Polska w OECD

W procesie przemian systemowych w Polsce uznano, że członkostwo w OECD powinno odegrać zasadniczą rolę w strategii wchodzenia Polski do struktur europejskich.

W 1990 r. OECD utworzyła Centrum do spraw Współpracy z Krajami w Trakcie Przemian (Center for Cooperation with Economies in Transition - CCET). Zadaniem Centrum jest wspomaganie i koordynacja pomocy świadczonej przez OECD krajom zmierzającym do gospodarki rynkowej. Na zlecenie CCET opracowano analizy gospodarek Czech, Polski, Węgier, Federacji Rosyjskiej, Bułgarii i Rumunii oraz zebrano informacje na temat możliwości inwestowania kapitału zagranicznego w niektórych krajach powstałych z rozpadu byłego ZSRR.

Kraje najbardziej zaawansowane w procesie reform systemowych (tj. Czechy, Polskę, Słowację i Węgry) objęto specjalnym programem Partners in Transition - PiT (Partnerzy w trakcie Przemian). Przedstawiciele wymienionych krajów uczestniczyli w pracach komitetów OECD jako obserwatorzy, odbywali również staże w dyrektoriatach problemowych Sekretariatu OECD.

Na początku lat dziewięćdziesiątych większość państw członkowskich OECD opowiadała się za utrzymaniem elitarnego charakteru tej organizacji i przeciwstawiała się szybkiemu przyjmowaniu nowych członków. Od czasu przyjęcia Nowej Zelandii (1973 r.) OECD była ponad dwadzieścia lat zamkniętym klubem rozwiniętych państw Zachodu. Początkowo niechętnie odniesiono się też do usilnych starań rządów Polski i Węgier (w mniejszym stopniu ówczesnej Czecho-Słowacji o uznanie przez OECD ich przygotowania do członkostwa za jedno z zadań programu PiT).

Zmiana stanowiska OECD nastąpiła głównie dzięki staraniom rządów Stanów Zjednoczonych i kilku krajów Europy Zachodniej. Na sesji Ministerialnej Rady OECD w czerwcu 1993 r. ministrowie krajów członkowskich podjęli decyzję o rozpoczęciu negocjacji z Meksykiem w sprawie przyjęcia go do OECD. Równocześnie postanowiono, że w następnej kolejności będą mogły ubiegać się o status członkowski Korea Południowa i państwa realizujące program PiT.

Dzięki naciskom, przede wszystkim Niemiec i Austrii, a także zabiegom dyplomatycznym przedstawicieli Węgier i Polski realizujących program PIT, uczestnicy wspomnianej sesji odnieśli się przychylnie do kwestii członkostwa państw Grupy Wyszehradzkiej objętych programami Partners in Transition, stwierdzając m. in., że programy te pomagają tym krajom w uzyskaniu zdolności do sprostania warunkom członkostwa w OECD. 

Ocena Rady Ministerialnej OECD zachęciła władze Polski i pozostałych krajów realizujących program PiT do złożenia formalnych wniosków o przyjęcie do OECD. Węgry zrobiły to 22 grudnia 1993 r., Czechy - 10 stycznia 1994 r., rząd Polski - 1 lutego 1994 r.

W uzasadnieniu wniosku stwierdzono, że Polska jest w stanie sprostać trzem podstawowym kryteriom formalnym: pluralizmu politycznego, przestrzegania praw człowieka i gwarancji swobód obywatelskich. Tworzy też podstawy gospodarki rynkowej, wprowadzając reformy systemowe. Upoważnia ją to zatem do ubiegania się o status członkowski OECD.

Podczas 33. Sesji Ministerialnej w dniach 7-8 czerwca 1994 r. Rada OECD podjęła decyzję o upoważnieniu Sekretariatu Organizacji do szybkiego rozpoczęcia oficjalnych dwustronnych negocjacji z rządami poszczególnych krajów Grupy Wyszehradzkiej. Miały one wstępować do Organizacji oddzielnie, jak tylko będą gotowe do przyjęcia wszystkich obowiązków pełnoprawnego członka OECD.

W końcu lipca 1994 r. Rada OECD zatwierdziła procedurę negocjacyjną dla Polski i dla innych krajów Grupy Wyszehradzkiej. Na jej podstawie Międzyresortowy Zespół Ekspertów KERM ds. Opracowania Strategii Dochodzenia Polski do Członkostwa w OECD przygotował wymagane "Memorandum of Understanding", które zostało przekazane szefowi Dyrekcji Prawnej OECD przez władze polskie.

