Odra

Jak to jest, że złota alga rozwinęła się w Odrze?

Prymnesium parvum, czyli tzw. złota alga należy do gatunków słonolubnych. Pierwsza identyfikacja tego glonu nastąpiła w wodach słonawych, pochodzących ze stawu w Wielkiej Brytanii w 1937 roku. Kolejne badania potwierdziły, że gatunek ten upodobał sobie też wody słone, słonawe i słodkie. Zauważono, iż w Odrze inwazyjny glon rozwija się w wodzie, której zasolenie (oznaczane za pomocą przewodności elektrolitycznej) utrzymuje się na poziomie ok. 800 µS/cm i więcej. Z danych, które dostarcza nam literatura fachowa wynika, że możliwość masowego namnażania pojawia się przy przewodności elektrolitycznej nawet powyżej 1500 µS/cm. Zasolenie nie jest jednakże głównym czynnikiem warunkującym wzrost alg Prymnesium parvum. Złota alga to mikroskopijny glon, który występuje w skupiskach i należy do organizmów miksotroficznych, zdolnych do odżywiania autotroficznego albo heterotroficznego, w zależności od warunków środowiska.

Przemieszcza się on i bytuje w miejscach, gdzie ma dogodne warunki do rozwoju, m.in. odpowiednią temperaturę i niski przepływ wody oraz stały dopływ pożywki w postaci biogenów, zwłaszcza azotu i fosforu pochodzących m.in. ze ścieków komunalnych. Złota alga uwalnia toksynę m.in. z powodu nagłej zmiany parametrów fizyko-chemicznych wody. Mechanizm produkowania uwolnienia toksyn nie jest do końca poznany przez naukowców, mimo kilkudziesięciu lat prowadzonych na świecie badań.

Dlaczego złota alga wybiera starorzecza skoro woli wody zasolone?

Alga preferuje wody zasolone, jednak typ zbiornika również ma wpływ na jej występowanie i intensywne namnażanie. Jak wcześniej wspomniałam, nie jest to organizm szczególnie wybredny pod względem zasolenia i przy „wyborze” środowiska kieruje się też innymi kryteriami koniecznymi dla jej występowania i intensywnego rozwoju. W starorzeczach odnajduje takie warunki – przede wszystkim niski przepływ wody, odpowiednią temperaturę oraz bogactwo niezbędnych składników odżywczych.

Czym charakteryzuje się odrzańska alga – szczep odrzański złotej algi – od tych, które występują na świecie?

Prymnesium parvum należy do gatunków inwazyjnych i występuje w różnych rejonach świata. Jego występowanie jest uwarunkowane zarówno kwestiami klimatycznymi, jak i bezpośrednio środowiskowymi, związanymi z chemizmem wody. Odrzański szczep różni się od innych odmian swojego gatunku przede wszystkim pod względem genetycznym i rodzajem produkowanych ichtiotoksyn zwanych prymnezynami: alga występująca w Odrze produkuje prymnezyny z grupy B, podczas gdy inne szczepy wydzielają toksyny również z grupy A i C. Różnice wytwarzanych typów toksyn są również uwarunkowane stopniem i rodzajem zanieczyszczeń w środowisku.

Czy możemy pozbyć się całkowicie złotej algi z Odry?

Niestety nie jest to możliwe – złota alga w warunkach niekorzystnych dla jej rozwoju potrafi wytwarzać formy przetrwania (komórki przetrwalnikowe) i kontynuować występowanie w tej specyficznej formie hibernacji na czas trwania warunków niesprzyjających jej rozwojowi. W momencie, gdy warunki te zmienią się na optymalne dla jej rozwoju, Prymnesium parvum może ponownie się rozwijać i namnażać w liczebności charakterystycznej dla zakwitów.

Czy złota alga przeżyje bez wody? Jak długo ten glon utrzymuje się na przedmiotach, które miały kontakt z zakażonym zbiornikiem?

Wspomniane wcześniej komórki przetrwalnikowe pozwalają złotej aldze na przeżycie bez wody, ale w warunkach niskiej wilgotności, nawet do kilku miesięcy. Również na przedmiotach może się ona utrzymywać przez podobny okres. Jest to możliwe, gdyż w formie przetrwalnikowej alga ma bardzo małe wymagania do przeżycia. Aby pozbyć się tego uporczywego glonu z przedmiotów, które miały kontakt z zakażonym zbiornikiem, takich jak sieci czy łodzie, przed ich ponownym użyciem należy bezwzględnie zdezynfekować.

 

Rozm.: Zespół Redakcyjny portalu gov.pl/odra