Narodowe
Centrum Krwi

 

Jakie czynniki powodują czasową dyskwalifikację potencjalnego dawcy?

• 7 dni po zabiegu usunięcia zęba, leczeniu kanałowym i innych małych zabiegach chirurgicznych,
• do następnego dnia po leczeniu zęba i wizycie u stomatologa,
• 4 miesiące w przypadku wszczepienia implantu i innych zabiegów chirurgicznych, 
• 2 lata od potwierdzonego wyleczenia brucelozy i gorączki Q,
• 3 lata po dniu ustąpienia objawów i zakończenia leczenia malarii; pobranie krwi jest po tym czasie możliwe tylko, jeżeli wyniki badania testem immunoenzymatycznym będą negatywne,
• 2 lata od ustąpienia objawów gorączki reumatycznej, jeśli nie wystąpiła przewlekła choroba serca,
• 2 lata od potwierdzonego wyleczenia zapalenia szpiku i kości,
• 6 miesięcy od potwierdzonego wyleczenia z toksoplazmozy,
• 6 miesięcy od wyleczenia mononukleozy zakaźnej,
• 6 miesięcy po porodzie lub po zakończeniu ciąży,
• 4 miesiące po przetoczeniu krwi i jej składników,
• 4 miesiące po przeszczepie ludzkich komórek i tkanek,
• 2 tygodnie od dnia ustąpienia objawów gorączki ponad 38 st. C, grypy, infekcji grypopodobnej,
• kontakt z osobą chorą na chorobę zakaźną - na czas odpowiadający dwukrotnemu okresowi inkubacji, a w przypadku narażenia na zakażenie kilkoma czynnikami chorobotwórczymi - dyskwalifikacja jak dla choroby o najdłuższym okresie inkubacji,
• bliski kontakt w warunkach domowych z chorym na wirusowe zapalenie wątroby lub nosicielami wirusów zapalenia wątroby dyskwalifikuje na okres 4 miesięcy,
• okres pozbawienia wolności i 4 miesięcy po tym okresie,
• po szczepieniach okresowo na czas uzależniony od rodzaju szczepionki:
• 4 tygodnie od szczepienia szczepionkami z osłabionymi bakteriami i wirusami,
• 48 godzin od szczepienia szczepionkami z zabitymi/inaktywowanymi wirusami, bakteriami, riketsjami,
• 14 dni od szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A (bez kontaktu z chorobą),
• 2 tygodnie w przypadku szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (bez kontaktu z chorobą),
• 3 miesiące po biernym uodparnianiu surowicami odzwierzęcymi,
• 48 godzin od przyjęcia anatoksyny błonicowej i tężcowej,
• 48 godzin od przyjęcia szczepionki przeciw wściekliźnie, a 1 rok w przypadku ryzyka zakażenia,
• 48 godzin od przyjęcia szczepionki przeciw odkleszczowemu zapaleniu mózgu (profilaktyka przedekspozycyjna).

Czy przyjmowanie specjalistycznego leku dyskwalifikuje mnie, jako dawcę?

Lek może spowodować dyskwalifikację ze względu na przyczynę jego przyjmowania.

Czy przyjmując leki hormonalne/tabletki antykoncepcyjne mogę być dawcą?

Przyjmowanie doustnych środków antykoncepcyjnych nie dyskwalifikuje dawcy, podobnie jak np. witamin. Jednak żelazną zasadą jest informowanie lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach i suplemantach diety - on bowiem podejmuje decyzję o dopuszczeniu (bądź nie) do oddania krwi.

Czy, jeśli biorę środki wspomagające wysiłek fizyczny (np. trening na siłowni), mogę oddawać krew?

W przypadku przyjmowania suplementów diety zawierających kreatynę, należy mieć na uwadze, że kreatynina jest przetwarzana w organizmie ludzkim na kreatyninę, która dla pacjentów np. z niewydolnością nerek jest toksyną, co może stanowić przeciwwskazanie do oddawania krwi. W przypadku zażywania anabolików nie można oddawać krwi. Zawsze informuj osobę kwalifikującą o tym, jakie środki przyjmujesz, dla ułatwienia możesz zabrać ze sobą ulotkę lub opakowanie.

Czy można zostać dawcą krwi, jeśli przyjmuje się jakieś leki?