W pierwszej części "Memorandum" przedstawiony jest stosunek polskiego rządu do 162 podstawowych aktów prawnych Organizacji, w drugiej - prezentacja polskiego stanowiska wobec zasadniczych instrumentów OECD. Przeważająca część aktów prawnych, decyzji, konwencji, porozumień, deklaracji i rekomendacji została przyjęta przez rząd polski bez zastrzeżeń. Osiem załączników zawiera też wykaz proponowanych zastrzeżeń i uwag zgłaszanych pod adresem innych aktów prawnych.

Po przychylnym przyjęciu "Memorandum" przez Sekretariat OECD ustalono dla Polski harmonogram dalszych negocjacji i główne ich tematy. Były to:

1. polityka wobec przepływów kapitałowych, transakcji usługowych, sektora bankowo-finansowego, inwestycji zagranicznych i przedsiębiorstw wielonarodowych w świetle jej zgodności z "kodeksami liberalizacyjnymi" i instrumentami inwestycyjnymi OECD;
2. stan ochrony środowiska i polityka ekologiczna;
3. polityka podatkowa;
4. polityka państwa wobec przemysłu stoczniowego (budowa i remonty statków handlowych).

Negocjacje odbywały się na forum pięciu głównych komitetów sektorowych, jednej grupy funkcjonującej przy Radzie OECD oraz pięciu grup roboczych, upoważnionych przez Radę Organizacji do rozpatrzenia polskiego wniosku o członkostwo w OECD. Celem uzgodnień było dostosowanie polskiego prawa do "kodeksów liberalizacyjnych", instrumentów inwestycyjnych i innych głównych aktów OECD.

Komitet Przepływów Kapitałowych i Transakcji Niewidzialnych (CMIT) oraz Komitet Inwestycji Międzynarodowych i Przedsiębiorstw Wielonarodowych (CIME) przedstawił Polsce listę koniecznych zaleceń, w celu uzyskania ich rekomendacji. W wyniku realizacji tych zaleceń, strona polska przygotowała i przekazała 31 stycznia 1996 r. do OECD "Założenia liberalizacji przepływów kapitałowych", zawierające szczegółowy harmonogram działań liberalizacyjnych do 2004 r. (później ograniczony do roku 2000). Na szczególne podkreślenie zasługuje zobowiązanie Polski do stopniowej, ale stałej liberalizacji w dziedzinie przepływów kapitałowych, aż do pełnej liberalizacji w tym zakresie, integracji polskiego systemu finansowego z międzynarodowym i wprowadzenia pełnej wymienialności złotego.

W trakcie dwuletnich negocjacji, strona polska prowadziła prace związane z dostosowaniem polskiego prawa do aktów prawnych obowiązujących w krajach członkowskich OECD. W około 30% przypadków wymagało to wprowadzenia znaczących zmian do obowiązującego w Polsce prawa.
Negocjacje formalne dotyczyły przede wszystkim polityki ekologicznej i ochrony środowiska naturalnego (ze szczególnym uwzględnieniem polityki wobec produkcji, transportu oraz przechowywania chemikaliów i odpadów przemysłowych); polityki w dziedzinie transportu morskiego i w odniesieniu do sektora stoczniowego; polityki podatkowej, polityki wobec sektora bankowego i ubezpieczeniowego, inwestycji zagranicznych i przedsiębiorstw wielonarodowych, przepływów kapitałowych i bieżących transakcji niewidzialnych.

Negocjacje nieformalne, a więc nie mające decydującego wpływu na podjęcie ostatecznej decyzji o zaproszeniu Polski do przyjęcia członkostwa w OECD, dotyczyły handlu zagranicznego, rynków finansowych, polityki i prawa w dziedzinie ochrony konkurencji. 

Rok 1995 przyniósł zakończenie negocjacji na forum Komitetu Transportu Morskiego (w maju 1995 r.), Grupy ds. Produktów Chemicznych (Komitetu Polityki Ekologicznej) i Komitetu Zarządzającego Programem Specjalnym ds. Kontroli Chemikaliów (w czerwcu 1995 r.), Grupy (Komitetu Polityki Ekologicznej) ds. Polityki Zarządzania Odpadami (w październiku 1995 r.), Komitetu Rynków Finansowych (w listopadzie 1995 r.) i Komitetu Polityki Ekologicznej (w grudniu 1995 r.).

