Polska w OECD

Jak podkreślił Dyrektor Wykonawczy IEA Fatih Birol w przemówieniu otwierającym konferencję pandemia Covid-19 unaoczniła jak krytyczną rolę pełni energia elektryczna w codziennym życiu – funkcjonowanie szpitali, komunikacja międzyludzka, praca – wszystkie sfery życia opierają się na elektryczności. Dlatego też IEA, od momentu powstania w 1974 r. koncentruje się na ważnych tematach, które mają wpływ na funkcjonowanie systemów energetycznych i gospodarek – najpierw ropa naftowa, później rosnąca rola gazu ziemnego, a teraz bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej. Istnieją u temu przynajmniej 3 powody: rosnący udział odnawialnych źródeł energii, cyberbezpieczeństwo – sieci elektroenergetyczne są coraz bardziej narażone na cyberataki oraz ekstremalne warunki pogodowe zwiększają ryzyko dla stabilnego funkcjonowania sieci. System elektroenergetyczny można porównać do układu krwionośnego – stąd jego kluczowe znaczenie dla naszego funkcjonowania. Omawiając wpływ Covid-19 na system energetyczny F. Birol wskazał, że globalny popyt na energię spadnie w 2020 r. o ok. 5% - jest to spadek 7 razy większy niż podczas kryzysu finansowego w 2008 r. Inwestycje są podporą systemu energetycznego, w tym roku jednak prognozuje się ich spadek o niemalże 20% - najbardziej dotknięty spadkami jest sektor naftowy, ale nie tylko również gaz ziemny, węgiel, energia elektryczna. Jedynie nie odnotowuje się spadków w energiach odnawialnych głównie z powodu otrzymywanego mocnego wsparcia ze strony rządów. Co więcej brak inwestycji w sieci elektroenergetyczne może mieć bardzo negatywne konsekwencje dla integracji odnawialnych źródeł energii i bezpieczeństwa systemów elektroenergetycznych. Słabe sieci elektroenergetyczne oznaczają mniej odporności dla całego systemu energetycznego. Według Dyrektora Wykonawczego IEA Południowo-Wschodnia Azja jest często niezauważana pod względem jej znaczenia dla światowego systemu energetycznego, a jednak jako region reprezentuje ona 4 gospodarkę świata, 10% światowej populacji oraz istotną część globalnego wzrostu popytu na energię. Jednocześnie jest to region przed którym stoi wiele krytycznych wyzwań m.in. takich jak jakość powietrza, emisje CO₂, brak odpowiednich inwestycji. Wagę tą dostrzega IEA, dlatego w 2015 r. kiedy Agencja otworzyła swoje drzwi na pogłębioną współpracę do tzw. IEA Family dołączyły Singapur, Tajlandia i Indonezja. W opublikowanej w październiku analizę World Energy Outlook 2020 widać, że OZE rosną bardzo szybko – ponieważ technologie są coraz tańsze, a odnawialne źródła energii otrzymują wsparcie polityczne. Liczby pokazują, że w ciągu kolejnych 10 lat ponad 80% wzrostu w globalnym zapotrzebowaniu na energię elektryczną zostanie zaspokojone przez OZE.

Minister Klimatu i Środowiska Michał Kurtyka przedstawił polskie doświadczenia związane z integracją OZE do sieci oraz rozwojem czystych technologii w naszym kraju. Jak podkreślił Minister Kurtyka Polska przeżywa obecnie prawdziwy boom jeśli chodzi o rozwój OZE – jest to bezprecedensowy moment w naszej historii transformacji energetycznej. Polska właśnie przekroczyła 11 tys. MW zainstalowanej mocy OZE – więcej niż posiada Dania, a tylko podczas ostatnich 6 miesięcy zainstalowaliśmy 100 tys. instalacji fotowoltaicznych na dachach domów. Działania te należy zestawić z wizją transformacji polskiego systemu energetycznego – do 2040 r. w ciągu zaledwie najbliższych 20 lat Polska chce zbudować nowy zero emisyjny system, który swoją wielkością będzie odpowiadał temu obecnemu budowanemu na konwencjonalnych źródłach energii przez 60 lat. Nowy system powstanie głównie na bazie energii wiatrowej morskiej (do 11 tys. MW zainstalowanych mocy na Morzu Bałtyckim) oraz na zdecentralizowanym systemie energetycznym bazującym na dynamicznym rozwoju fotowoltaiki.
W 2030 r. oczekujemy, że w Polsce będzie około 1 mln prosumentów w systemie energetycznym. Minister podkreślił także, że polityka energetyczna musi brać pod uwagę sprawiedliwą transformację, dlatego teraz polski rząd wypracowuje odpowiednie rozwiązania ze związkami zawodowymi – m.in. podpisano porozumienie w sprawie warunków wycofania węgla do 2049 r. Duże spółki energetyczne również uczestniczą w tej transformacji dostosowując swoje strategie do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r. Przed Polską stoją teraz 3 główne wyzwania: energia wodna, wodór i ogrzewanie. Aby zapewnić stabilność systemu elektroenergetycznego opartego na OZE konieczne jest magazynowanie energii elektrycznej – duży potencjał w tym zakresie, który Polska chce rozwijać prezentują pompy ciepła, wodór – Polska rozwija właśnie strategię wodorową, ogrzewanie – polski system elektrowni może być używany jako magazyn energii w postaci ciepła. Jeżeli dobrze wykorzystamy naszą szansę możemy rozwinąć nowe sektory przemysłowe, utworzyć wiele nowych miejsc pracy i przyczynić się do walki ze zmianami klimatycznymi.

Cała konferencja dostępna jest na stronie internetowej IEA:

https://www.iea.org/events/2nd-global-ministerial-conference-on-system-integration-of-renewables

Raport IEA Power Systems in Transition:

https://www.iea.org/reports/power-systems-in-transition