwała Nr XLIX/872/14 Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia 13 listopada 2014 r. (Dz. Urz. Woj. Święt.
z 2014 r. poz. 3147), w którym zawarto opis granic, cele ochrony oraz obowiązujące zakazy oraz Uchwała Nr XXXIX/570/17 Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia 21 grudnia 2017 r. w sprawie zmiany uchwały Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego Nr XLIX/872/14 z dnia 13 listopada 2014 r.
w sprawie utworzenia Suchedniowsko-Oblęgorskiego Parku Krajobrazowego (Dz. Urz. Woj. Święt. z 2017 r. poz. 4130).

Park położony jest w północnej części województwa świętokrzyskiego. W granicach parku znajdują się tereny będące w zarządzie Nadleśnictwa Stąporków o powierzchni 149,63 ha. Tereny parku znajdują się także na gruntach administrowanych przez pobliskie nadleśnictwa: Kielce, Zagnańsk, Suchedniów. Park podzielony jest na dwa odrębne obszary: Suchedniowski, który obejmuje wzgórza Suchedniowskie i Oblęgorski, obejmujący Pasmo Oblęgorskie,
z najwyższym wzniesieniem Górą Siniewską (448 m n.p.m.).

      Obszar parku jest ważnym terenem źródliskowym rzek Krasnej, Bobrzy i Kamionki.
Lasy zajmują ponad 90% powierzchni Parku i stanowią jego najważniejszy element przyrodniczy. Drzewostany w dużej mierze zachowały stan zbliżony do naturalnego, siedliska uległy przekształceniu w nieznaczny sposób. Przeważają tu żyzne lasy, lasy mieszane wyżynne z dużym udziałem jodły i buka, znane są również z tego terenu stanowiska modrzewia polskiego.

      Flora parku liczy ponad tysiąc gatunków roślin naczyniowych, w tym wiele objętych ochroną. Na słonecznych zboczach rosną zbiorowiska roślin kserotermicznych z dziewięćsiłem bezłodygowym. Lasy są ostoją zwierzyny, rzadkich ptaków lęgowych (bocian czarny) a także ciekawych gatunków motyli (paź żeglarz czy rusałki).

      Najcenniejsze fragmenty parku objęto ochrona rezerwatowa – są to rezerwaty „Świnia Góra” „Górna Krasna”, „Dalejów”, „Barania Góra”, „Kręgi Kamienne”, „Pieprzowa Góra”. Na obszarze Parku zlokalizowanych jest 39 pojedynczych obiektów przyrodniczych chronionych w formie pomników przyrody, z czego 27 to pomniki przyrody ożywionej (w tym najbardziej rozpoznawalny - dąb „Bartek”).

      Oprócz wartości przyrodniczych park prezentuje także wartości kulturowe. Na jego terenie znajdują się unikatowe zabytki związane z górnictwem
i metalurgią rud żelaza oraz metali nieżelaznych. Do najciekawszych należą m.in. ruiny zakładów wielkopiecowych w Samsonowie i Bobrzy oraz pozostałości pieca w Kuźniakach.

Obszary chronionego krajobrazu:

1)  Konecko-Łopuszniański OChK położony jest w północno-zachodniej części województwa świętokrzyskiego, obejmując tereny otaczające Końskie od północy i zachodu o łącznej powierzchni 98 287 ha. W granicach obszaru znajdują się tereny będące w zarządzie Nadleśnictwa Stąporków o powierzchni 10680,76 ha. Aktualną podstawę prawną jego działania stanowi Uchwała nr XXXV/616/13 Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia 23 września 2013 r. (Dz. Urz. Woj. Święt. poz. 3308).

Flora tego obszaru jest mocno zróżnicowana. W części północnej i wschodniej przeważają bory mieszane z jodłą. W okolicach Stąporkowa na żyznych glebach brunatnych pojawiają się mieszane lasy liściaste typu grąd z udziałem jodły. Na szczytach wydm oraz ich wschodnich zboczach wykształcają się najsuchsze formy borów chrobotkowych.

Blisko połowa powierzchni tego obszaru to kompleksy leśne (tzw. Lasy Koneckie, Lasy Radoszyckie). Poza tym występuje mozaikowy krajobraz leśno-łąkowy i polny. Tereny te stanowią ważny wododziałowy węzeł hydrograficzny. Początek biorą tu m.in.: Czarna Konecka, Czarna Włoszczowska, Czarna Taraska, Nowa Czarna, Drzewiczka, a także: Radomka, Kamienna oraz Łośna.