W 1996 r. zakończono negocjacje prowadzone w Komitecie Handlu (w lutym 1996 r.), w Komitecie Prawa i Polityki Konkurencji (w lutym 1996 r.), w Grupie Roboczej Komitetu Spraw Podatkowych ds. Zapobiegania Nadużyciom Podatkowym (w marcu 1996 r.), w Grupie Roboczej Komitetu Spraw Podatkowych ds. Opodatkowania Przedsiębiorstw Wielonarodowych (w kwietniu 1996 r.) i w Grupie Rady OECD ds. Budownictwa Okrętowego (wstępne negocjacje dotyczące przystąpienia Polski do Porozumienia w sprawie przestrzegania warunków normalnej konkurencji w przemyśle budowy i remontu statków handlowych - w maju 1996 r.).

Jednocześnie prowadzono wieloetapowe, trudne negocjacje na forum Komitetu Przepływów Kapitałów i Transakcji Niewidzialnych (CMIT), Komitetu Inwestycji Międzynarodowych i Przedsiębiorstw Wielonarodowych (CIME) oraz kilku Grup Roboczych Komitetu Spraw Podatkowych. W 1996 r. przyjęto szereg rozwiązań w zakresie dostosowania polskiego prawa do legislacji OECD. Wśród nich wprowadzono m. in. nowelizację ustawy o spółkach z udziałem zagranicznym, nowelizację ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców, nowelizację ustawy o zobowiązaniach podatkowych wprowadzającą dostęp służb podatkowych do tajemnicy bankowej, nowelizację zarządzenia ministra finansów w sprawie ogólnych zezwoleń dewizowych, liberalizującą przepływy inwestycji pośrednich i portfelowych (w kwietniu 1996 r.); rozporządzenie ministra finansów w sprawie zasad reasekuracji ryzyka ubezpieczeniowego za granicą (weszło w życie w kwietniu 1996 r.); rozporządzenie ministra finansów w sprawie określenia przypadków dopuszczalności zawierania umów ubezpieczeniowych z zakładami ubezpieczeniowymi nie posiadającymi zezwolenia na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej na terytorium RP (weszło w życie w kwietniu 1996); instrukcję administracyjną ministra finansów w sprawie transferu cen w transakcjach międzynarodowych (podpisana 29 kwietnia 1996 r.); strona polska wycofała zastrzeżenia dotyczące pozycji H1 Kodeksu liberalizacji bieżących transakcji niewidzialnych w zakresie limitów kwotowych filmów produkcji zagranicznej w TV.

Wszelkie przedsięwzięcia zostały pozytywnie ocenione przez Komitety CMIT/CIME 13 maja 1996 r. Wprowadzenie przez Polskę w dużym zakresie istotnych zmian legislacyjnych, instytucjonalnych oraz w polityce społeczno-gospodarczej spowodowało uzyskanie rekomendacji kolejnych Grup Roboczych i Komitetów OECD.

W czerwcu formalnie zakończono negocjacje z Polską we wszystkich Komitetach OECD. CMIT/CIME zaakceptowało nowelizację ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców, a Komitet Spraw Podatkowych przyjął ustawowe rozwiązanie polskie w sprawie dostępu do informacji o stanie kont bankowych. Zaproszenie Polski do OECD wystosowano zgodnie z harmonogramem 11 lipca 1996 r.

Polska została przyjęta do OECD jako kraj z najdłuższą listą wyjątków. Przejściowo zakres liberalizacji będzie mniejszy, niż to wynika z przyjętych standardów OECD. Największe koncesje wynegocjowane przez stronę polską dotyczą sektora usług finansowo-ubezpieczeniowych, niektórych ustaw dotyczących ochrony środowiska i sektora stoczniowego. Zgłaszając listę pożądanych wyjątków, Polska zobowiązała się, że zmniejszy ich liczbę tak szybko, jak to będzie możliwe. Ostatnie ograniczenia przestaną obowiązywać po 2000 r. Odnosi się to również do ustaw dotyczących wymienialności złotego.

Liberalizacja gospodarki Polski została wynegocjonowana na poziomie minimalnym, wymaganym przez OECD. Z powodu naszego opóźnienia w rozwoju gospodarczym zostały przyznane Polsce okresy przejściowe (ochronne) w określonych dziedzinach, pozwalające na ich dostosowanie do wymogów międzynarodowej konkurencyjności; jednocześnie Polska będzie się znajdowała pod ochroną tej organizacji.

Formalne przystąpienie Polski do OECD nastapiło 22 listopada 1996 r.

