Polska w OECD

Raport zwraca szczególną uwagę na zagadnienia cyfryzacji i tego w jaki sposób może ona przyczynić się do stworzenia wysokiej jakości miejsc pracy i w szerszym zakresie do realizacji Agendy 2063, dzięki czemu gospodarki afrykańskie będą bardziej odporne na globalną recesję wywołaną pandemią COVID-19. Raport dotyczy czterech głównych obszarów polityki dotyczącej cyfrowej transformacji Afryki:
 niwelowania różnic cyfrowych;
 lokalnych innowacji;
 wzmocnienia pozycji pracowników samozatrudnionych;
 harmonizacji, wdrażania i monitorowania strategii cyfrowych.

To wydanie zawiera też nowy rozdział poświęcony finansowaniu rozwoju Afryki pomimo światowego kryzysu gospodarczego 2020 r.

COVID-19 stanowi bezprecedensowe zagrożenie dla finansowania rozwoju Afryki, stwarzając nowe zagrożenia i nasilając istniejące wcześniej słabości. Jeszcze przed pandemią kwota dochodu na mieszkańca zmniejszyła się w latach 2010-18 zarówno w przypadku dochodów krajowych, jak i zewnętrznych przepływów finansowych, odpowiednio o 18% i 5%. Przewiduje się, że w latach 2019–2020 relacja dochodów z podatków do produktu krajowego brutto (PKB) spadnie o około 10% w co najmniej 22 krajach afrykańskich.

Łączne oszczędności krajowe mogą spaść o 18%, przekazy pieniężne o jedną czwartą, a bezpośrednie inwestycje zagraniczne o 40%. Darczyńcy zobowiązali się do utrzymania oficjalnej pomocy rozwojowej na poziomie sprzed kryzysu, chociaż ich możliwości mogą zależeć od trendów gospodarczych. Z drugiej strony konieczny jest wzrost wydatków fiskalnych wspierających zdrowie i działalność gospodarczą, co prawdopodobnie podwoi deficyty budżetowe. W rezultacie zadłużenie Afryki wzrośnie do około 70% PKB w USD, przy czym w co najmniej siedmiu krajach zadłużenie przekroczy 100% PKB.

Moratorium na zadłużenie wobec państw G20, które rozpoczęło się w kwietniu 2020 r., zapewnia krajom afrykańskim niezbędne wytchnienie, ale pozostaje niewystarczające. Zawieszenie, a w niektórych przypadkach restrukturyzacja zadłużenia może okazać się konieczne do uwolnienia środków, które mają kluczowe znaczenie dla realizacji Agendy 2063. Tam, gdzie to możliwe, negocjacje dotyczące zadłużenia powinny obejmować również rosnącą grupę kredytodawców z sektora prywatnego.

Kryzys COVID-19 wzmacnia rolę cyfryzacji w przyczynianiu się do produktywnej transformacji Afryki oraz realizacji Agendy 2063. Transformacja cyfrowa obejmuje większość sektorów gospodarki, a najszybciej opiekę zdrowotną.

Kontynent może pochwalić się pewnymi sukcesami w obszarze cyfryzacji. Ponad 500 afrykańskich firm zapewnia innowacyjne rozwiązania technologiczne w usługach finansowych (fintech). Wyceny niektórych afrykańskich start-upów przekraczają obecnie miliard dolarów. Na całym kontynencie działa ponad 640 centrów technologicznych. Jednak innowacje cyfrowe muszą wykraczać daleko poza wyspy sukcesu, aby osiągnąć cele Agendy 2063 i stworzyć dużą liczbę miejsc pracy dla młodzieży. Idąc tym tropem, rządy mogą napędzać cyfrową transformację Afryki i powodować tworzenie miejsc pracy na dużą skalę, w tym poza sektorem cyfrowym, poprzez cztery uzupełniające się działania:
• promowanie rozpowszechniania innowacji cyfrowych poza dużymi miastami za pomocą polityk miejscowych. Zapewnienie powszechnego dostępu do technologii cyfrowych wymaga zwiększenia zasięgu, przystępności i dostępności odpowiednich treści. Dostęp do internetu poszerzył się dzięki rosnącemu rozpowszechnieniu telefonów komórkowych: 72% Afrykańczyków używa ich obecnie regularnie, przy czym najwięcej w Afryce Północnej (82%), a najmniej w Afryce Środkowej (63%). Jednak adaptacja cyfrowa pozostaje nierówna w zależności od płci, grup dochodowych i innych. Tylko 26% mieszkańców obszarów wiejskich na kontynencie regularnie korzysta z Internetu w porównaniu z 47% mieszkańców miast.
•przygotowanie siły roboczej w Afryce do przejścia na transformację cyfrową i zagwarantowania ochrony socjalnej. Do 2040 r. pracownicy samozatrudnieni i pracownicy rodzinni będą stanowić 65% zatrudnienia przy obecnych trendach. Udział pracowników na własny rachunek i pracowników rodzinnych będzie najwyższy w Afryce Zachodniej, stanowiąc 74% zatrudnienia w 2040 r., a najniższy w Afryce Północnej - 25%. Obecnie 45% młodych ludzi uważa, że ich umiejętności nie nadają się do wejścia na rynek pracy. Pojawienie się nowych źródeł utrzymania w sieci wymaga ustanowienia solidnych systemów regulacyjnych i zapewnienia ochrony socjalnej nieformalnym pracownikom iWorkers.
• usunięcie barier dla innowacji, które uniemożliwiają mniejszym firmom konkurowanie w erze cyfrowej. Dynamiczne małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) potrzebują wsparcia, aby zaadoptować odpowiednie narzędzia cyfrowe dla innowacji i handlu. Na przykład posiadanie strony internetowej wiąże się z 5,5% wzrostem udziału eksportu bezpośredniego w sprzedaży firm. Tylko 31% firm z sektora formalnego w Afryce ma stronę internetową, w porównaniu z 39% w Azji i 48% w Ameryce Łacińskiej i na Karaibach. Obecnie tylko 17% afrykańskich przedsiębiorców na wczesnym etapie rozwoju spodziewa się stworzyć co najmniej sześć miejsc pracy, co stanowi najniższy odsetek na świecie. Zachęcanie tych firm do zwiększania skali ma kluczowe znaczenie dla tworzenia miejsc pracy.
• pogłębienie współpracy regionalnej i kontynentalnej na rzecz transformacji cyfrowej. Technologie cyfrowe stawiają nowe wyzwania dla krajowych organów regulacyjnych. Współpraca ponadnarodowa może zapewnić rozwiązania w obszarach takich jak opodatkowanie cyfrowe, bezpieczeństwo cyfrowe, prywatność, ochrona danych osobowych i transgraniczne przepływy danych. Harmonizacja przepisów kontynentalnych i regionalnych jest ważnym uzupełnieniem przepisów krajowych. Obecnie tylko 28 krajów w Afryce ma obowiązujące przepisy dotyczące ochrony danych osobowych, a 11 przyjęło przepisy dotyczące incydentów związanych z bezpieczeństwem cyfrowym.

Więcej informacji:

https://www.oecd-ilibrary.org/development/africa-s-development-dynamics-2021_0a5c9314-en

---

AUC/OECD (2021), Africa’s Development Dynamics 2021: Digital Transformation for Quality Jobs, AUC, Addis Ababa/OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/0a5c9314-en

Photo:©AUC/OECD 2021;© Cover design by Aida Buendia (OECD Development Centre) on the basis of images from Smilewithme, Taparong Siri, Sidhe, Tomiganka/Shutterstock.com