Przez cały okres stosowania leków (innych niż witaminy, doustne środki antykoncepcyjne oraz leki hormonalne stosowane w okresie menopauzy) oraz przez pewien czas po zaprzestaniu ich przyjmowania nie należy oddawać krwi. Zawsze należy zapytać osobę kwalifikującą dawców, jaki czas trzeba odczekać po odstawieniu leku, gdyż leki mają różny okres działania.

Czy po szczepieniach ochronnych można oddawać krew?

Przez pewien czas po szczepieniach ochronnych nie można oddawać krwi:

• 4 tygodnie od szczepienia szczepionkami z osłabionymi bakteriami i wirusami
• 48 godzin od szczepienia szczepionkami z zabitymi/inaktywowanymi wirusami, bakteriami, riketsjami,
• 14 dni od szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A (bez kontaktu z chorobą),
• 2 tygodnie w przypadku szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (bez kontaktu z chorobą),
• 3 miesiące po biernym uodparnianiu surowicami odzwierzęcymi,
• 48 godzin od przyjęcia anatoksyny błonicowej i tężcowej,
• 48 godzin od przyjęcia szczepionki przeciw wściekliźnie, a 1 rok w przypadku ryzyka zakażenia,
• 48 godzin od przyjęcia szczepionki przeciw odkleszczowemu zapaleniu mózgu (profilaktyka przedekspozycyjna).

Ile czasu trzeba odczekać po zabiegu biopsji?

4 miesiące.

Czy po przebytym zabiegu transplantacji mogę zostać krwiodawcą?

W przypadku transplantacji tkanek, np. skóry – tak. Przeszczep rogówki lub opony twardej dyskwalifikuje ze względu na niebezpieczeństwo zarażenia chorobą wywołaną przez priony (infekcyjne cząsteczki białka), przeszczep narządów dyskwalifikuje ze względu na konieczność przyjmowania leków immunosupresyjnych.

Czy niepełnosprawni mogą oddawać krew?

To zależy od rodzaju oraz przyczyny niepełnosprawności, np. osoby niedowidzące, słabo słyszące mogą oddawać krew jeżeli są w stanie samodzielnie, bez udziału osób trzecich wypełnić kwestionariusz dla krwiodawcy oraz udzielić odpowiedzi na pytania związanie z wywiadem lekarskim.

Przetoczono mi krew metodą autotransfuzji, czy mogę jeszcze oddać krew?

Tak, jednak autotransfuzja jest związana z zabiegami operacyjnymi, zatem należy odczekać 4 miesiące.

Mam alergię pokarmową (jestem uczulony na produkty mleczne), ale nie biorę na stałe żadnych leków. Czy w takim przypadku mogę zostać krwiodawcą?

Tak, w przypadku stosowania wyłącznie diety, bez przyjmowania leków.

Mam lekko dodatni wynik badania na poziom przeciwciał anty-HCV, natomiast wynik testu na obecność RNA-HCV mam ujemny, nigdy nie byłem leczony na HCV, czy mogę oddać krew?

Nie. Osoba z dodatnim wynikiem w kierunku obecności przeciwciał anty-HCV nie może oddawać krwi.

Czy osoby, które przeszły zarażenie wirusem HBV są dożywotnio wykluczone z szeregu krwiodawców? Czy sytuacja wygląda podobnie z dawcami narządów po HBV?

Zakażenie wirusem HBV dyskwalifikuje dawcę na stałe. To samo dotyczy dawców narządów. Krew każdego dawcy obecnie badana jest w kierunku przeciwciał anty HIV 1, 2, antygenu HBs, przeciwciał anty-HCV oraz RNA HCV, odczynów kiłowych, DNA HBV i RNA HIV.

Czy chorując na nadciśnienie można zostać krwiodawcą?

W trakcie leczenia nadciśnienia krwi decyzja dotycząca dopuszczenia do oddania krwi nalezy do osoby kwalifikującej, gdyż istotne znaczenie mają także przyjmowane leki. Dodatkowo ciśnienie krwi nie nie może być wyższe niż 160/100 mmHg.  W okresie ustabilizowanego ciśnienia decyzja należy do osoby kwalifikującej.

Czy, będąc alergikiem, mogę zostać dawcą krwi?