Polska była obecna w Sekretariacie OECD już przed uzyskaniem przez nasz kraj członkostwa w Organizacji. Pierwsi Polacy zostali zatrudnieni w OECD w pierwszej połowie lat 90-tych jako eksperci lub konsultanci na umowach okresowych, gdyż tylko taka forma zatrudnienia była możliwa dla specjalistów z krajów niebędących członkami OECD. Na opracowywanie ściśle określonych projektów byli też delegowani przedstawiciele poszczególnych resortów, głównie na okresy trzy i sześciomiesięczne. Po przystąpieniu Polski do OECD w 1996 r. powstała dla obywateli polskich możliwość zatrudnienia w Sekretariacie Organizacji,  członkostwa w prezydiach komitetów i ich grup roboczych oraz organów wybieralnych.

Zatrudnienie obywateli Polski w OECD

Obecnie w OECD pracuje ponad sześćdziesięciu obywateli polskich w takich dyrektoriatach jak np.: Dyrektoriat ds. Finansów i Przedsiębiorczości, Dyrektoriat ds. Ekonomicznych, Dyrektoriat Ochrony Środowiska, Dyrektoriat Handlu i Rolnictwa, Dyrektoriat Nauki, Technologii i Przemysłu, w Sekretariacie Relacji Globalnych, w programie SIGMA, czy w afiliowanej przy OECD Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA).

Członkostwo w prezydiach (biurach) komitetów OECD i ich grup roboczych

Wielu delegatów krajowych na komitety, ich grupy robocze znacząco angażuje się w prace ww. ciał pełniąc funkcje w prezydiach m.in. Komitetu Statystyki i Polityk Statystycznych (prezes Głównego Urzędu Statystycznego Dominik Rozkrut), Grupy Roboczej ds. Zarządzania Sztuczną Inteligencją, Grupy Roboczej ds. Odpowiedzialnego Postępowania Biznesu (RBC).   

Funkcje w organach OECD

Od 2009 r. Polska pełni funkcje w organach nadzorujących i doradczych Programu Regionalnego OECD „Konkurencyjność Eurazji”. Funkcje te sprawowane są zwyczajowo przez kolejnych Stałych Przedstawicieli RP przy OECD. Od 2009 r. Polska współprzewodniczy Komitetowi Sterującemu Inicjatywy dla Europy Wschodniej i Kaukazu Południowego, Polska jest też wiceprzewodniczącym Rady Doradczej Programu „Konkurencyjność Eurazji”, która pełni doraźne funkcje kontrolne w tym Programie (od 24 listopada 2015 r. tj., od utworzenia organu); w latach 2013-2014 Polska była przewodniczącym Okrągłego Stołu Konkurencyjności Eurazji, zaś na funkcję wiceprzewodniczącego Okrągłego Stołu, Polska została wybrana 24 października 2017 r. Ponadto, Stali Przedstawiciele RP przy OECD pełnią i pełnili następujące funkcje:

• Ambasador Aleksander Surdej (2016 - 2023)  – wiceprzewodniczący Okrągłego Stołu Konkurencyjności Eurazji (od 1 stycznia 2018), lider Nieformalnej Grupy Refleksyjnej ds. RPA (od 25 października 2016), członek Komitetu Ewaluacyjnego (od czerwca 2018); dziekan Korpusu Dyplomatycznego w OECD (od czerwca2021);
• Ambasador Jakub Wiśniewski (2014-16) - wiceprzewodniczący Rady Doradczej Programu Konkurencyjność Eurazji (2015-2016); 
• Ambasador Paweł Wojciechowski (2010-14) – przewodniczący Rady Zarządzającej Centrum Rozwoju (2011-2014), przewodniczący  Okrągłego Stołu Konkurencyjności Eurazji, lider Nieformalnej Grupy Refleksyjnej ds. Brazylii oraz dziekan Korpusu Dyplomatycznego w OECD (2013–2014).

Polska uczestniczy w pracach Organizacji i buduje w niej swoją pozycję poprzez aktywność Stałego Przedstawicielstwa RP przy OECD (SP RP) - jak i licznych podmiotów krajowych: ministerstw i innych instytucji rządowych, jednostek naukowych, indywidualnych konsultantów, wykładowców.

SP RP pełni z jednej strony rolę łącznika pomiędzy polskimi podmiotami a OECD, z drugiej zaś, bierze w imieniu Polski aktywny udział w zarządzaniu Organizacją.

