Ochrona ludności i obrona cywilna

Wiceszef MSWiA Wiesław Leśniakiewicz wraz z ekspertami MSWiA i Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej podsumowali pierwsze dwa miesiące wdrażania ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej. Przedstawili również kluczowe zadania, które zostały zaplanowane na 2025 r. Były wśród nich informacje na temat aktów prawnych dotyczących ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej, które są szeroko konsultowane ze stroną samorządową, organizacjami pozarządowymi, ekspertami. 

Program Ochrony Ludności i modernizacja schronów

Przygotowano już kilka kluczowych rozporządzeń, w tym dotyczących systemu alarmowania, edukacji w zakresie obrony cywilnej i warunków technicznych budowli ochronnych.

Jednym z najważniejszych działań wynikających z ustawy jest realizacja Programu Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej. Prace nad Programem są już na ukończeniu. Pierwszy Program jest przygotowywany na dwa lata, kolejne będą już 4-letnie.

Jednym z głównych filarów ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej jest odbudowa systemu schronów i miejsc doraźnego schronienia. 

Poszliśmy dwoma kierunkami, które będą się schodzić pod koniec roku

– zaznaczył  Dyrektor Departamentu Ochrony Ludności i Zarządzania Kryzysowego MSWiA.

Pierwszy kierunek jest nam potrzebny już teraz do przeprowadzenia procesu inwentaryzacji tych obiektów, które mamy w kraju, tak żeby można ocenić, czy w myśl tej ustawy spełniają one funkcjonalność budowli ochronnych, czyli że można je uznać jako schron albo jako ukrycie

– tłumaczył. 

Drugi kierunek połączy się z pierwszym, jak zaznaczył Dyrektor Dariusz Marczyński, już od stycznia 2026 r.

Polega na tym, żeby przygotować się do procesów projektowania, mam na myśli budowanie nowych obiektów o charakterze publicznym, ale też i mieszkaniowym

– mówił.

Dyrektor Dariusz Marczyński przypomniał, że ocenę ich stanu samorządy mogą zlecić organom nadzoru budowlanego i organom Państwowej Straży Pożarnej. W przypadku konieczności ich modernizacji możliwe będzie sfinansowanie jej w ramach Programu Ochrony Ludności Obrony Cywilnej.

Państwowa Straż Pożarna ma oczywiście wiedzę, gdzie znajdują się obiekty zbiorowej ochrony. Te informacje zostały już przekazane na poziom lokalny.

My tymi informacjami chcemy się podzielić i według właściwości terytorialnej przekazać wójtom, prezydentom, starostom, żeby dokonali identyfikacji tych obiektów

– mówił nadbryg. Józef Galica zastępca komendanta głównego PSP.

Poradnik kryzysowy jeszcze w tym roku w każdym domu

Wśród kluczowych zadań, jakie postawiło sobie MSWiA jest również przygotowanie poradnika kryzysowego. Publikację MSWiA przygotowuje wspólnie z Ministerstwem Obrony Narodowej i Rządowym Centrum Bezpieczeństwa. „Rozpoczęliśmy pracę na początku roku. Podeszliśmy do tematu metodycznie. Przeanalizowaliśmy poradniki z 23 państw. To jest poradnik ze Szwecji, ale oprócz tego skorzystaliśmy także z poradników wydanych w Czechach, Danii, Estonii, Francji, Finlandii, Niemczech, Japonii, Łotwie, Norwegii, Korei Południowej, Stanach Zjednoczonych i Ukrainie” –  powiedział zastępca dyrektora Departamentu Ochrony Ludności i Zarządzania Kryzysowego MSWiA Robert Klonowski. Dodał, że z analizy tych poradników wynikało, że blisko 70% ich treści była wspólna.

To świadczy o tym, jak uniwersalne jest poczucie bezpieczeństwa i chęć czucia się bezpiecznym pod każdą szerokością geograficzną

- ocenił.

Kolejnym kluczowym elementem ustawy jest budowa nowoczesnego systemu ostrzegania i alarmowania ludności.

Ochrona ludności to nie tylko infrastruktura, ale także świadomość i gotowość społeczeństwa

– podkreślił wiceminister Wiesław Leśniakiewicz. Zaznaczył, że każdy obywatel powinien wiedzieć, jak się zachować w sytuacji kryzysowej.

System ostrzegania i alarmowania – nowe rozwiązania

System ostrzegania i alarmowania ludności nad którym pracuje obecnie Państwowa Straż Pożarna oparty jest na dwóch podstawowych filarach:

Na aplikacji oraz syrenach, które są montowane w pierwszym etapie na jednostkach Ochotniczej Straży Pożarnej oraz Jednostkach Ratowniczo-Gaśniczych, a także jednostkach komend powiatowych i miejskich PSP w całym kraju

– mówił zastępca dyrektora Biura Informatyki i Łączności KG PSP st. bryg. Michał Kłosiński. Wspomniał również o planach stworzenia w ramach systemu ostrzegania i alarmowania aplikacji na wzór tej, działającej w Ukrainie. 

Edukacja i ćwiczenia z zakresu ochrony ludności

Nowe przepisy wprowadzają obowiązek organizowania ćwiczeń ochrony ludności na wszystkich szczeblach administracji oraz wdrażania programów edukacyjnych. Już od lutego br. obowiązuje rozporządzenie w sprawie programu szkolenia z zakresu ochrony ludności i obrony cywilnej. W ramach tego programu edukowane będą nie tylko służby, ale także mieszkańcy.

W czwartek (6 marca br.) skończyła się 8 edycja szkoleń dla starostów i prezydentów miast na prawach powiatu. W tym zakresie pozostało nam jeszcze 14 edycji, które są planowane do realizacji do końca kwietnia

– poinformował rektor-komendant Akademii Pożarniczej st. bryg. Tomasz Klimczak.

Realne zwiększenie odporności kraju

Nowa ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej to jeden z najważniejszych kroków w kierunku poprawy bezpieczeństwa Polaków. Eksperci podkreślają, że odbudowa systemu schronów, wdrożenie nowoczesnego systemu alarmowania oraz edukacja społeczeństwa to działania, które mogą realnie zwiększyć odporność kraju na sytuacje kryzysowe.

Ochrona ludności to proces, który wymaga zaangażowania wszystkich – od administracji rządowej, przez samorządy, po obywateli. Każdy musi wiedzieć, jak się zachować w sytuacji zagrożenia

– mówił wiceminister Wiesław Leśniakiewicz.

Zapewnił, że trwają intensywne prace legislacyjne, których celem jest zapewnienie skutecznej ochrony ludności w każdej sytuacji.