Zazwyczaj lekka alergia nie dyskwalifikuje, jednak nie pobiera się krwi od alergików w okresie występowania objawów, przyjmowania niektórych leków ani w trakcie odczulania. Dyskwalifikacja czasowa jest na czas wywoływania tolerancji na alergen (pobranie krwi jest możliwe tylko przy dawkach podtrzymujących 14 dni po dawce lub 14 dni przed następną dawką).

Czy są choroby, które nie pozwalają oddawać krwi?

Niektóre choroby nie pozwalają na oddawanie krwi, ich przebycie jest równoznaczne z dyskwalifikacją stałą. Do tych chorób należą:

• żółtaczka zakaźna (WZW B, WZW C),
• poważne aktywne lub przewlekłe choroby układu krążenia jak: wady serca (oprócz wad wrodzonych całkowicie wyleczonych), choroba wieńcowa, zawał, stan po zawale serca, zaburzenia rytmu, zapalenia serca, niewydolność krążenia,
• przebycie poważnej choroby ośrodkowego układu nerwowego, w szczególności takiej jak padaczka, organiczne schorzenia układu nerwowego, poważne choroby psychiczne,
• nawracające omdlenia i napady drgawkowe poza drgawkami wieku dziecięcego (lub jeśli przez 3 lata od zakończenia leczenia nie obserwuje się nawracających drgawek),
• choroby naczyń krwionośnych, takie jak: miażdżyca znacznego stopnia, stan po udarze mózgu, choroby tętnic, nawracające zapalenia żył,
• aktywne, przewlekłe lub nawracające choroby układu oddechowego, np.: zapalenie oskrzeli, czynna astma oskrzelowa, czynna gruźlica,
• aktywne, przewlekłe lub nawracające choroby układu pokarmowego, takie jak np.: przewlekłe biegunki, ostre i przewlekłe choroby wątroby,
• aktywne, przewlekłe lub nawracające choroby układu moczowego,
• aktywne, przewlekłe lub nawracające choroby skóry, jak np.: sklerodermia,
• aktywne, przewlekłe lub nawracające choroby gruczołów dokrewnych i zaburzenia przemiany materii, jak np.: choroba Gravesa-Basedowa, choroba Cushinga itp.,
• cukrzyca leczona insuliną,
• aktywne, przewlekłe lub nawracające choroby układowe, np. kolagenozy (LE),
• nowotwory złośliwe poza rakiem in situ, pod warunkiem całkowitego wyleczenia,
• aktywne, przewlekłe lub nawracające choroby krwi i układu krwiotwórczego,
• kiła,
• choroby zakaźne, takie jak: HIV I/II, HTLV, babeszjoza, gorączka Chagasa (Trypanosoma cruzi), leiszmanioza trzewna (Kala Azar), promienica, tularemia.

Czy mogę oddać krew, jeżeli ostatnio chorowałem?

Nie, ponieważ nie pobiera się krwi od osób w okresie rekonwalescencji. Każdego kandydata na dawcę bada personel medyczny.

Czy trzeba przejść jakieś badania żeby zostać krwiodawcą?

Potencjalny dawca powinien być zdrowy, a badania podstawowe wykonywane są u każdego przed oddaniem krwi. 

Czy będąc w ciąży można oddawać krew?

Nie. Kobiety są zdyskwalifikowane czasowo jako krwiodawcy w czasie ciąży, a także przez 6 miesięcy po porodzie albo po zakończeniu ciąży, poza sytuacjami wyjątkowymi po uzyskaniu zgody lekarza.

Czy każdy może być dawcą krwi?

Krwiodawcą może zostać każda zdrowa osoba w wieku 18 – 65 lat, o wadze ciała powyżej 50 kg (ilość pobranej krwi, 450 ml, musi być mniejsza niż 10% ogólnej ilości krwi w organizmie), jednakże:

• w wyjątkowych przypadkach krwiodawcą może zostać osoba powyżej 17. roku życie, po wyrażeniu przez nią oraz przez przedstawiciela ustawowego, w obecności lekarza, w formie pisemnej, zgody na pobranie,
• osoby w wieku powyżej 65 lat, które dotychczas systematycznie oddawały krew, nadal mogą ją oddawać, po corocznym uzyskaniu zgody lekarza w Centrum Krwiodawstwa lub jego Oddziale Terenowym,
• krwinki czerwone metodą podwójnej erytroaferezy mogą oddawać wyłącznie osoby o wadze ciała powyżej 70 kg i z odpowiednio wysokim stężeniem hemoglobiny (powyżej 140 g/l).