W głównym organie OECD –  Radzie, jak i jej Komitetach Stałych (Komitecie Wykonawczym, Komitecie Stosunków Zewnętrznych oraz Komitecie Budżetowym) reprezentują swoje kraje wyłącznie Stali Przedstawiciele oraz dyplomaci akredytowani przy Organizacji (tzw. delegaci do Komitetów Stałych). Stali Przedstawiciele oraz ww. delegaci, poprzez udział w Radzie i Komitetach Stałych, nadają kierunek pracom Organizacji i realizują funkcję kontrolną. O intensywności i jakości  współpracy danego państwa członkowskiego z OECD współdecyduje udział delegatów krajowych w pracach blisko 250 komitetów OECD i ich grup roboczych oraz ciał różnego szczebla.

Polska od początku swego członkostwa aktywnie uczestniczy w pracach komitetów, ich grup roboczych i innych ciał OECD oraz włącza się w podejmowane przez Organizację inicjatywy. 

Zasięg tematyczny poruszanych zagadnień obejmuje całość problematyki ekonomiczno-społecznej i środowiskowej oraz dotyczy prawie wszystkich aspektów i dziedzin aktywności administracji państwowej szczebla rządowego i samorządowego. Przedstawiciele Polski biorą udział w pracach OECD dotyczących m.in. polityki ekonomicznej, systemów podatkowych, reform regulacji, anty-korupcji, odpowiedzialnego prowadzenia biznesu, inwestycji, edukacji, zdrowia, polityki rozwojowej, energii i ochrony środowiska, handlu międzynarodowego, rolnictwa, konkurencyjności i polityki konsumenckiej, zarządzania w sektorze publicznym i prywatnym, zrównoważonego rozwoju, biotechnologii i bezpieczeństwa żywnościowego, innowacji i cyfryzacji, czy rozwoju regionalnego.

Wszystkie formy udziału Polski w pracach OECD służą wspieraniu gospodarczego rozwoju Polski oraz utrwalaniu dobrego wizerunku kraju na arenie międzynarodowej, w szczególności wśród naszych najbliższych partnerów. Od momentu nawiązania współpracy z Organizacją, a potem po przystąpieniu do niej, szczególne znaczenie dla krajowych polityk publicznych miały całościowe i sektorowe przeglądy gospodarcze Polski.

Raporty OECD stanowią dla naszego kraju wartościowy, bezstronny i wiarygodny w skali międzynarodowej "certyfikat postępu". Traktowane są, podobnie jak w pozostałych krajach członkowskich, jako miarodajne i rzetelne źródło informacji o rozwoju ekonomicznym i jego perspektywach, a także jako wyznacznik dla kształtowania krajowych polityk gospodarczych w wymiarze makroekonomicznym i strukturalnym. Oceny, w tym krytyczne, oraz rekomendacje zawarte w przeglądach są - nie tylko dla rządu - cennym źródłem informacji i inspiracji do dalszych działań. W szczególności raporty gospodarcze OECD, które stanowią kompleksową i szczegółową analizę polityki makroekonomicznej, przemian strukturalnych i tendencji rozwojowych w państwach członkowskich. Specjalną rangę posiadają w tym względzie opracowania i rekomendacje przygotowywane przez Sekretariat Organizacji i Komitet Przeglądów Gospodarki i Rozwoju OECD (EDRC). Wagę przeglądów i formułowanych przez Komitet EDRC ocen wzmacnia fakt, że są one brane pod uwagę nie tylko przez władze państw członkowskich OECD, ale także przez międzynarodowe, krajowe oraz prywatne instytucje finansowe (jak agencje ratingowe) i gospodarcze. W ramach OECD Polska była również poddawana przeglądom sektorowym (m.in. edukacja, środowisko, rozwój regionalny, innowacje) i z zakresu zobowiązań w ramach Kodeksów Liberalizacyjnych OECD, przeglądom reform regulacji, a także przeglądom dostosowania do Konwencji o zwalczaniu przekupstwa zagranicznych funkcjonariuszy publicznych w międzynarodowych transakcjach handlowych.