Na terenie opisywanego OChK znajdują się dwa częściowe rezerwat przyrody: „Skałki Piekło pod Niekłaniem” oraz „Gagaty Sołtykowskie”, gdzie przedmiotem ochrony są stanowiska paleontologiczne oraz formy tektoniczne i erozyjne.

Najważniejszą regionalną funkcją tego obszaru jest ochrona wód podziemnych i powierzchniowych. Tereny te są obecnie ważnym miejscem wypoczynku świątecznego i rekreacji.

      2) OChK Lasy Przysusko-Szydłowieckie obejmuje tereny w dolinach górnego biegu Radomki i Drzewiczki w południowej części województwa mazowieckiego (37 247 ha) oraz północnej części województwa świętokrzyskiego (4 346 ha). W granicach obszaru znajdują się tereny będące w zarządzie Nadleśnictwa Stąporków o powierzchni 861,36 ha. Znaczną część obszaru pokrywają lasy, które wspólnie z zabytkami Staropolskiego Zagłębia Przemysłowego (rejon Przysuchy, Rzucowa i Chlewisk) stanowią bardzo atrakcyjny teren turystyczno-wypoczynkowy, a także naukowo-badawczy.

            Granica tego OChK uległa zmianie w związku ze zmianą granicy województwa mazowieckiego i świętokrzyskiego w 2001 r. Rozp. Rady Ministrów
z dnia 29 września 2001 r. w sprawie ustalenia granic oraz zmiany nazw i siedzib władz niektórych gmin i miast – (Dz. U. z dn. 12 października 2001r.). Obecnie podstawę prawną do funkcjonowania wyżej wymienionej formy ochrony przyrody stanowią: Uchwała Nr 34/13 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 18 lutego 2013 r. (Dz. Urz. z 2013 r. poz. 2486) oraz Uchwała Nr XLIX/886/14 Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia 13 listopada 2014 r. (Dz. Urz. z 2014 r. poz. 3160) oraz Uchwała nr 33/19 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 19 marca 2019 r. w sprawie Obszaru Chronionego Krajobrazu Lasy przysusko – szydłowieckie.

          3) Suchedniowsko-Oblęgorski OChK o powierzchni 27 514 ha., stanowi otulinę Suchedniowsko-Oblęgorskiego PK. W granicach obszaru znajdują się tereny będące w zarządzie Nadleśnictwa Stąporków o powierzchni 436,63 ha. Ustanowiony został na podstawie Rozporządzenia Wojewody Świętokrzyskiego Nr 335/2001 z dn. 17.10.2001r. (Dz. Urz. Woj. Święt. z dn. 19.10.2001 r. Nr 108, poz. 1271). Aktem prawnym, który wyznacza granice, ustala działania w zakresie ochrony czynnej oraz wyznacza obowiązujące zakazy jest Uchwała Nr XLIX/880/14 Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia 13 listopada 2014 r. (Dz. Urz. Woj. Święt. poz. 3154.)

       Ochroną na tym terenie objęto obszary leśne oraz rolnicze, miejscami gęsto zaludnione. Oprócz walorów przyrodniczych, dla których wyznaczono
w ramach obszaru inne formy ochrony, do najcenniejszych obiektów należy tu rezerwat geologiczno-archeologiczny „Kręgi Kamienne”. Ponadto występują tu liczne zabytki kultury materialnej z unikatowymi w skali ogólnokrajowej pozostałościami dawnego przemysłu i techniki tzw. Staropolskiego Okręgu Przemysłowego.

Obszary NATURA 2000:

Program Natura 2000 jest koncepcją Unii Europejskiej stworzenia europejskiej sieci ekologicznej obszarów chronionych. Program ten ma chronić
i zabezpieczać miejsca występowania rzadkich i chronionych gatunków roślin i zwierząt oraz rzadkie i cenne przyrodniczo siedliska i biotopy. Obszary objęte tym programem wybrane zostały wg wytycznych dwóch dokumentów:

• Dyrektywy Siedliskowej z 1992 r. Jest to Dyrektywa Rady 92/43/EWG o ochronie naturalnych siedlisk oraz dziko żyjącej fauny i flory zmodyfikowana dyrektywą 97/62/EWG, według której tworzone są Specjalne Obszary Ochrony (SOO);
• Dyrektywy Ptasiej z 1979 r. jest to Dyrektywa Rady 79/409/EWG o ochronie dziko żyjących ptaków, zmodyfikowana dyrektywami: 981/854/EWG, 85/411/EWG, 86/122/EWG i 94/24/EWG. według której tworzone są Obszary Specjalnej Ochrony (OSO).

W zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Stąporków w ramach sieci Natura 2000 znalazły się następujące obszary:

1) OZW Dolina Czarnej (PLH 260015)  o powierzchni 5780,60 ha obejmuje dolinę Czarnej Koneckiej (Malenieckiej) od źródeł do ujścia, z kilkoma dopływami i z przylegającymi do niej kompleksami łąk i stawów, oraz lasami. Jest to największy prawobrzeżny dopływ Pilicy. Obszar źródliskowy w całości pokryty jest lasami z przewagą borów mieszanych i grądów. Tereny w wielu miejscach są podmokłe (zarastające śródleśne łąki, torfowiska). Tereny źródliskowe Czarnej zajmują największe na opisywanym obszarze śródleśne torfowiska. W środkowym odcinku dominują bory sosnowe. Łąki i mokradła zajmują niewielkie powierzchnie w górnym i znacznie większe w środkowym i dolnym biegu rzeki. Rzeka na przeważającej długości zachowała naturalny charakter koryta i doliny.

            Obszar charakteryzuje duża różnorodność siedlisk Natura 2000, jakie zachowały się w warunkach ekstensywnego użytkowania. W ostoi stwierdzono występowanie 15 gatunków zwierząt z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Istotna w skali kraju jest populacja przeplatki aurinii, związanej z łąkami trzęślicowymi i wilgotnymi psiarami. Rzeka Czarna, w niewielkim stopniu przekształcona przez człowieka, stanowi doskonale zachowane siedlisko dla takich gatunków jak bóbr, wydra czy trzepla zielona zaś torfowiska i glinianki na terenie ostoi mają znaczenie dla utrzymania zasięgu zalotki większej na terenie województwa. W budynkach muzeum w Sielpi znajduje się największa znana w województwie kolonia rozrodcza nocka dużego. Ponadto w granicach obszaru stwierdzono 10 gatunków bezkręgowców z Czerwonej Listy. Ostoja jest kluczowa dla zachowania w centralnej i południowej Polsce dwóch z tych gatunków - dostojki akwilonaris i modraszka bagniczka. W granicach obszaru znajdują się tereny będące w zarządzie Nadleśnictwa Stąporków
o powierzchni 699,89 ha.

2)  OZW Dolina Krasnej (PLH 260001). Powierzchnia obszaru wynosi 2384,10 ha, z czego 522,94 ha znajduje się na gruntach nadleśnictwa. Obejmuje naturalną, silnie zabagnioną dolinę rzeki Krasnej i jej dopływów. Teren znacznie jest zróżnicowany pod względem warunków geomorfologicznych i sposobu użytkowania gruntu. W południowej i wschodniej części Doliny Krasnej dominują ekosystemy nieleśne: łąki, pastwiska oraz rozległe tereny mokradłowe. Rzeka Krasna na tym odcinku ma szeroką dolinę a jej spadek jest niewielki. W części północnej największą powierzchnię pokrywają ekosystemy leśne. Wśród nich przeważają bory sosnowe. W tej części obszaru rzeka Krasna biegnie w głęboko wciętym korycie i ma charakter rzeki wyżynnej. Dolina Krasnej uważana jest na jedną z lepiej zachowanych dolin rzecznych w Krainie świętokrzyskiej. Jest ona miejscem występowania chronionych siedlisk przyrodniczych. Szczególnie cenne są siedliska nieleśne, które powstały w toku ekstensywnego użytkowania i dziś stanowią o wartości przyrodniczej tego obszaru. Występujące tu płaty łąk trzęślicowych, muraw bliźniczkowych oraz torfowisk przejściowych należą do najlepiej zachowanych w regionie. Charakteryzują się one dobrym i typowym wykształceniem. Stwierdzone w granicach obszaru niewielkie płaty torfowisk zasadowych są jedynymi
z nielicznych w regionie. Zachowanie tych typów siedlisk w Dolinie Krasnej jest ważnym zadaniem dla zachowania spójności sieci Natura 2000 w regionie. Stwierdzono tu występowanie 12 gatunków zwierząt z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Ostoja ma istotne znaczenie dla zachowania przelatki aurinii
w Polsce.

