Toksyny „złotych alg” w Kanale Gliwickim
09.09.2022
Badania laboratorium Uniwersytetu Gdańskiego potwierdziły obecność ichtiotoksyn wytwarzanych przez Prymnesium parvum w wodzie Kanału Gliwickiego, skąd w ostatnich dniach wydobyto ponad 5 ton śniętych ryb.
W III sekcji Kanału Gliwickiego, na odcinku pomiędzy śluzami Rudziniec i Sławięcice, stwierdzono intensywny zakwit „złotych alg”, co oznacza obecność do 170 mln tych mikroorganizmów na litr wody. Prymnesium parvum to jednokomórkowe algi o długości do 14-16 mikrometrów, czyli 0-014-0,016 mm.
Prymnesium parvum to rzadki gatunek fitoplanktonu, który na ogół występuje w wodach morskich, ale adaptuje się do warunków panujących w rzekach i jeziorach, więc może występować w wodach śródlądowych. Gatunek ten jest jeszcze słabo poznany przez naukowców. Wiadomo, że „złote algi” wytwarzają toksyny pod wpływem stresu, jaki wywołuje u nich nagła zmiana warunków panujących w wodzie. Wówczas mikroorganizmy bronią się, wytwarzając tzw. prymnezyny. W ten sposób zwalczają konkurencję w postaci glonów innych gatunków i zapewniają sobie przestrzeń do dalszego namnażania się. Toksyny są także śmiertelne dla ryb i innych organizmów wodnych posiadających skrzela.
Zakwitowi „złotych alg” towarzyszy zmętnienie wody, która z czasem zabarwia się na złoto-brązowy kolor. Na powierzchni rzeki lub zbiornika wodnego często wówczas obserwowany jest nalot, który do złudzenia przypomina plamy substancji ropopochodnych, dający wrażenie optyczne wielobarwnego załamywania się światła. Obecnie trwają dalsze szczegółowe badania z udziałem polskich i zagranicznych naukowców, dla ustalenia mechanizmów zakwitu Prymnesium parvum w Odrze i w kanałach odrzańskich. Nie można wykluczyć, że zjawisko będzie się powtarzać.
Obecność „złotych alg” oraz wytwarzanych przez nie toksyn stwierdzono w sierpniu br. w wodach Odry. Minister klimatu i środowiska Anna Moskwa powołała zespół ekspertów z wielu renomowanych instytucji i instytutów badawczych, którzy obecnie analizują dane i wyniki badań laboratoryjnych dla wyjaśnienia mechanizmów katastrofy ekologicznej na Odrze. Wstępny raport z prac Zespołu do spraw sytuacji powstałej na rzece Odrze powstanie do końca września bieżącego roku.
Obecnie na Kanale Gliwickim nie odnotowano istotnych zmian wartości parametrów wody. Według służb w III sekcji Kanału Gliwickiego 9 września br., zebrano pojedyncze sztuki śniętych ryb. Na miejscu pracuje zespół naukowców, w dalszym ciągu służby monitorują sytuację, systematycznie są pobierane próbki wody i wykonywane są badania. Nadal obowiązuje zakaz żeglugi i korzystania z wód Kanału Gliwickiego, szczegóły na ten temat w komunikacie.