Różnorodne, choć w na ogół niewiążące zalecenia Organizacji - od wytycznych postępowania, np. w kierowaniu przedsiębiorstwami, aż po konwencje, np. o zwalczaniu przekupstwa zagranicznych funkcjonariuszy publicznych w międzynarodowych transakcjach handlowych - adresowane do ogółu członków lub bezpośrednio do Polski (jak konkluzje z przeglądów) były uwzględniane przez rząd, a następnie przekuwane na politykę gospodarczą, co niejednokrotnie ułatwiało przeprowadzenie trudnych reform. Z kolei bieżący udział w pracach OECD umożliwia nie tylko kształtowanie pozytywnego wizerunku Polski w oczach inwestorów i kontrahentów zagranicznych (po akcesji poprawiły się notowania Polski na międzynarodowym rynku kredytowym i generalnie jej wiarygodność jako miejsca inwestycji zagranicznych i partnera w handlu międzynarodowym ), ale i wpływ na negocjowane tu zasady regulacji międzynarodowej wymiany gospodarczej, z wykorzystaniem przewidzianych Konwencją OECD zasad współpracy państw-członków Organizacji: konsensusu i peer pressure - nacisku równych sobie.

Szczególnie ważne dla Polski są prace OECD mające na celu badanie jakości i przejrzystości ustawodawstwa w krajach członkowskich. Podstawowe, uznane przez OECD, zasady obejmują m.in. przestrzeganie praworządności i transparentności działania oraz odpowiedzialność instytucji demokratycznych.  Pogłębione prace w tym obszarze objęły utworzenie Sieci Regulatorów Gospodarczych, czy też przyjęcie nowych Wytycznych dotyczących „Otwartego” Rządu i tworzenia e-administracji. Polska jako jeden z pierwszych krajów poddała się przeglądowi stanu otwartości danych rządowych w 2015 r., z czego korzystamy obecnie kreując otwarte instytucje i wzmacniając zaangażowanie obywateli.

Polska od początku członkostwa w OECD jest aktywnie zaangażowana w wypracowywanie oraz promocję standardów ładu korporacyjnego, które skierowane są przede wszystkim do spółek znajdujących się w obrocie publicznym oraz przedsiębiorstw państwowych. Odpowiednie zarządzanie, a więc „dobre rządzenie" na szczeblu przedsiębiorstw, ma podstawowe znaczenie dla efektywnego wykorzystania inwestycji kapitałowych oraz stanowi ważny czynnik budowy zaufania zarówno dla inwestorów krajowych, jak i zagranicznych. OECD zakończyło w 2015r. przegląd wytycznych w zakresie Zarządzania Korporacyjnego „G20/OECD Principles of Corporate Governance”, przygotowany pod auspicjami Komitetu ds. Zarządzania Korporacyjnego. Kompleksowe ujęcie problemów ładu korporacyjnego zostało także uznane przez ministrów ds. finansów krajów G20.

Ponad 140 jurysdykcji, w tym Polska jest obecnie zaangażowanych w intensywne prace w ramach Inclusive Framework on BEPS w ramach OECD w celu wzmocnienia międzynarodowej współpracy podatkowej i ulepszenia międzynarodowego systemu podatkowego. Państwa uczestniczą w tym procesie na równych zasadach i pracują nad akceptowalnymi w skali globalnej rozwiązaniami w ramach opodatkowania przedsiębiorstw wielonarodowych, w tym m.in. gigantów cyfrowych.

Ostatnie lata dobitnie pokazują, że zagrożenia będące skutkami ubocznymi procesów globalizacyjnych mogą dotyczyć nie tylko gospodarki. Polska konsekwentnie zacieśnia więzi z ważną instytucją, która pod auspicjami OECD podjęła problem walki z terroryzmem międzynarodowym przez ograniczenie jego finansowych podstaw. Jest to Finansowa Grupa Zadaniowa ds. Prania Brudnych Pieniędzy (Financial Action Task Force on Money Laundering - FATF), w której skład wchodzi 36 państw oraz Komisja Europejska i Rada Współpracy Zatoki Perskiej. FATF , we współpracy z OECD, wnosi istotny wkład w przywracanie stabilności i zaufania w gospodarce światowej, stojącej w obliczu wielu nowych zagrożeń. Coraz szersza współpraca Polski z Grupą doprowadziła do znowelizowania polskiej ustawy o praniu brudnych pieniędzy pod kątem specjalnych zaleceń FATF dotyczących finansowania terroryzmu. Polska należy również do 120 krajów, które dokonały samooceny skuteczności podejmowanych środków walki z finansowaniem terroryzmu. Dzięki wysiłkowi legislacyjnemu i operacyjnemu Polsce udało się zbliżyć do standardów przyjętych i stosowanych przez kraje FATF. Przystąpienie Polski do tzw. Grupy Egmont, będącej nieformalnym ugrupowaniem organów nadzoru finansowego, jest krokiem przybliżającym włączenie naszego kraju do FATF.