3)  OZW Lasy Suchedniowskie (PLH 260010). Całkowita powierzchnia obszaru wynosi 19120,89 ha, z czego zaledwie 2,26 ha znajduje się na gruntach nadleśnictwa. Ostoja Lasy Suchedniowskie jest jednym z najlepiej zachowanych dużych kompleksów leśnych o charakterze puszczańskim na obszarze Polski Niżowej i Europy Środkowej. Jego historia użytkowania związana z dawnym górnictwem kruszcowym i zrównoważoną gospodarką leśną, to przykład koegzystencji człowieka i przyrody na przestrzeni wieków.

            Obszar obejmuje dwa pasma wzniesień - Płaskowyż Suchedniowski i Wzgórza Kołomańskie. Zbudowane są one z piaskowców dolnotriasowych, gdzieniegdzie przykrytych plejstoceńskimi piaskami i glinami. Tylko na południowych stokach Pasma Oblęgorskiego występują lessy. Łagodne pagórki
i wzgórza Lasów Suchedniowskich porośnięte są lasami, zajmującymi łącznie około 90% powierzchni ostoi. Występuje tu dobrze zachowany starodrzew o naturalnym charakterze drzewostanów. Jest to jedna z głównych ostoi występowania w kraju modrzewia polskiego (Larix polonica). W obniżeniach terenu zachowały się niewielkie płaty torfowisk i wilgotnych łąk. Duży i zwarty kompleks leśny nie sprzyjał osadnictwu, w związku z czym na terenie Lasów Suchedniowskich użytki zielone zajmują tylko ok. 8% powierzchni. Na obszarze ostoi znajdują się tereny źródliskowe rzek: Krasnej, Bobrzy i Kamionki.

            W obszarze zidentyfikowano 11 rodzajów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG i 16 gatunków z Załącznika II tej dyrektywy. Szczególnie bogata jest fauna bezkręgowców, z bardzo rzadkimi obecnie w Polsce chrząszczami, będącymi reliktami lasów o wysokim stopniu naturalności - ponurkiem Schneidera, zgniotkiem cynobrowym i zagłębkiem bruzdkowanym. Bogata jest flora roślin naczyniowych, w tym 16 gatunków z rodziny storczykowatych oraz wiele innych rzadkich lub zagrożonych gatunków, w tym także prawnie chronione.

4)  OZW Uroczysko Pięty (PLH 260012).  Jego powierzchnia wynosi 753,36 ha, z czego 14,18 ha stanowią grunty nadleśnictwa.

Stanowi jeden z najpiękniejszych i najbardziej rozległych obszarów łąk i mokradeł w północnej części województwa świętokrzyskiego. Położony jest
w naturalnym obniżeniu pomiędzy dwoma pasmami niewysokich wzniesień. Od południa graniczy z Płaskowyżem Suchedniowskim, a od północnego wschodu z południową częścią Garbu Gielniowskiego z tzw. Wzgórzami Niekłańsko - Bliżyńskimi. Podłoże stanowią głównie gleby bielicowe, częściowo oglejone. Miejscami występuje mniej przepuszczalne podłoże gliniaste. Mała przepuszczalność powoduje stałe wysokie zawilgocenie podłoża. Pofałdowanie i nachylenie terenu ku południowemu wschodowi zwiększa insolację i wpływa na mikroklimat. Efektem tego jest duże zróżnicowanie florystyczne
i bogactwo fauny. Stanowi oazę bioróżnorodności o niezaprzeczalnych walorach naukowo - poznawczych. Dzięki zróżnicowaniu siedliskowemu - od bagien po suche skrawki wrzosowisk na niewielkich pagórkach cechuje się niespotykaną liczbą gatunków roślin i zwierząt.

            Najcenniejszymi zespołami roślinnymi są dobrze wykształcone i zachowane siedliska naturowe o znaczeniu europejskim: 6410 zmiennowilgotne łąki trzęślicowe, 7140 torfowiska przejściowe i trzęsawiska, dobrze zachowane płaty 91D0 borów bagiennych, 91E0 łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe oraz zachowane w nieco słabszym stanie 9170 grądy Tilio-Carpinetum Znajdują się tu jedne z najbogatszych w regionie stanowisk kosaćca syberyjskiego, mieczyka dachówkowatego, pełnika europejskiego i licznych gatunków storczyków.