Polska uczestniczy w pracach Specjalnego Komitetu Rady Europy MONEYVAL, zajmującego się oceną zwalczania procederu prania brudnych pieniędzy i finansowania terroryzmu w  państwach Europy Środkowo-Wschodniej. Władze MONEYVAL (Biuro Zarządzające, którym kieruje przedstawiciel Polski z Ministerstwa Finansów - GIIF), mogą brać udział w spotkaniach FATF.

Jednym z istotnych korzyści działań Polski na forum OECD jest wykorzystanie członkostwa do zacieśniania współpracy dwustronnej z tymi państwami Europy Środkowej i Wschodniej, a także Afryki, które nie są członkami tej Organizacji. Dzięki pracy polskich przedstawicieli, nasz kraj w coraz większym stopniu postrzegany jest jako rzecznik interesów krajów w procesie transformacji systemowej w ich dążeniach do zbliżenia się do standardów OECD. Przyczyniły się do tego zwłaszcza nasze zabiegi na rzecz podjęcia i zacieśnienia współpracy Organizacji z państwami nieczłonkowskimi, zwłaszcza Ukrainą, Kazachstanem czy Mołdową.

Polska aktywnie uczestniczy we współpracy  OECD z krajami Partnerstwa Wschodniego oraz jest darczyńcą Programu Regionalnego Konkurencyjność Eurazji. Polska działa w jego strukturach, jest aktywna w relacjach OECD z krajami Europy Wschodniej i Kaukazu Południowego, a także wybranymi krajami Azji Środkowej.

Polska jest jednym z państw członkowskich OECD wspomagających Program Regionalny Konkurencyjności Eurazji merytorycznie i finansowo od czasu jego uruchomienia w 2008 r. Była gospodarzem konferencji ministerialnej nt. konkurencyjności w regionie Eurazji, 28 czerwca 2013 r. Polska była także pierwszym przewodniczącym Okrągłego Stołu Konkurencyjności Eurazji: forum przeglądów partnerskich i monitoringów polityk publicznych krajów Eurazji w świetle zgodności ze standardami OECD, a polscy eksperci egzaminatorami wielu przeglądów i monitoringów krajów regionu.

Od października 2016 r. Polska jest jednocześnie  zaangażowana we współpracę Organizacji z jednym z jej Partnerów Kluczowych: Republiką Południowej Afryki (RPA).

Zgodnie z priorytetami Wieloletniego programu współpracy rozwojowej na lata 2016-2020, przyjętego przez Radę Ministrów w dniu 6 października 2015 r., Polska zainicjowała również w 2017 r. współpracę OECD z krajami Afryki Sub-saharyjskiej.

Polska popiera wysiłki Organizacji na rzecz wypracowania ogólnych zasad wspierania przez państwa OECD procesów rozwojowych w krajach rozwijających się. Główną płaszczyzną współdziałania na tym polu krajów wysoko rozwiniętych jest Komitet Pomocy Rozwojowej (Development Assistance Committee - DAC), do którego Polska przystąpiła w październiku 2013 r.

Rozwiązania prezentowane w ramach DAC oraz przyjmowane przezeń uzgodnienia posłużyły jako wzór w pracach MSZ na rzecz utworzenia krajowego systemu współpracy rozwojowej, które uwieńczone zostały przyjęciem przez Rząd w dniu 21.10.2003 r.  "Strategii polskiej współpracy na rzecz rozwoju" oraz powołaniem w 2005 r. Departamentu Współpracy Rozwojowej w MSZ, a także brane są pod uwagę przy tworzeniu kolejnych krajowych planów i programów w obszarze współpracy rozwojowej, w tym „Wieloletniego Programu Współpracy Rozwojowej 2021-2030: Solidarność dla Rozwoju”.   

OECD działa aktywnie na rzecz zbliżenia z parlamentami narodowymi, które są reprezentantami opinii własnych społeczeństw, wywierającymi jednocześnie bezpośredni wpływ na kształtowanie polityki w niemal wszystkich dziedzinach będących przedmiotem zainteresowania Organizacji. W corocznych spotkaniach organizowanych przez Sekretariat OECD biorą aktywny udział polscy senatorowie i posłowie. OECD jako organizacja międzynarodowa w wielu sprawach zasięga również opinii przedstawicieli kół biznesu i związków zawodowych. Przy OECD funkcjonuje specjalne ciało doradcze ds.:  biznesu  (BIAC - Komitet Doradczy Biznesu i Przemysłu) oraz związków zawodowych (TUAC - Komitet doradczy Związków Zawodowych), których członkami są także polskie organizacje.  Komitety te  aktywnie uczestniczą w pracach prowadzonych na forum Organizacji w m.in. takich obszarach jak walka z bezrobociem i programy aktywnego zatrudniania, problematyka przekupstwa, reforma systemu ochrony zdrowia, czy też handel międzynarodowy i promowanie odpowiedzialnego biznesu (RBC). 

Od początków członkostwa w OECD Polska była nie tylko obserwatorem, ale i aktywnym uczestnikiem podejmowanych   działań na rzecz dostosowania Organizacji, jej struktury i funkcjonowania do wyzwań globalnych i zmieniających się oczekiwań państw członkowskich. Polska przyczynia się wraz z innymi członkami Organizacji do zwiększania efektywności prac OECD i dostosowania jej zadań oraz zasad funkcjonowania do współczesnych potrzeb tak, aby nie tracąc zalet dla państw członkowskich, OECD mogła odgrywać  coraz większą rolę we wspieraniu pozytywnych i ograniczaniu konsekwencji procesów globalizacji gospodarczej (zobacz również tematykę przewodnią sesji Rady OECD na szczeblu ministerialnym, MCM 2023: https://www.oecd-events.org/meeting-of-the-council-at-ministerial-level-2023/en/).

OECD wzmacnia swoje miejsce w architekturze współczesnego globalnego systemu wielostronnego, współdziałając z Bankiem Światowym, MFW, WTO i innymi organizacjami systemu NZ oraz regionalnymi organizacjami, takimi jak przykładowo regionalne banki rozwoju. Dzięki licznym zaletom, takim jak zdolność analizowania problemów w perspektywie interdyscyplinarniej  i oddziaływania na kraje nieczłonkowskie, Organizacja wnosi istotny wkład w harmonizację globalnego rządzenia. Wprowadzane w Organizacji zmiany umacniają jej zdolność do szybkiego reagowania, zwiększając jej rolę i polityczne znaczenie.

Polska  posiada i realizuje w OECD konkretne priorytety, takie m.in. jak zacieśnianie współpracy Organizacji z krajami Europy Środkowo-Wschodniej, wspiera prace Organizacji na rzecz małych i średnich państw, zabiega o stabilizację budżetu Organizacji i zwiększanie jej efektywności, a tym samym realizowanie zasady V4M (Value for Money), zaleca koncentrowanie wysiłków OECD na jej kluczowych celach i funkcjach wynikających z Konwencji, ale również zwiększanie potencjału „szybkiego reagowania" OECD na nowe wyzwania gospodarcze, społeczne lub środowiskowe.

Stałe Przedstawicielstwo RP przy OECD jest placówką zagraniczną podległą Ministrowi Spraw Zagranicznych, który odpowiada za koordynację polityki zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej oraz za stosunki RP z organizacjami międzynarodowymi, zgodnie z ustawą o działach administracji rządowej z dnia 4 września 1997 r. Placówka posiada w swoich szeregach także przedstawicieli resortów ds. gospodarki, energii i finansów.

Ważną funkcję w obszarze współpracy Polski z OECD pełni międzyresortowy Zespół ds. Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, utworzony  na mocy zarządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 23 czerwca 1997 r. (z późn. zm.: zarz. nr 83 Prezesa Rady Ministrów z dnia 4 lipca 2002 r., z dnia 6 września 2012 r., z dnia 13 lipca 2016 r.) oraz ostatnie z dnia 27 stycznia 2023r.).
 
Zespół jest organem doradczym Rady Ministrów, do którego zadań należy:

1. Przedstawianie Radzie Ministrów wniosków i stanowisk w sprawach dotyczących realizacji zadań wynikających z członkostwa w Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju oraz Memorandum - Stanowiska rządu RP wobec niektórych aktów prawnych OECD;
2. Przygotowywanie propozycji wniosków dotyczących działań związanych z udziałem Polski w pracach OECD;
3. Dokonywanie oceny zgodności stanowiska rządu RP prezentowanego na forum Organizacji ze stanowiskiem prezentowanym na forum innych organizacji międzynarodowych;
4. Doradzanie w sprawach dotyczących stanowiska rządu RP na posiedzeniach Rady Ministerialnej OECD;
5. Doradzanie w sprawach propozycji stanowiska strony polskiej w kwestii programu i budżetu OECD;
6. Inicjowanie innych działań związanych z wykonywaniem zadań wynikających z uczestnictwa Polski w OECD.