            W trakcie wieloletnich obserwacji stwierdzono występowanie 57 gatunków motyli dziennych. Wśród nich występują gatunki z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej - przeplata aurinia, modraszek telejus i czerwończyk nieparek oraz gatunki objęte ochroną gatunkową - paź żeglarz, modraszek bagniczek, strzępotek soplaczek. Stanowisko przeplatki aurinii jest istotne w skali kraju. Ze względu na obecność goryczki występuje tu też myrmekofilny modraszek alkon. Płazy reprezentowane są przez różne gatunki żab, traszkę zwyczajna oraz traszkę górską, która występuje tu na północnej granicy zasięgu. Spośród gadów najczęściej spotykamy jaszczurkę żyworodną, jaszczurkę zwinkę, zaskrońca i żmiję zygzakowatą. Jest to ponadto ostoja kilku rzadkich gatunków ptaków: derkacza, żurawia i bekasa kszyka oraz wielu gatunków ptaków śpiewających i drapieżnych.

Pomniki przyrody:

Drzewa:

1. Modrzew europejski, oddz. 44c, Leśnictwo Mościska, Obręb Niekłań - Rozp. Nr 31/99 Woj. Święt. z dnia 17.09.1999 r. ws. uznania za pomniki przyrody (Dz. Urz. Województwa Kieleckiego Nr 56 poz. 993 z dn. 20.09.1999 r.).
2. Dąb szypułkowy, oddz. 96k, Leśnictwo Bieliny, Obręb Niekłań - Rozp. Nr 31/99 Woj. Święt. z dnia 17.09.1999 r. ws. uznania za pomniki przyrody (Dz. Urz. Województwa Kieleckiego Nr 56 poz. 993 z dn. 20.09.1999 r.).
3. Dąb bezszypułkowy, oddz. 26c, Leśnictwo Mościska, Obręb Niekłań - Uchwała nr XXVII/183/2016 Rady Miejskiej w Stąporkowie z dnia 28 grudnia 2016 r. ws. ustanowienia pomnika przyrody (Dz. Urz. Województwa Świętokrzyskiego  poz. 13 z dn. 02.01.2017 r.).
4. Buk pospolity „Zygmunt”, oddz. 163k, Leśnictwo Czarny Las, Obręb Niekłań - Uchwała nr XXXI/190/2020 Rady Miejskiej w Stąporkowie z dnia 24 lipca 2020 r. ws. ustanowienia pomników przyrody na terenie Gminy Stąporków (Dz. Urz. Województwa Świętokrzyskiego poz. 2867 z dn. 30.07.2020 r.).
5. Modrzew europejski, oddz. 44d, Leśnictwo Mościska, Obręb Niekłań - Uchwała nr XXXI/190/2020 Rady Miejskiej w Stąporkowie z dnia 24 lipca 2020 r. ws. ustanowienia pomników przyrody na terenie Gminy Stąporków (Dz. Urz. Województwa Świętokrzyskiego poz. 2867 z dn. 30.07.2020 r.).
6. Trzy dęby szypułkowe stanowiące grupę drzew, oddz. 150f,g, Leśnictwo Krasna, Obręb Miedzierza - Uchwała nr XXXI/190/2020 Rady Miejskiej w Stąporkowie z dnia 24 lipca 2020 r. ws. ustanowienia pomników przyrody na terenie Gminy Stąporków (Dz. Urz. Województwa Świętokrzyskiego poz. 2867 z dn. 30.07.2020 r.).
7. Dąb szypułkowy „Stanisław”, oddz. 26i, Leśnictwo Kawęczyn, Obręb Miedzierza - Uchwała nr 138/XVI/2020 Rady Gminy Smyków z dnia 31 sierpnia 2020 r. ws. ustanowienia pomnika przyrody (Dz. Urz. Województwa Świętokrzyskiego  poz. 3219 z dn. 07.09.2020 r.).

Użytki ekologiczne:

       Użytkiem ekologicznym nazywamy tereny nieleśne (w rozumieniu kategorii użytku gruntowego) objęte ochroną prawną w celu zachowania ekosystemów mających znaczenie dla różnorodności biologicznej. Użytkami ekologicznymi mogą być: naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nieużytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce, siedliska przyrodnicze oraz stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów, ich ostoje oraz miejsca rozmnażania lub miejsca sezonowego przebywania.

       W zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Stąporków znajduje się jeden użytek ekologiczny, położony poza gruntami Lasów Państwowych w zarządzie Agencji Nieruchomości Rolnych.